Dân Luận: S.T.T.D Tưởng Năng Tiến – Chiếc Cầu Qua Sông Hố Lương

Lênh đênh muôn dặm
nước non
Dạt vào ao cạn
Vẫn còn lênh đênh
"Bèo" - <a href="http://sangtao.org/2013/10/30/phung-cung/">Phùng
Cung</a>

Năm 2007 nhiếp ảnh gia Nghi Thanh đi qua một chuyến phà (ở
Neak Loeung, tên Việt: Hố Lương) và ống kính chuyên
nghiệp của ông đã ghi lại hình ảnh của một thiếu nữ
bán soài vô cùng sống động và sắc nét, cùng với
đôi lời chú giải – bằng Anh Ngữ – về địa phương
này:

<center><img src="https://www.danluan.org/files/u28/holuong01.jpg"
width="309" height="387" alt="holuong01.jpg" />
Ảnh: <a
href="http://www.trekearth.com/gallery/Asia/Cambodia/West/Kandal/Neak_Luong/photo614859.htm">Nghi
Thanh</a></center>

"This is Neak Luong or Phumĭ Prêk Khsay, a little town belongs to Prey
Veng ('long forest' in Khmer), one of the poorest provinces in Cambodia,
prone to both floods and droughts. The province, situated near the Vietnamese
border, was one of the most heavily bombed during the Vietnam War."

[Đây là Neak Luong hay còn gọi là Phumĭ Prêk
Khsay, một thành phố nhỏ thuộc Prey Veng (nghĩa là
'rừng dài" theo tiếng Khmer), nơi nghèo nhất Cambodia,
thường bị cả lụt lội lẫn hạn hán. Thị trấn này
nằm gần biên giới Việt, là một trong những nơi chịu
bom đạn nặng nề nhất vào thời chiến tranh Việt nam.]

Sáu năm sau, phóng viên Thanh Trúc cũng đã dừng chân ở
nơi đây, và ghi lại một bài phóng sự ngắn ("<a
href="http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/vn-in-nen-leo-cam-04112013070918.html">Những
Mảnh Đời Trôi Nổi Của Người Việt Ở Hố Lương</a>")
với hơi nhiều xúc cảm:

<blockquote>"Tại Hố Lương, nhiều người Việt Nam, bây giờ
được gọi là người Khmer gốc Việt, tuy đã sống ở chốn
này gần bốn năm thế hệ nhưng mãi vẫn là những người gạo
chợ nước sông, không có giấy tờ cũng không có quốc tịch.

Nghèo và không có tương lai thì không thể tránh được chuyện
đi khỏi làng khỏi xóm để kiếm việc mà có khi lại rơi vào
những cạm bẫy xã hội vốn đầy dẫy bên ngoài, điển hình
như những quán cà phê, sự thực là quán gái, nơi rất chuộng
các thiếu nữ Việt Nam...

Cuộc sống của người Việt ở Kampuchia, hoặc người Miên
gốc Việt ở Xứ Chùa Tháp, những người không có quốc tịch,
không có giấy tờ, không có đất đai, là cuộc sống đơn
điệu, tẻ nhạt, chẳng có lối để thoát ra hay vươn lên
khỏi cảnh túng đói."</blockquote>

<center><img src="https://www.danluan.org/files/u28/holuong02.jpg"
width="600" height="448" alt="holuong02.jpg" />
Nhà của người Việt, tại ấp 6, Hố Lương. Ảnh:
Sovanrith</center>

Hố Lương nằm bên dòng Bassac, thượng nguồn của Tiền
Giang, tuy chỉ cách Nam Vang chừng hơn hơn một giờ xe nhưng
lại rất xa khu du lịch quen thuộc Đế Thiên – Đế Thích
nên du khách không mấy ai lui tới. Tôi lò dò đến đây
vào cuối năm 2014, và nhận ra rằng cuộc sống của
đồng bào mình hoàn toàn không có gì thay đổi: "...
vẫn đơn điệu, tẻ nhạt, chẳng có lối để thoát ra hay
vươn lên khỏi cảnh túng đói."

Ngoại trừ những thanh niên thiếu nữ có thể lên thủ
đô Nam Vang làm thuê, làm mướn, phụ hồ, phụ bàn, khuân
vác, chạy xe ôm, bán quán cà phê (và đôi khi cũng phải
bán thân luôn) còn người già và trẻ con ở Neak Loeung
thì chỉ còn có cách mưu sinh là đi ăn xin hay bán hàng
rong trên những chuyến phà – qua lại hàng ngày – ở
khúc sông này.

<center><img src="https://www.danluan.org/files/u28/holuong03.jpg"
width="532" height="392" alt="holuong03.jpg" />
Phà qua sông Hố Lương. Ảnh: NCB</center>

Nhìn những cụm hoa lục bình tim tím, lơ lửng trên dòng
nước đục màu phù sa, dưới ánh nắng vàng rực, giữa hai
bờ cỏ dại xanh um – ngút xa tầm mắt – ở bến sông
Hố Lương khiến tôi không dưng mà chợt nhớ đến hình
ảnh an vui nơi Bắc Mỹ Thuận, vào những tháng ngày xa xưa
cũ:
<blockquote>
Trong lúc cả đoàn xe xếp hàng dài, chờ đến luợt xuống phà,
hành khách tấp nập ra vào những quán ăn nằm san sát bên
đường. Không khí thơm lừng mùi gà nuớng, tôm nướng, heo
nướng, bò nướng, cá nướng, chuột nướng… Không gian tươi
tắn màu sắc của đủ loại trái cây quen thuộc, của miền
Nam: khóm, mận, ổi, nhãn, soài, măng cụt, sầu riêng, chôm
chôm, vú sữa, sa pô chê, cam, quýt …

Duới phà chen lẫn với hành khách là những em bé bán hàng rong:
xôi vị, cốm dẹp, bánh bèo nước dừa, bánh tằm bì, chuối
nướng, chè đậu, gỏi gà, cháo vịt, nem nướng, chả chiên,
mía hấp, bì cuốn, bún mắm, chả giò, đậu phụng, cà rem, trà
đá, ốc gạo hấp lá gừng, ốc leng xào dừa, chim mía rô ti…
</blockquote>

<center><img src="https://www.danluan.org/files/u28/holuong04.jpg"
width="600" height="442" alt="holuong04.jpg" />
Ảnh:<a
href="https://constructingcambodia.wordpress.com/category/outside-phnom-penh/spean-neak-loeung/">wordpress.com</a></center>

Bến phà Hố Lương chiều nay tuy cũng an bình nhưng không
nhộn nhịp và không có được cái sắc thái, cũng như
sắc màu, phong phú và tươi vui như Mỹ Thuận năm nào. Anh
bạn đồng hành, dân bản xứ, chỉ vào đám đông đang lao
nhao vây quanh những chiếc xe chở khách:

- They're all Vietnamese! Họ đều là người
Việt!

Dù đã sống hơn nửa đời tha phương cầu thực, qua
rất nhiều nơi, tôi chưa bao giờ thấy đồng hương của
mình trong tình cảnh nhếch nhác, khốn cùng, và thảm
thương đến thế. Tháng trước, nơi khu <a
href="http://www.rfa.org/vietnamese/blog/tuong-nang-tien-blog-1112-11122014125036.html">Phố
Đèn Đỏ Geyleng</a> (ở Singapore) tôi cũng có gặp năm bẩy
phụ nữ Việt Nam đi xin tiền – với phương cách vô cùng
lịch sự: họ đi lanh quanh bên những bàn ăn chào mời
thực khách mua giấy chùi miệng.

Thực khách ở Singapore không ai cần đến dịch vụ thừa
thãi này nhưng họ vẫn vui vẻ (và tế nhị) chia sẻ vài
đồng tiền lẻ với những kẻ không may ở nước láng
giềng, qua hình thức bán/mua.

Singapore là một đảo quốc giầu có, với lợi tức
bình quân đầu người hàng năm cao nhất nhì thế giới.
Người dân bản xứ không ai phải đi bán hàng rong hoặc đi
xin ăn nên họ "nhường" công việc này cho những người
Việt tha hương, ở bước đường cùng.

Lợi tức bình quân hàng năm của người dân Cambodia thì
ngược lại: thấp nhất nhì thế giới. Có thể vì cái
khó nó bó cái khôn nên chính phủ của đất nước này
không được bao dung gì cho lắm.

Theo tường trình của Minority Rights Organization ("<a
href="http://www.rfa.org/english/news/cambodia/vietnamese-03192014205359.html">The
Situation of Stateless Ethnic Vietnamese in Cambodia</a>") đọc
được vào hôm 19 tháng 3 năm 2014 thì có khoảng năm phần
trăm, hay 750.000 người gốc Việt đang sinh sống ở Cambodia
(sắc dân thiểu số đông nhất ở đất nước này) và
phần lớn bị coi là những kẻ vô tổ quốc nên họ bị
tước đoạt tất cả những quyền lợi căn bản.

Không quốc tịch, không khai sinh, không căn cước ... nghĩa
là không có quyền sở hữu đất đai, tài sản, không
được quyền tiếp cận với bất cứ dịch vụ căn bản
nào về xã hội, giáo dục, hay y tế.

Bị kỳ thị là chuyện phổ biến xẩy ra cho tất cả
những nhóm dân bản địa hay thiểu số, ở khắp mọi
nơi. Tuy nhiên, tình trạng này thường chỉ xẩy ra ở bình
diện cá nhân – at personal level.

Không luật pháp của xứ sở nào có thể ngăn cấm hay
xử phạt sự thù ghét, khinh miệt giữa kẻ này và
người nọ nếu những tình cảm tiêu cực này chưa
được bầy tỏ qua ngôn ngữ hay hành động.

Còn ở bình diện thể chế, institutional level, Công
Ước Quốc Tế về "xoá bỏ mọi hình thức kỳ thị
chủng tộc" được hầu hết mọi quốc gia ký kết.
Cambodia cũng "ký" nhưng chỉ "ký" chơi thôi!

Bởi vậy, dân Việt ở xứ Chùa Tháp bị đẩy vào
cảnh khốn cùng là chuyện ... tất nhiên. Tôi cũng đã
bưng xề đi bán hàng bánh tiêu trong một thời gian không
ngắn (ở chợ Nhà Lồng và bến xe Rạch Giá, hồi năm
1979) và cũng suýt trở thành ăn mày – đôi bận – nên
khó giữ được cho lòng bình thản trước cảnh thương
tâm mà nhìn thấy chiều nay, nơi bến sông này.

Giữ im lặng hay lắc đầu trước một lời van xin của
một người ngoại quốc – nói tình ngay, và nói với
ít nhiều xấu hổ – vẫn dễ hơn là nói "không"
với những đồng bào cùng khổ, nhất là giữa cảnh
sông nước bao la, nơi đất khách quê người.

Tuy nhiên, tôi biết chắc rằng mình chỉ cần hỏi nhỏ
một đứa bé ăn xin một câu thôi ("Con là người Việt
phải không?") và nó gật đầu là tôi sẽ ôm cháu bé
vào lòng rồi vỡ òa lên khóc. Tôi sẽ móc hết đồng
bạc cuối cùng cho nó, rồi sẽ bị bao vây bởi hàng trăm
người đồng hương khác, và chưa chắc đã rời khỏi
được bến phà này.

Nhìn nét mặt bỗng khác thường khiến cho người đồng
hành ái ngại:

- Don't do stupid thing, man. Đừng có làm cái gì lố
bịch nha, cha nội. Không có mày họ vẫn sống đấy thôi,
và họ đã sống như vậy từ bao lâu nay rồi mà.

Có điều là anh bạn, cũng như chính tôi (ngay lúc đó)
không hề biết rằng những chuyến phà qua sông Hố Lương
đang sắp sửa đi vào ... lịch sử. Rồi ra, chúng sẽ
cũng cùng chung số phận – hẩm hiu – y như những chiếc
phà ở sông Tiền Giang năm nào, theo như thông tin mà tôi
vừa tiếp cận sáng nay:
<a
href="http://akkhra.wordpress.com/2011/10/03/neak-loeung-bridge-to-be-completed-in-2015/">
Neak Loeung Bridge plan</a>
Amount: $131 million
Grant from: Japan
Start: late 2010
Finish: February 2015
Length: 2210 m
Width: 13.5 m
High: 37.5 m

<center><img src="https://www.danluan.org/files/u28/holuong05.jpg"
width="600" height="446" alt="holuong05.jpg" />
Cầu Neak Loeung sắp hoàn thành. Ảnh: Sovanrith</center>

Khi công trình kiến trúc trị giá 131 triệu Mỹ Kim này
hoàn tất (vào tháng hai năm 2015) chắc chắc lưu thông sẽ
dễ dàng và thông thoáng hơn nhiều. Điều chắc chắn
không kém là giá thành của nhiều sản phẩm trong vùng
sẽ hạ, và hành khách sẽ tiết kiệm được rất nhiều
thời gian vì khỏi phải chờ phà. Chỉ duy có điều không
ai dám chắc là cuộc đời vốn đã bấp bênh của không
ít người dân Việt (ở Hố Lương) rồi sẽ ra sao – trong
những ngày tháng tới?

Lênh đênh muôn dặm
nước non
Dạt vào ao cạn
Vẫn còn lênh đênh

***********************************

Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://www.danluan.org/tin-tuc/20141205/sttd-tuong-nang-tien-chiec-cau-qua-song-ho-luong),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).

Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!

Dân Luận

Pages

S.T.T.D Tưởng Năng Tiến – Chiếc Cầu Qua Sông Hố Lương

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét

Copyright Text