Tháng trước, chúng tôi đã hỏi ý kiến bạn đọc về việc
liệu lực lượng lao động Việt Nam đã sẵn sàng cho tương lai
hay chưa, chuyển "<a
href="http://blogs.worldbank.org/eastasiapacific/tu-lua-gao-den-ro-bot">từ
lúa gạo đến rô bốt</a>" chưa. Việc phát triển một lực
lượng lao động có tay nghề cao đáp ứng cho một nền kinh
tế công nghiệp hóa vào năm 2020 đã được khẳng định là
một trong những ưu tiên hàng đầu của Việt Nam, khi mà đất
nước đã gia nhập nhóm các nước có thu nhập trung bình trên
thế giới. Không có gì ngạc nhiên khi vấn đề cải cách giáo
dục được đề cập đến nhiều trong các cuộc họp gần đây
của Ban chấp hành Trung ương Đảng. Tuy nhiên, giáo dục cũng
là vấn đề đang được bàn luận sôi nổi trong dân chúng và
đã được đề cập đến trong một thảo luận luận trực
tuyến về phát triển nguồn nhân lực do Ngân hàng Thế giới
và báo VietNamNet tổ chức cũng như được các độc giả trên
blog của chúng tôi thảo luận.
Bạn đọc của VietNamNet Nguyễn Văn Hưng đã đặt câu hỏi về
vấn đề mà rất nhiều độc giả khác đang quan tâm.
<strong>Đó là các tiêu chí cho một lực lượng có tay nghề cao
là gì.</strong> Nói cách khác, lực lượng lao động Việt Nam
cần chuẩn bị những kỹ năng nghề nghiệp nào cho hiện tại
và cho thập kỷ sắp tới? Để tìm kiếm câu trả lời cho câu
hỏi này, theo tôi cần bắt đầu bằng việc lắng nghe xem
những người sử dụng lao động nói gì.
Ngân hàng Thế giới cùng với Viện Nghiên cứu Quản lý Trung
ương (CIEM), một trong đơn vị nghiên cứu hàng đầu tại Việt
Nam, gần đây đã tiến hành một cuộc khảo sát với sự tham
gia của 350 công ty thuộc lĩnh vực sản xuất và dịch vụ tại
Hà Nội, Tp. Hồ Chí Minh và các tỉnh lân cận. Khảo sát tập
trung tìm hiểu ý kiến của người sử dụng lao động về các
kỹ năng nghề nghiệp hiện nay lực lượng lao động của họ
đang có và những kỹ năng mà họ đang tìm kiếm.
<h2>Tư duy phản biện, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng làm việc
nhóm</h2>
Các kết quả tìm thấy có thể không như những gì bạn nghĩ.
Thứ nhất, những người sử dụng lao động nói rằng họ
không cảm thấy hài lòng với chất lượng về giáo dục và tay
nghề của lực lượng lao động hiện có, đặc biệt là của
các kỹ sư và các kỹ thuật viên. Điều này đặc biệt thể
hiện rõ ở các doanh nghiệp sẽ đóng vai trò quan trọng trong
quá trình chuyển đổi nền kinh tế Việt Nam sang một nền kinh
tế công nghiệp hóa tiên tiến: đó là các công ty sáng tạo và
xuất khẩu.
Thứ hai, những người sử dụng lao động cho biết họ không
chỉ tìm kiếm các kỹ năng kỹ thuật, chẳng hạn như khả
năng thực hành của một thợ điện. Người sử dụng lao
động cũng tìm các kỹ năng mà giới chuyên môn gọi là
"nhận thức" và "xã hội", hoặc "hành vi". Ví dụ,
bên cạnh các kỹ năng kỹ thuật cụ thể cho công việc, tư duy
phê phán là kỹ năng cần có nhất đối với giới công chức,
văn phòng và quản lý, tiếp theo đó là các kỹ năng giải
quyết vấn đề, kỹ năng lãnh đạo và kỹ năng giao tiếp. Các
kỹ năng làm việc theo nhóm và giải quyết vấn đề là các
kỹ năng quan trọng đối với giới công nhân. Những kết quả
khảo sát này phù hợp với ý kiến của rất nhiều độc giả,
như độc giả Barbara Shaw Miller đã bình luận trong bài blog
trước rằng cần thiết phải thúc đẩy tư duy phản biện.
<h2>Điều này có ý nghĩa gì đối với cải cách giáo dục?</h2>
Các kết quả điều tra giúp chúng ta hiểu được ba vấn đề
quan trọng. Thứ nhất, chiến lược phát triển kỹ năng nghề
nghiệp của Việt Nam cần không chỉ nhìn vào lĩnh vực đào
tạo kỹ thuật và đào tạo nghề và giáo dục đại học. Các
kỹ năng tư duy phê phán hoặc làm việc theo nhóm thường
được học từ sớm hơn nhiều - ở các bậc mẫu giáo, tiểu
học và trung học cơ sở. Đúng là các trường kỹ thuật, dạy
nghề và các trường đại học cần trang bị cho các kỹ thuật
viên và kỹ sư tương lai các kỹ năng lý thuyết và thực hành
cần thiết cho công việc của họ - và các trường cao đẳng
và đại học ở Việt Nam vẫn có thể làm tốt hơn nữa điều
này. Nhưng chỉ thế thôi chưa đủ. Những gì mà lớp trẻ học
được, hoặc chưa học được ở bậc giáo dục phổ thông
cũng quan trọng đối với những người sử dụng lao động.
Thứ hai, những người sử dụng lao động đang đưa ra một
thông điệp dành cho các giáo viên và các cán bộ quản lý ở
bậc tiểu học và trung học cơ sở: Các kỹ năng tư duy phản
biện, giải quyết vấn đề và giao tiếp không phải là các
kỹ năng có thể thu nhận được bằng cách học thuộc lòng -
giáo viên giảng bài, học sinh chép bài – một thực tế ở
rất nhiều trường học của Việt Nam. Nếu hệ thống giáo
dục của Việt Nam muốn đem đến những kỹ năng nghề nghiệp
mà những người sử dụng lao động mong muốn, phương pháp
giảng dạy sẽ cần phải thay đổi.
Thứ ba, quan điểm của những người sử dụng lao động Việt
Nam rất giống với quan điểm của những người sử dụng lao
động ở các nước có nền kinh tế thu nhập cao hoặc trung
bình cao. Nếu chúng ta hỏi những người sử dụng lao động
tại Anh và Đức, họ sẽ nói rằng các kỹ năng tư duy phê
phán và giao tiếp là các kỹ năng thường được đòi hỏi
nhưng lại hay thiếu ở người lao động. Điều này có nghĩa
là, bằng cách định hướng lại hệ thống giáo dục để tập
trung nhiều hơn vào giảng dạy các loại kỹ năng này, Việt Nam
sẽ được chuẩn bị được cho bị những kỹ năng nghề
nghiệp không bao giờ bị lỗi thời.
Bạn đọc của VietNamNet M Đồng hỏi rằng Việt Nam cần áp
dụng chiến lược nào cho phát triển kỹ năng nghề nghiệp
để chuyển đổi từ nền kinh tế nông nghiệp sang công nghiệp
hóa? Câu hỏi này thừa nhận một thực tế là ở Việt Nam
hiện nay vẫn có một phần lớn lực lượng lao động làm
việc trong lĩnh vực nông nghiệp. Ngoài ra, nguồn lao động dồi
dào và tương đối rẻ của Việt Nam vẫn còn là một lợi
thế so sánh trong sản xuất.
Vậy đây chính là thời điểm phù hợp để tập trung vào các
kỹ năng nghề nghiệp cho một nền kinh tế công nghiệp hóa?
Đúng vậy. Nền kinh tế của Việt Nam, của các nước láng
giềng và của các đối thủ cạnh tranh đang thay đổi nhanh
chóng. Đã có các ý kiến cho rằng Trung Quốc đang mất dần
vị thế là quốc gia chuyên sản xuất các sản phẩm chi phí
thấp cho toàn cầu. Mức lương tăng ở các quốc gia Đông Nam Á
là một dấu hiệu cho thấy các việc làm chi phí thấp, tay
nghề thấp sẽ mất đi nhanh chóng hơn so với việc xây dựng
một lực lượng lao động được giáo dục và đào tạo phù
hợp cho các việc làm kỹ thuật cao. Như độc giả Phasina trên
blog của chúng tôi chia sẻ, nếu Việt Nam muốn đi trước đón
đầu thì đây là thời điểm phù hợp để bắt đầu hành
động.
<h2>Nên bắt đầu từ đâu?</h2>
Rất nhiều bạn đọc hỏi rằng vậy cần bắt đầu từ đâu
để cải thiện kỹ năng nghề nghiệp của lực lượng lao
động? Cải cách giáo dục cần tập trung vào các mục tiêu
nào? Cải cách giáo dục thường khó đạt được thành công
nếu nó đến từ chỉ thị của các quan chức chính phủ. Kinh
nghiệm từ khắp nơi trên thế giới cho thấy rằng các cải
cách giáo dục cơ bản cần thiết để chuẩn bị lực lượng
lao động Việt Nam cho tương lai đòi hỏi một cuộc thảo luận
mở trong xã hội, có sự tham gia của các doanh nghiệp, các
trường phổ thông và các trường đại học, cha mẹ và học
sinh, các cơ quan có thẩm quyền các cấp. Thảo luận này cần
được bắt đầu với diễn đàn dành cho những người sử
dụng lao động để truyền đạt về những gì họ đang tìm
kiếm và để đảm bảo tất cả mọi người đều nhận
được thông điệp này: <em><strong>Tư duy phản biện, kỹ năng
giao tiếp và làm việc theo nhóm là các kỹ năng cần thiết cho
tương lai.</strong></em>
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://danluan.org/tin-tuc/20121110/nguoi-su-dung-lao-dong-tai-viet-nam-dang-tim-kiem-nhung-ky-nang-nghe-nghiep-gi),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét