Gần đây, trong những bài viết góp ý cho báo cáo chính trị
của Đại hội Đảng lần thứ X đăng trên các trang web trong
và ngoài nước, một số người cho rằng Việt Nam nên thực
hiện Đổi mới II theo hướng chấp nhận hệ thống đa nguyên
về mặt chính trị (bài viết của ông Nguyễn Trung trên
VietNamNet, bài viết của TS. Nguyễn Quang A trên talawas). Theo tôi,
chọn con đường đa nguyên cho Việt Nam tại thời điểm này là
một việc làm phiêu lưu, bởi vì nó tiềm tàng nguy cơ làm cho
Việt Nam mất sự ổn định về mặt chính trị - xã hội và
bỏ lỡ thời cơ phát triển kinh tế và thực hiện các cải
cách dân sinh khác. Vì sao như vậy?
<strong>1. Khác biệt về hoàn cảnh lịch sử xã hội</strong>
Trước hết tôi cho rằng chúng ta không thể lấy lý thuyết
và thực tiễn chính trị của các nước châu Âu (Anh, Pháp, Ý,
Thụy Điển, Đan Mạch, Na Uy…) hay Mỹ để áp dụng cho Việt
Nam, bởi vì các nước đó có hoàn cảnh lịch sử - xã hội
khác xa với Việt Nam. Xét về đặc điểm xã hội, đa số các
nước châu Âu đều không phải là các nước đa dân tộc, đa
văn hoá, đa tôn giáo, vì vậy các mâu thuẫn xã hội ít phức
tạp; xét về mặt lịch sử, hệ thống chính trị đa nguyên ở
các nước đó đã xuất hiện cách đây hàng trăm năm và đã
trải qua những thời kỳ sóng gió để đạt được trình độ
như ngày nay. Với Mỹ, mặc dù là một nước đa dân tộc đa
văn hoá nhưng trong đó người da trắng gốc Âu vẫn chiếm đa
số (khoảng 75%), Thiên Chúa giáo vẫn là tôn giáo chính (85%),
và nước Mỹ cũng đã trải qua hàng trăm năm để phát triển
và hoàn thiện hệ thống chính trị lưỡng đảng của mình.
<div class="boxright200"><img
src="http://vov.vn/avatar.aspx?ID=164245&at=0&ts=306&lm=634309638655630000"
/><div class="textholder">Chọn con đường đa nguyên cho Việt Nam
tại thời điểm này là một việc làm phiêu lưu.</div></div>
Chúng ta cũng không thể bắt chước máy móc con đường của
các nước Đông Âu (Ba Lan, Hungari, Tiệp, Nga…) để áp dụng
cho Việt Nam, bởi vì mặc dù các nước trên đã một thời là
xã hội chủ nghĩa như Việt Nam, nhưng đặc điểm xã hội,
lịch sử và trình độ phát triển của các nước đó cũng
khác xa với Việt Nam. Về mặt xã hội, các nước này cũng
không phải là các nước đa dân tộc, đa tôn giáo, và không có
các mâu thuẫn gay gắt do lịch sử để lại như Việt Nam (tại
thời điểm những năm 90, phần lớn công dân của các nước
này là các thế hệ sinh sau chiến tranh), trình độ kinh tế,
trình độ dân trí của các nước đó tại thời điểm những
năm 90 của thế kỷ XX cũng phát triển cao hơn Việt Nam hiện
nay. Hơn nữa, thay vì thay đổi hoàn toàn, nếu các nước trên
duy trì được hệ thống cũ (với những cải biến nhất
định) để đảm bảo sự ổn định về mặt chính trị đồng
thời với việc mở cửa về mặt kinh tế - xã hội thì rất
có thể các thành tựu mà họ đạt được còn lớn hơn nhiều
và tránh được những cái giá mà nhiều nước đã gánh chịu
trong 15 năm qua (chia rẽ, nội chiến, gia tăng sự bất bình
đẳng).
Chúng ta cũng không thể lấy kinh nghiệm của Cămpuchia vì
sản phẩm đa nguyên của Cămpuchia ra đời do những nguyên nhân
lịch sử nhất định: tại thời điểm 1990, ở Cămpuchia có 2
lực lượng chính trị đối kháng kịch liệt (Đảng Nhân dân
Cách mạng Cămpuchia có Việt Nam trợ lực, Liên minh Khmer đỏ +
Sihanouk + Son Sann do Mỹ & Trung Quốc trợ giúp) và sự ra đời
chế độ đa nguyên hiện nay là một thoả hiệp chính trị có
lý do lịch sử. Hơn nữa, mặc dù là đa nguyên chính trị nhưng
tình hình chính trị, kinh tế, xã hội hiện tại của Cămpuchia
không hơn gì Việt Nam, thậm chí thua kém về nhiều mặt (kém
ổn định hơn về chính trị, tăng trưởng kinh tế thấp (trong
2 năm 2004-05, chỉ tăng trưởng 3,5-4%), tệ nạn tham nhũng cũng
khủng khiếp…). Hơn nữa, dù sao Cămpuchia cũng là một nước
nhỏ (10 triệu dân), không phức tạp về mặt dân tộc (gần
100% là người Khmer), tôn giáo (gần 100% là đạo Phật) và xã
hội (tất cả đều thừa nhận quyền lực của nhà vua).
Chúng ta có thể lấy kinh nghiệm của Đài Loan, Hàn Quốc,
Singapore, Malaysia… nhưng nên lưu ý là các nước đó có đặc
điểm dân tộc, xã hội, lịch sử khác Việt Nam khá nhiều:
ngoại trừ Malaysia, các nước còn lại đều có một dân tộc
đa số và một tôn giáo gần như tuyệt đối. Hơn nữa, thời
kỳ phát triển nhất của của các nước đó trong thế kỷ XX
lại gắn liền với giai đoạn gần như độc quyền về mặt
chính trị của một nhà độc tài hoặc một đảng độc
quyền, chứ không phải là đa nguyên về mặt chính trị. Vấn
đề này đã được nhiều nhà nghiên cứu đề cập, nên tôi
xin phép không đi sâu.
<strong>2. So sánh với các nước có cùng hoàn cảnh</strong>
Chúng ta hãy lấy thực tiễn và kinh nghiệm đa nguyên của
các nước có hoàn cảnh xã hội, lịch sử… tương tự như
Việt Nam để phân tích, so sánh và rút ra kết luận cần thiết
là có nên lựa chọn con đường đa nguyên chính trị Việt Nam
ở thời điểm hiện nay hay không? Đó là những nước nào? Theo
tôi, đó là Philippin, Indonesia, Myanmar, Thái Lan (ở Đông Nam Á),
Pakistan, Bangladesh, Sri Lanca (ở Nam Á), Peru, Bolivia (Nam Mỹ). Xét
về mặt xã hội, lịch sử, địa lý các nước này có những
đặc điểm tương tự với Việt Nam như sau:
* Về mặt xã hội, đây đều là những nước khá đông dân
(hầu hết trên 50 triệu người), đa dân tộc, đa tôn giáo và
có các mâu thuẫn xã hội (dân tộc, tôn giáo, giai cấp) rất
phức tạp do lịch sử để lại… mặc dù biểu hiện ở mỗi
nước có những sự khác biệt nhất định.
* Về mặt lịch sử đây đều là những nước thuộc địa
cũ của phương Tây, mới giành được độc lập từ năm 1945
trở lại đây, và xuất phát điểm khi giành được độc lập
đều là những nước rất nghèo.
* Về mặt địa lý: đây đều là các nước có diện tích
nhỏ nhưng địa hình phức tạp, không thuận tiện về mặt giao
thông và dễ dàng bị chia cắt (Philippin và Indonesia có nhiều
đảo, Pakistan nhiều đồi núi, địa hình hiểm trở; Việt Nam
dài nhưng hẹp, có nhiều đồi núi; Bangladesh thì quá trũng,
thường xuyên bị úng lụt).
Tuy nhiên, khác với Việt Nam, sau khi giành được độc lập,
các nước trên không trải qua các cuộc chiến tranh khốc liệt,
kéo dài, và đặc biệt là không đi theo con đường xã hội
chủ nghĩa mà đều xây dựng nhà nước theo chế độ cộng hoà
với hiến pháp dân chủ (tam quyền phân lập) và đa nguyên về
mặt chính trị (đa đảng), không có nước nào xây dựng hiến
pháp theo chế độ cộng sản, độc tài hay quân chủ. Sự xuất
hiện các nhà độc tài hay các chính quyền quân sự lâm thời
ở các nước này trong một giai đoạn lịch sử nào đó thực
ra chỉ là hệ quả của sự tranh giành quyền lực giữa các
lực lượng đối lập trong hệ thống đa nguyên ở những thời
điểm khủng khoảng về chính trị và bất ổn về xã hội
(sẽ phân tích ở sau). Vậy chúng ta xem các nước đó đã phát
triển như thế nào?
Ở Đông Nam Á, Philippin và Indonesia giành được độc lập
gần như đồng thời với Việt Nam (Indonesia 1945, Philipin 1946),
và từ đó đến nay gần như không có chiến tranh với nước
ngoài. Như vậy họ đã giành đuợc độc lập 60 năm nay, cũng
đi theo quỹ đạo của Mỹ và phương Tây từ đó, và cũng xây
dựng hệ thống chính trị theo mô hình đa nguyên từ đó (mặc
dù có những giai đoạn do hệ quả của hệ thống đa nguyên
chính trị đã xuất hiện các nhà độc tài và chính quyền
quân sự), nhưng cho đến nay về kinh tế xã hội họ không hơn
Việt Nam là bao nhiêu thậm chí nhiều mặt còn sút kém. Về kinh
tế, theo thống kê hiện nay (CIA World FactBook 2005), GDP/người
theo sức mua của Indonesia (3700 USD) chỉ hơn Việt Nam (3000 USD)
1,2 lần, còn Philippin (5100 USD) hơn Việt Nam 1,7 lần, trong khi
đó thì vào năm 1990 thì tỷ lệ này là 2 lần (với Indonesia)
và ba lần (với Philippin). Còn nếu tính theo HDI - chỉ số phát
triển con người nói chung (cả về kinh tế, văn hoá, sức
khỏe…) thì năm 2005 Việt nam (với 0.704 ở vị trí 108/177
nước), mặc dù còn dưới Philippin (0.697, 87/177) nhưng trên
Indonesia (0.758, 110/177). Điều đáng chú ý là mức độ tăng
trưởng về GPP và chỉ số HDI của Indonesia và Philippin chậm
lại kể từ khi các nước này dấn sâu hơn vào con đường đa
nguyên về mặt chính trị. Theo tốc độ tăng trưởng hiện nay
chỉ 2 năm nữa, Việt Nam sẽ qua mặt Indonesia và trong 5-7 năm
tới sẽ vượt qua Philippin, các nước đi trước và là thành
viên WTO trước Việt Nam nhiều thập kỷ. Điều đáng lưu ý là
do chọn con đường đa nguyên về mặt chính trị mà trong quá
khứ cũng như hiện tại Philippin và Indonesia thường xuyên phải
đối mặt với các vụ khủng khoảng chính trị và rối loạn
xã hội do đảo chính, bạo lực (khủng bố) và chia rẽ
(Indonesia đa mất Đông Timor, vùng Acer cũng đang đòi tách…),
và đó là lý do chính làm cho các nước này chậm phát triển
về mặt kinh tế và xã hội. Và mặc dù đa nguyên về chính
trị, Philippin và Indonesia cũng được liệt vào các nước tham
nhũng nhất trên thế giới (Philippin hơn Việt Nam một bậc, còn
Indonesia còn tệ hơn Việt Nam – PERC 2006). Còn với Thái Lan,
mặc dù hiện nay có GDP cao hơn Việt Nam khoảng 3 lần, nhưng
nếu tính cả chặng đường phát triển hàng thế kỷ không bị
chiến tranh (thậm chí được hưởng lợi từ chiến tranh) thì
đó cũng chưa phải là một thành tựu. Hơn nữa hệ thống
chính trị của Thái Lan hiện nay cũng đang đối mặt với hàng
loạt các vấn đề tương tự như Philippin và Indonesia (các vụ
gây rối, khủng bố ở các tỉnh phía Nam Thái Lan hiện nay là
một ví dụ).
Ở Nam Á, các nước như Pakistan, Bangladesh, Sri Lanca cũng
giành được độc lập hơn trên dưới 50 năm nay và cũng lựa
chọn con đường đa nguyên (mặc dù đôi khi do sự rối loạn
của hệ thống chính trị đa nguyên mà các chính quyền quân
sự độc tài xuất hiện) nhưng lại là những nước chậm phát
triển nhất và thường xuyên bất ổn về mặt chính trị vì
biểu tình, bạo lực, khủng bố, thậm chí nội chiến (như ở
Sri Lanca). Năm 1990, Pakistan có GDP/người là 409 USD (tính theo giá
trị hối đoái) gần gấp đôi Việt Nam (215), Bangladesh thì xấp
xỉ Việt Nam (khoảng 200 USD) nhưng đến năm 2005, GDP/người
của Pakistan tụt xuống chỉ còn 2400 USD (tính theo sức mua),
bằng 0,8 của Việt Nam (3000 USD), còn Bangladesh thì chỉ mới
đạt 2100 USD (bằng 0,7 của Việt Nam), mặc dù hai nước này
được Mỹ và phương Tây thường xuyên khen là dân chủ và
cũng thường nhận được những khoản viện trợ lớn, có
nhiều ưu đãi trong thương mại (đều là thành viên WTO). Xét
theo chỉ số HDI, tức là sự phát triển về con người, các
nước này đều thấp hơn Việt Nam rất nhiều: Pakistan xếp
thứ 135/177 nước (chỉ số 0.527), Bangladesh xếp thứ 139/177
nước (0.520) so với Việt Nam là 108/177 (0.704). Xin nhắc lại
chỉ số này bao gồm không chỉ về kinh tế mà cả sức khỏe
(tuổi thọ), giáo dục (tỷ lệ biết chữ), y tế (số giường
bệnh và bác sỹ), và các dịch vụ xã hội khác (xem Report của
UNDP năm 2005 và các năm trước). Như vậy, mặc dù là các
nước lựa chọn con đường đa nguyên trước Việt Nam hàng
mấy chục năm, không hề bị chiến tranh, lại được sự trợ
lực của Mỹ và nhiều nước phương Tây nhưng Pakistan và
Bangladesh… vẫn không phải là các nước phát triển. Tình hình
cũng như vậy với Sri Lanca và gần đây là Iraq.
Ở Nam Mỹ, các nước như Bolivia, Peru… mặc dù diện tích
và dân số nhỏ hơn Việt Nam nhiều, vốn là sân sau của Mỹ,
cũng lựa chọn con đường đa nguyên mấy chục năm nay nhưng
các cải cách xã hội thường diễn ra chậm chạp vì thường
xuyên bất ổn vì hệ thống chính trị.
<strong>3. Rút ra từ so sánh</strong>
Những ví dụ trên đây cho thấy, các nước có hoàn cảnh
tương tự như Việt Nam (dân số đông, đa dân tộc, đa tôn
giáo, cơ cấu xã hội phức tạp, các mâu thuẫn do lịch sử
để lại còn căng thẳng) lựa chọn con đường đa nguyên về
chính trị chỉ làm cho tình hình chính trị xã hội thêm phức
tạp và vì vậy không có điều kiện để tập trung sức lực
và trí tuệ phát triển kinh tế và thực hiện các cải cách
dân sinh khác. Có thể phản bác lại ý kiến này rằng thực ra
các nước như Philippin, Indonesia, Thái Lan, Pakistan… trước đây
chưa phải là các nước đa nguyên về mặt chính trị, chưa
phải là các nước dân chủ. Bằng chứng là ở các nước đó
đã tồn tại các chế độ độc tài (như Marcos của Philippin,
Suharto của Indonesia) hoặc các chính quyền quân sự (như các
chính quyền quân sự ở Nam Việt Nam, Thái Lan, Pakistan trước
đây hay ở Myanmar hiện nay)? Tuy nhiên, cần phải phân biệt
bản chất hệ thống chính trị của một nước (thể hiện qua
hiến pháp và các luật cơ bản) với thực tiễn sân khấu
chính trị của nước ấy. Ở các nước trên, hiến pháp và
hệ thống chính trị được xây dựng theo các nguyên tắc dân
chủ (đa nguyên, tam quyền phân lập) ngay từ khi giành đựoc
độc lập, nhưng trong thực tế do các mâu thuẫn xã hội phức
tạp và sự can thiệp của nhiều thế lực khác (cả bên trong
và bên ngoài), nên các cuộc tranh giành quyền lực giữa các
đảng phái chính trị rất căng thẳng và trong cuộc tranh giành
quyền lực đó các nguyên tắc dân chủ thường bị vi phạm
(như gian lận bầu cử họăc tố cáo nhau gian lận bầu cử,
không chấp nhận thất bại, dùng các biện pháp cực đoan để
gây sức ép về chính trị, tiến hành đảo chính)… Và một
khi sự tranh giành quyền lực giữa các đảng phái dẫn đến
sự hỗn loạn về mặt chính trị-xã hội thì dễ dàng tạo cơ
hội cho sự xuất hiện các nhà độc tài hay các chính quyền
quân sự. Như vậy thực ra, các nhà độc tài và chính quyền
quân sự cũng là sản phẩm bất đắc dĩ nhưng tất yếu của
chế độ chính trị đa nguyên, khi nó gặp những điều kiện
xã hội, dân tộc, tôn giáo phức tạp. Đó là thực tế sân
khấu chính trị của các nước như Philippin, Indonesia, Thái Lan,
Pakistan, Myanmar… (và cả ở các nước khác ngoài châu Á, như
Chi Lê, Venezuela, Peru, Bolivia v.v…) mấy chục năm vừa qua và
đến nay khả năng khủng khoảng như vậy vẫn tiềm ẩn ở các
nước trên (vụ đảo chính vừa xảy ra ở Philippin là một ví
dụ). Và cái chu trình dân chủ > (hỗn loạn) > độc tài (quân
sự) > dân chủ >… cứ lặp đi lặp lại… và để đạt đến
một trình độ dân chủ kiểu như hiện nay, các nước đó đã
mất vài chục năm. Như vậy, nếu Việt Nam lựa chọn con
đường đa nguyên ở thời điểm hiện nay thì lấy gì để
đảm bảo Việt Nam không lặp lại con đường "dân chủ" mà
các nước đó đã đi qua và phải mất mấy chục năm nữa
Việt Nam mới có được một chế độ dân chủ kiểu như Thái
Lan và để có nó Việt Nam phải trả giá bằng sự bất ổn
về mặt xã hội và chậm phát triển về mặt kinh tế - xã
hội do không ổn định về mặt chính trị như thế nào?
<div class="boxleft200"><img
src="http://4.bp.blogspot.com/-dWNIADSZHIM/SB8QG81fRkI/AAAAAAAAId0/KmncihoDmfg/s800/DSC_5225.jpg"
/><div class="textholder">Lựa chọn con đường đa nguyên về chính
trị chỉ làm cho tình hình chính trị xã hội thêm phức tạp
và vì vậy không có điều kiện để tập trung sức lực và
trí tuệ phát triển kinh tế và thực hiện các cải cách dân
sinh khác.</div></div>
Trong khi đó, trong 20 năm qua Việt Nam và Trung Quốc mặc dù
chỉ có một đảng lãnh đạo nhưng đã tạo ra những thay đổi
vượt bậc về kinh tế và xã hội, điều mà không một nước
nào có hoàn cảnh lịch sử- xã hội tương tự nhưng có hệ
thống chính trị đa nguyên làm được trong cùng giai đoạn vừa
qua (từ năm 1986 đến nay Việt Nam tăng trưởng ở mức trên 7%,
Trung Quốc trên 9%; Việt Nam có chỉ số HDI duới 120 những năm
đầu 90 lên vị trí 108 hiện nay, Trung Quốc từ vị trí dưới
100 lên vị trí 85). Vậy thì tại sao chúng ta lại tự nhiên từ
bỏ con đường đang thuận lợi đó để lựa chọn một con
đường khác mà thực tế nhiều nước có hoàn cảnh tương tự
đã cho thấy không phải là sáng sủa. Tất nhiên với những
bất cập của hệ thống chính trị một đảng (bất cứ hệ
thống nào cũng có những bất cập của nó) vẫn còn nhiều
việc phải làm để cho hệ thống vận hành tốt nhưng không
phải là thêm một lần thử nghiệm nữa.
<strong>4. Một viễn cảnh về dân chủ tức thì cho Việt
Nam</strong>
Cuối cùng tôi đề nghị các vị chủ trương đa nguyên thử
hình dung về viễn cảnh của một Việt Nam đa nguyên sẽ như
thế nào? Theo sự hình dung của tôi thì, một khi hệ thống
chính trị đa nguyên đa đảng được áp dụng, ít nhất có các
đảng phái và các tổ chức chính trị sau đây sẽ ra đời ở
Việt Nam:
* Đảng Cộng sản: chủ trương con đường xây dựng xã
hội như hiện nay.
* Các đảng phái theo hướng dân chủ xã hội: áp dụng các
mô hình Tây Âu và Bắc Âu.
* Các đảng phái theo khuynh hướng dân tộc như Quốc Dân
đảng: có thể áp dụng các mô hình cổ điển của Đài Loan,
Hàn Quốc (độc tài trong đa nguyên).
* Các đảng phái có khuynh hướng "quốc gia", chủ trương
khôi phục chế độ Việt Nam Cộng Hòa, nhưng với nhiều quan
điểm khác nhau (đảng thì ủng hộ chế độ Ngô Đình Diệm,
đảng thì ủng hộ chế độ Nguyễn Văn Thiệu), thậm chí chủ
trương xây dựng một quốc gia không cộng sản.
* Các đảng phái có khuynh hướng tôn giáo (Thiên Chúa giáo,
Phật giáo, Hòa Hảo) chủ trương tôn giáo tự trị, thậm chí
là các vùng tự trị tôn giáo.
* Các đảng phái của các tộc người thiểu số chủ
trương tự trị hoặc độc lập hoàn toàn cho các vùng Tây
Nguyên, Tây Bắc, Việt Bắc (thậm chí có khi còn chủ trương
sát nhập một phần Việt Nam vào nước ngoài).
* Các đảng phái có khuynh hướng địa phương chủ nghĩa,
chủ trương phân chia Bắc, Trung, Nam… thậm chí tách các vùng
này thành các quốc gia độc lập, v.v…
Trong các đảng phái, các tổ chức chính trị trên đây,
chắc chắn sẽ có các đảng phái, các tổ chức chính trị có
chủ trương, đường lối trái với lợi ích quốc gia, chính
quyền dân chủ sẽ xử lý như thế nào? Nhà nước có thể
cấm họ tổ chức, tuyên truyền và hoạt động, nhưng như vậy
sẽ vi phạm các quy tắc của trò chơi dân chủ (quyền lập
hội, quyền tự do ngôn luận, quyền không bị phân biệt đối
xử vì chính kiến), và sẽ đẩy họ vào con đường đấu tranh
phi pháp. Vậy thì chấp nhận luật chơi dân chủ, cứ để họ
tổ chức đảng phái, tuyên truyền và tham gia bầu cử để
cạnh tranh, nếu thu trên 5% sẽ được vào Quốc hội còn dưới
5% thì ở ngoài để tiếp tục tranh đấu một cách hòa bình?
Xin thưa lý thuyết là như vậy, nhưng thực tế thì lại khác.
Lịch sử quá khứ và tình hình hiện tại ở Philippin, Indonesia,
Sri Lanca, Iraq, Pakistan, Thái Lan, Peru, Bolivia, Nam Tư và hàng loạt
các nước khác cho thấy khi mà dân trí thấp, khi mà các mâu
thuẫn về lịch sử, xã hội, tôn giáo và dân tộc phức tạp,
khi mà các nhóm thiểu số đặt lợi ích cục bộ lên trên lợi
ích quốc gia, khi mà các thế lực bên ngoài tìm mọi cách can
thiệp chia rẽ để trục lợi, có không ít đảng phái lựa
chọn các hình thức khác nhau (hợp pháp và phi pháp, bất bạo
động và bạo động) để tạo ra sự hỗn lọan, gây sức ép
nhằm thực hiện mục tiêu chính trị của mình. Và lấy cái gì
để đảm bảo điều đó không lặp lại ở Việt Nam? Và một
khi hàng loạt các cuộc biểu tình, bạo động, khủng bố đòi
tự trị, đòi độc lập, đòi ly khai nổ ra khắp nơi, chính
quyền phải xắn tay áo lên để đối phó, thậm chí phải dùng
bạo lực để dẹp loạn…, và các thế lực bên ngoài được
dịp nhảy vào dưới cái mác dân chủ và nhân quyền để can
thiệp và hưởng lợi. Lúc đó, chắc chắn xã hội Việt Nam
sẽ bị chìm ngập vào các cuộc tranh cãi triền miên về chính
trị, các hoạt động tranh giành quyền lực bằng bạo lực và
phi bạo lực, thậm chí là nội chiến, ly khai; các nhà đầu tư
nước ngoài sẽ rút chạy, khách du lịch sẽ không dám đặt
chân đến, và tất nhiên các cải cách kinh tế, xã hội và dân
sinh sẽ bị đình đốn. Điều đó cũng có nghĩa là sự nghiệp
đổi mới mà chúng ta đang tiến hành sẽ thất bại và giấc
mơ hiện đại hoá đất nước sẽ tan thành mây khói.
<strong>By Nguyễn Quốc Linh
(Trường Đại học Quốc gia Seoul, Hàn Quốc)</strong>
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/13298), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét