27/8/2011)
Và một trong những ngộ nhận có thể được xếp vào loại
"sai lầm thế kỷ" là sự phóng đại sức mạnh quân sự
Trung Quốc!
Ít người có thể hình dung rằng một "cường quốc không
gian" với những "Thần Chu" đưa người lên quỹ đạo Trái
đất như Trung Quốc mà đến nay vẫn còn chưa làm được
động cơ cho máy bay (quân sự lẫn thương mại). Trong bài viết
công phu về đề tài này (1), Gabe Collins (chuyên gia về Trung
Quốc) và tiến sĩ Andrew Erickson (giáo sư Đại học Chiến tranh
Hải quân Hoa Kỳ) nhận định rằng, nếu kỹ sư hàng không
Trung Quốc có thể đạt được trình độ và khả năng kỹ
thuật như Mỹ cách đây 20 năm thì may ra Trung Quốc mới có
thể sản xuất được động cơ phản lực cho chiến đấu cơ
thế hệ thứ 4 và thứ 5! Một cách chính xác, mức độ tiếp
cận kỹ thuật và mày mò nghiên cứu của giới kỹ sư hàng
không Trung Quốc, thời điểm hiện tại, là tương đương với
Mỹ vào thời điểm 1977. Trong cuộc phỏng vấn tháng 4-2011,
tổng giám đốc Cơ quan công nghiệp hàng không Trung Quốc (AVIC)
Lâm Tả Minh thừa nhận rằng, dù Trung Quốc đã "phát triển
cực nhanh về sức mạnh không gian" nhưng khả năng sản xuất
động cơ phản lực vẫn "còn rất yếu" (AVIC đã đưa việc
phát triển động cơ phản lực lên hàng mục tiêu chiến lược
trong 5 năm tới, với ngân sách 10 tỉ tệ, tức khoảng 1,53 tỉ
USD). Phải nói là Trung Quốc yếu toàn diện về kỹ thuật
động cơ phản lực – một cỗ máy cực kỳ phức tạp với
hàng chục ngàn chi tiết-bộ phận được chế tạo bằng những
vật liệu siêu bền với mức chính xác được đo bằng micron
(0,001mm).
Cần biết, động cơ phản lực dùng trong chiến đấu
cơ luôn hoạt động ở những điều kiện cực kỳ khắc
nghiệt (nhiệt độ cao, tốc độ nhanh và những thay đổi giật
xóc liên tục khi tác chiến). Bộ cánh quạt nén của động cơ,
chẳng hạn, phải chịu được lực ly tâm cao gấp 20.000 lần so
với lực hút Trái đất (khi phi cơ đang bay) trong khi cùng lúc
nó phải chịu nổi sức nóng kinh khủng vượt qua điểm tan
chảy của hầu hết kim loại (nhiệt độ bên trong động cơ
trung bình là 1.500oc). Nôm na, nó chẳng khác gì cái muỗng làm
bằng đá lạnh được khuấy trong bát súp nóng hổi mà không
hề hấn gì! Cánh quạt động cơ còn phải đáp ứng yêu cầu
chịu được áp suất cao trong khi các thay đổi nhiệt độ
đột ngột vẫn không thể làm nó bị méo móp. Còn nữa, nếu
động cơ chẳng may "nuốt" vật lạ cứng, cánh quạt - nếu
không được chế tạo đúng tiêu chuẩn nghiêm ngặt - sẽ bị
mẻ, dẫn đến khả năng máy bay bị rung giật mạnh. Ngoài ra,
còn phải xét đến các yếu tố môi trường có thể dẫn đến
nhiều rủi ro, chẳng hạn cát sa mạc, sự ăn mòn bởi không
khí ẩm vùng biển và FOD, tức Foreign Object Debris - thuật từ
chuyên môn chỉ vật thể bên ngoài có thể làm hỏng hóc động
cơ (động cơ phản lực Nga thường bị lỗi FOD). Và bởi dùng
cho chiến đấu cơ mà việc nhào lộn và cắt góc là những thao
tác kỹ thuật bay gần như bắt buộc, động cơ phải được
thiết kế sao cho nó không bị tác động bởi luồng không khí
thay đổi liên tục và đột ngột lên hệ thống cánh quạt,
nếu không, nó sẽ bị "ngộp thở" vì thiếu oxy…
Để một bộ cánh quạt đi từ bản vẽ đến sản xuất hàng
loạt rõ ràng là một con đường dài. Về kỹ thuật, thời
điểm hiện tại, Trung Quốc gặp khó khăn rất nhiều đối
với công nghiệp hợp kim đặc chế cho động cơ phản lực,
bất luận rằng Trung Quốc hiện là một trong những nước sở
hữu nhiều nguyên liệu (nhất thế giới) cần thiết cho sản
xuất hợp kim động cơ phản lực. Một giám đốc quản lý
thuộc hãng IHI (trước kia có tên là Ishikawajima-Harima Heavy
Industries Co; nơi chuyên sản xuất động cơ phản lực và đóng
tàu của Nhật) cho biết, vật liệu chiếm đến 50% chi phí sản
xuất động cơ phản lực. Chỉ cần một nhà khai thác lớn như
Jinchuan Nickel (Kim Xuyên tập đoàn) cung cấp 5% sản lượng cobalt
hàng năm của họ cho các nhà sản xuất động cơ phản lực
trong nước, Trung Quốc, về lý thuyết, đã có thể sản xuất
được hơn 3.000 động cơ phản lực mỗi năm. Nhân lực Trung
Quốc cũng chẳng thiếu. AVIC có đến 10 chi nhánh với 400.000
công nhân. Để dễ hình dung, có thể đưa ra vài so sánh: với
15.000 nhân công, hãng UMPO của Nga có thể sản xuất 109 động
cơ AL-31 và AL-41 năm 2010; và hãng GE Aviation của Mỹ với nhân
công chưa bằng 1/10 AVIC, có thể tung ra 200 động cơ cánh quạt
cùng 800 động cơ phản lực và động cơ trực thăng mỗi năm!
Điều gì khiến kỹ thuật hàng không quân sự
Trung Quốc không thể vượt qua nổi cái "dớp" động cơ
phản lực? Trình độ là một yếu tố, tất nhiên. Ngoài ra còn
là vấn đề cấu trúc tổ chức. Việc sản xuất động cơ
phản lực quân sự hiện thuộc độc quyền của tập đoàn
quốc phòng nhà nước AVIC, với những nhà máy nằm tại Thẩm
Dương, Tây An và Quý Châu. Bởi không có đối thủ cạnh tranh,
theo cách tương tự như những hãng Mỹ GE Aviation (phân nhánh
của General Eletric) hay P&W (Pratt & Whitney; nơi sản xuất động
cơ cho F-15, F-16, C-17 Globemaster III, EA-6B Prowler, F-111…, cũng như
hai máy bay tàng hình thế hệ mới nhất là F-22 Raptor và F-35
Lightning II), nên công nghiệp hàng không quân sự Trung Quốc
chịu cảnh ì ạch. Cạnh tranh dẫn đến sức ép lên cải tiến
kỹ thuật và giảm chi phí. Nếu Lầu năm góc không phản ứng
trước thái độ "ta đây" của P&W cuối thập niên 1970 và
đầu 1980, thời điểm hãng này là nhà cung cấp độc quyền cho
Không quân Mỹ, bằng cách mở cửa cho GE bước vào thị
trường tạo ra cuộc cạnh tranh khốc liệt, thì chưa chắc quân
đội Mỹ có những chiến đấu cơ hiện đại như bây giờ.
Sự thiếu vắng cạnh tranh không chỉ làm trì trệ và thậm chí
xói mòn sức sáng tạo của kỹ sư Trung Quốc mà còn tạo
điều kiện cho tham nhũng, từ những viên chức luôn biết cách
cấu véo miếng bánh ngân sách nhà nước.
Rốt cuộc, Trung Quốc, đến nay, chỉ có khả năng sản xuất
"xác" máy bay và động cơ thì vẫn phải nhập. Điều gì
sẽ xảy ra và liệu quân đội Trung Quốc có còn được đánh
giá là mạnh nữa không nếu họ đột ngột rơi vào cảnh bó
gối ngồi chờ nguồn thiết bị hoặc thậm chí bị cắt hẳn?
Việc lệ thuộc nguồn cung cấp bên ngoài khiến Trung Quốc lọt
vào thế bị động chẳng đặng đừng, đặc biệt khi nhà cung
cấp Nga "nổi tiếng" kém về "dịch vụ hậu mãi". Cần
biết, động cơ phản lực không là cỗ máy hoạt động đơn
giản theo kiểu "đổ xăng là chạy". Nó phải được điều
khiển bởi phần mềm. Trong khi đó, mã nguồn của phần mềm
động cơ phản lực quân sự luôn là thứ bí mật mà nhà xuất
khẩu vũ khí không bao giờ cung cấp cho khách hàng (chẳng hạn
với Mỹ, họ chẳng bao giờ hé răng tiết lộ mã nguồn khi bán
động cơ phản lực, kể cả với đồng minh thân tín như
Israel). Muốn nâng cấp phần mềm vận hành động cơ phản
lực, chẳng còn cách nào là phải nài nỉ "thỉnh" chuyên gia
mã nguồn từ nhà cung cấp sang!... Rõ ràng Trung Quốc còn một
chặng rất dài để có thể tuyên bố "chủ quyền" trên
không trung và có ưu thế trong những cuộc không chiến trong
tương lai. Richard Aboulafia, chuyên gia phân tích quốc phòng thuộc
Teal Group (Mỹ), nhận định rằng, Trung Quốc có "một khoảng
cách rất xa so với cấp độ kỹ thuật của những (động cơ
phản lực) F119/F135/F136" và họ "phải có những bước sải
thật dài về nghiên cứu vật liệu, thiết kế và sản xuất;
đến khi đó thì phương Tây cũng đã có những bước sải dài
nữa rồi". "Trung Quốc đang có những bước tiến về kỹ
thuật động cơ phản lực và có thể đạt được cấp độ
sản xuất độc lập trong 5-10 năm tới, dù đó cũng chỉ là
những mẫu sao chép của Nga và phương Tây từ các phiên bản
đời thập niên 1980" – Aboulafia nói thêm (2).
Không chỉ nhập động cơ phản lực cho chiến đấu cơ, Trung
Quốc còn lệ thuộc bên ngoài đối với nhiều loại vũ khí
khác (3). Con rồng "Tiêm Thập" (J-10) và người anh em J-11A/B
của nó hiện sử dụng động cơ AL-31FN mua của hãng NPO Saturn
(Nga), tương tự chiến đấu cơ J-15 (đang trong quá trình chế
tạo; được thiết kế cho tác chiến từ tàu sân bay). Bên trong
chiếc "Thầm Sấm" JF-17 (còn gọi là "Kiêu Long" FC-1) là
động cơ RD-93 của hãng Klimov (Nga). Trong khi đó, trực thăng
chiến đấu Z-11 do "Xương Hà phi cơ công nghiệp tập đoàn"
(Changhe Aircraft Industries Corporation) sản xuất là xài động cơ
của Pháp. Còn nữa, tàu ngầm Type 039 ("Song class") mà năm
2007 Trung Quốc từng chào bán cho Thái Lan lại sử dụng động
cơ diesel của hãng MTU Aero Engines GmbH (Đức) và hệ thống
điện của Pháp, trong khi khu trục hạm Type 051B thuộc cấp Lữ
Hải ("Luhai class") sử dụng turbine khí của Ukraine và động
cơ diesel của Đức. Trên đất liền, "bộ binh chiến xa"
(thiết giáp) ZBL-09 8x8, mệnh danh "Báo Tuyết" – sản phẩm
hợp tác của công ty xe hạng nặng Trùng Khánh, tập đoàn
Norinco (Bắc Phương công nghiệp) và công ty xe hạng nặng Tế
Nam – được lắp động cơ Đức; trong khi xe tăng Type 88 mà
Wikipedia (được người viết tham khảo ngày 25-8-2011) chú giải
là do kỹ sư Phương Ủy Tiên thiết kế và được hãng "Nội
Mông Cổ đệ nhất cơ giới chế tạo" lại sử dụng
"động cơ Đức, súng đại bác NATO và hệ thống chữa cháy
của Anh" – theo nguồn (4). Nói cho công bằng, Trung Quốc không
phải không tự làm được vũ khí. Họ đã phát triển đáng
nể, theo khả năng hết sức có thể, dù nhiều loại vũ khí
Trung Quốc đã và đang được làm bằng cách rất truyền thống
theo đúng bản chất văn hóa của họ: chôm chỉa và sao chép.
Ví dụ, tàu ngầm Type 041 ("Yuan class", "Tấn cấp" tiềm
đĩnh) là phiên bản được lấy "cảm hứng" từ tàu ngầm
cấp Kilo của Nga, hoặc chiến đấu cơ J-11 do "Thẩm Dương phi
cơ công ty" sản xuất là phiên bản lai ghép của chiếc Su-27
được cấp bản quyền từ hãng Sukhoi mà không quân Liên Xô
đã cho ra mắt từ năm 1984...
Phải cần đến một hãng vận tải biển Hà Lan giúp mới kéo
được xác con tàu Varyag và phải mất hai năm con tàu này mới
có thể cập cảng Đại Liên rồi thêm vài năm nữa để đại
tu thành "hàng không mẫu hạm" Thi Lang thì đẳng cấp quân
đội Trung Quốc ở chỗ nào? Phải nhập từng linh kiện cho
việc chế tạo chiến đấu cơ cũng như nhiều loại vũ khí
khác thì "sức mạnh" quân đội Trung Quốc nên được xếp
vào hạng mấy thế giới? Phải chôm chỉa để "đi tắt, đón
đầu" trong nghiên cứu-phát triển kỹ thuật thì Trung Quốc
đã có thể được xếp vào hạng "cường quốc quân sự"
chưa?
Mạnh Kim
(1) Jet Engine Development in China: Indigenous high-performance turbofans
are a final step toward fully independent fighter production, Gabe Collins
và Andrew Erickson, ChinaSignPost (26-6-2011)
(2) China Nears Jet Engine Breakthrough: Report, Dave Majumdar, defensenews
(30-6-2011)
(3) China defense industry faces homemade engine troubles, Robert Karniol,
The Straits Times (20-7-2011)
(4) politikalmatters.com/2011/03/chinese-method-of-advancement.html
(22-3-2011)
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/9761), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét