Đào Tuấn - Giới hạn của việc công khai

Hồi tháng 6, 3 sỹ quan công an Tiền Giang đã bị khởi tố,
bắt giam vì đã lấy hơn 5,6 tỷ tiền vật chứng trong một vụ
án lập quỹ đen chia nhau lãi. Trung tướng Nguyễn Việt Thành,
Trưởng Ban chuyên án vụ án Năm Cam, sau đó lên báo thanh minh:
"đến 90% số tiền lãi thu được đều sử dụng cho đơn vị
PC16 (cơ quan CSĐT) Công an tỉnh Tiền Giang. Đến giờ vẫn còn 1
chiếc xe ô tô, 9 chiếc mô tô, 6 bộ máy vi tính được mua sắm
từ tiền lãi này cho đơn vị sử dụng. Một phần dùng để
trả nợ cho một sĩ quan của đơn vị này đã thắt cổ tự
tử chết. Khi giải thể PC16, anh em chia tiền, người ít nhất
được 2 triệu, nhiều nhất được 20 triệu.

Tiền vật chứng trở thành tài liệu mật gửi
ngân hàng để lấy lãi dòng trong suốt 6 năm. Sai phạm có lẽ
không còn cần phải bàn cãi, dù "tiền lãi" dùng để chia chác
cá nhân hay mua sắm tài sản cho đơn vị công an. Duy có điều
đáng nói trong vụ việc này là việc quản lý tiền, và tài
sản trong hệ thống kiểm soát tài chính ở ta gần như bằng 0.
Đến tiền, vàng, ngoại tệ gửi trong ngân hàng - cái phần mà
nguyên Tổng Thanh tra Chính phủ Trần Văn Truyền liệt vào phạm
trù "phần công khai", còn không kiểm soát nổi, còn không biết
cái nào là từ thu nhập chính đáng, cái nào là bất minh,
huống chi "phần không công khai" - cái đáy của tảng băng tài
sản quan chức. Khi đương chức, ông Truyền đã nói một câu
rất hay: "Khi thu nhập quốc dân được kiểm soát qua hệ thống
ngân hàng thì công khai sẽ có tác dụng". Bởi với "khoản
không công khai khá lớn, thì yêu cầu công khai thì chẳng qua là
hình thức".

Căn bệnh hình thức khiến cho biết bao quy định về kê khai
trở thành văn bản trên giấy. Suốt từ Hội nghị Đảng IX,
khi lần đầu các trung ương ủy viên đều phải kê khai tài
sản, đến giờ đã có quá nhiều quy định về kê khai tài
sản cán bộ công chức. Nào là quy định tặng, nhận quà biếu
được ban hành. Rồi Cán bộ phải kê khai tài sản có giá trị
trên 50 triệu đồng. Rồi công khai tài sản cá nhân ở cấp chi
bộ Đảng. Rồi mở rộng hóa, cụ thể hóa đối tượng kê
khai, cho đến cấp... "Cảnh sát khu vực". Thậm chí, Hội nghị
TƯ 9, từ năm 2001 đã chủ trương quy định vợ con cán bộ
đảng viên cũng phải kê khai. Nhìn chung, quy định về kê khai
tài sản là không thiếu.. Cái thiếu, chỉ là sự là sự công
khai. Chính xác hơn, là giới hạn hữu hình của việc công khai.

10 năm trước, Tổng thanh tra Nhà nước Tạ Hữu Thanh bảo
rằng: Kê khai nằm trong hồ sơ quản lý của các cơ quan chứ
không công khai. Theo ông: Cái này lại liên quan đến quyền tự
do cá nhân được quy định trong hiến pháp. Khi người ta chưa
có dấu hiệu vi phạm gì thì không thể công khai tài sản, các
khoản tiền gửi ở ngân hàng, tiền tiết kiệm của họ, vì
nó liên quan đến bí mật cá nhân. Vì rằng: Cán bộ, công
chức kê khai cho tổ chức, mà tổ chức là đại diện cho dân
nên cũng là kê khai với nhân dân rồi.

Thế nên Nghị định 68, với cốt lõi là quy định về hình
thức công khai các bản kê khai tài sản - vừa được ban hành
sẽ rất khó để khoác vừa chiếc áo có ý nghĩa như một văn
bản cột mốc xóa bỏ hoàn toàn giới hạn của việc công khai?
Ừ thì những bản kê khai đó sẽ công khai tại nơi làm việc
thường xuyên (Đối với ứng viên đại biểu dân cử sẽ công
khai tại hội nghị cử tri). Nhưng những bản kê khai này có
phải là một loại tài liệu mật, mà người khác sử dụng,
hoặc "bị" công khai trên báo chí - sẽ đương nhiên bị coi là
vi phạm pháp luật?

Rất khó để một vị Tổng thanh tra hoặc Trưởng Ban chỉ
đạo Phòng chống tham nhũng nào đó khẳng định đây không
phải tài liệu mật. Rất khó, bởi những giới hạn không rõ
ràng trong việc công khai. Cái còn thiếu để nghị định 68
không mắc căn bệnh hình thức có lẽ là một tuyên bố, hoặc
một tấm gương. Như Thủ tướng Campuchia Hun Sen chẳng hạn.
Còn nhớ trong buổi công bố tài sản cá nhân ông kêu gọi các
quan chức. "Đừng do dự, cũng đừng sợ hãi"- Ông nói. Mặc
dù còn nhiều ý kiến khác nhau về việc người đứng đầu
Chính phủ công bố tài sản cá nhân. Thậm chí, chủ tịch Ủy
ban Phòng chống tham nhũng độc lập Campuchia cho rằng: "Theo
luật, những tài liệu kê khai tài sản được giữ bí mật nên
luật này không hiệu quả trong cuộc chiến chống tham nhũng".
Tuy nhiên, dư luận vẫn đánh giá cao quyết tâm của Chính
phủ, của Thủ tướng, đánh giá cao sự thống nhất trong lời
nói và hành động của người đứng đầu Chính phủ. Sẽ ai
tin nếu như ông Hun Sen kêu gọi chống tham nhũng, kêu gọi công
khai tài sản cá nhân nhưng bản thân ông thì lại không làm!

Mà muốn được như Campuchia, chí ít Ban chỉ đạo phòng chống
tham nhũng ở Việt Nam phải <strong>độc lập</strong>, chí ít
cũng phải là cơ quan thuộc Quốc hội, chứ Ban này thuộc Chính
phủ, do đích thân Thủ tướng làm Trưởng ban, thì không biết
là nó sẽ chống ai, chống tham nhũng ở đâu nữa.

***********************************

Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/9574), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).

Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét