Đó là một câu hỏi ám ảnh rất nhiều người quan tâm đến
Việt Nam, kể cả tôi. Mặc dù một cách chính thức, Việt Nam
theo đuổi mục tiêu xã hội chủ nghĩa (XHCN), nhưng hình như
chẳng ai biết hình thù cái XHCN đó ra sao, vì nơi khai sinh ra
cái chủ nghĩa đó đã khai tử trước khi nó hình thành. Cũng
chẳng ai biết khi nào thì đạt được XHCN, vì ngay cả ngài
tổng bí thư từng nói "Đến hết thế kỷ này không biết
đã có chủ nghĩa xã hội hoàn thiện ở Việt Nam hay chưa".
Nói tóm lại, chúng ta chẳng biết VN sẽ đi về đâu.
Nhìn qua con số thu nhập bình quân (GDP/capita) sẽ thấy VN ta
đang ở đâu. Theo số liệu 2013, thu nhập bình quân của VN là
1901 USD, bằng khoảng 1/3 của Thái Lan (5779 USD). So với Mã Lai
(11513 USD), Singapore (55182 USD) và Hàn Quốc (24400 USD) thì VN càng
thê thảm hơn nữa. Có người tính toán bao nhiêu năm sau VN mới
bằng Singapore, nhưng tôi nghĩ những tính toán như thế tuy rất
thú vị nhưng chẳng có ý nghĩa gì khi khoảng cách quá xa. Tất
cả các nước vừa kể đều theo Mĩ, chẳng có ai theo Tàu và
chẳng ai muốn tiến lên XHCN cả.
Nhưng VN thì xem cái định hướng XHCN là một mục tiêu, một
mục tiêu rất có thể là sai lầm. Giáo sư Đặng Phong
(1939-2010) một chuyên gia kinh tế có uy tín từng nói về XHCN
như sau: "Xã hội chủ nghĩa là sự vớt vát thuộc quá khứ
mà mình không thể chấp nhận nó nữa, nhưng mình không thể
thẳng thắn tuyên bố giã từ nó cho nên dùng một chữ rất mơ
hồ chung chung như vậy. Bây giờ mà mải mê đi tìm xã hội
chủ nghĩa thì không bao giờ tìm thấy giá trị thật của nó
đâu. Cái nội dung thật của nó là cái gì thì không tìm thấy
đâu. Nó là một món nợ của lịch sử. Người Việt Nam chưa
bao giờ xây dựng chủ nghĩa xã hội như Liên Xô, nhưng Việt
Nam đã đi theo con đường đó mà ngày nay chưa ai dám thẳng
thắn tuyên bố rằng con đường đó là sai lầm." Nói cách
khác, XHCN là một sai lầm lịch sử, nhưng VN không dám nói đó
là một sai lầm!
Thế nhưng người ta chẳng những không dám nói là sai lầm, mà
vẫn phải nói đó là một mục tiêu cao cả! Người ta vẫn
phải nói về mục tiêu XHCN, nhưng chính người nói có lẽ cũng
không tin những gì mình nói. Vì nhiệm vụ và đồng lương nên
phải nói, nhưng trong thâm tâm thì họ chắc gì đã tin. Một
mặt, họ chỉ trích thế giới phương Tây, thậm chí xem Mĩ là
kẻ thù, nhưng trong thực tế thì họ thích đi máy bay Airbus và
Boeing, và thích gửi con cái sang Mĩ và các nước phương Tây
học!
Đó chính là một "hội chứng" cực kì phổ biến trong xã
hội ngày nay: "nói vậy mà không phải vậy". Người ta làm
nhưng không tin vào việc mình làm, nói nhưng không tin những gì
mình nói. Họ dùng ngôn từ hoa mĩ để che đậy sự thật. Đó
cũng là một cách tự bảo vệ mình, phòng ngừa những bất
trắc, những soi mói lời ăn tiếng nói trong một thể chế
chuyên chế.
Nhưng hội chứng trên còn lan tràn sang mối liên hệ giữa
người dân và lãnh đạo. Lãnh đạo cứ đọc diễn văn, vẫn
hô hào năm này sang năm khác về con đường XHCN, học tập tấm
gương của ai đó, về dân chủ tự do, về chí công vô tư, về
chống tham nhũng, v.v. Lãnh đạo cứ nói, người dân vẫn không
tin vì họ cho rằng "nói vậy mà không phải vậy". Thậm
chí, người dân cũng không chắc các vị ấy tin vào những gì
họ nói, vậy thì tại sao mình phải tin. Người cầm quyền
thừa biết rằng người dân đang rất khổ và bất bình, nhưng
họ cứ lờ đi và phải nói những gì họ phải nói. Thế là
hai bên lệch pha, chẳng ai tin ai. Trong một xã hội như thế thì
quả là nguy hiểm. Chính quyền cứ nói, nền kinh tế vận hành
theo hướng của nó.
Có lẽ VN sẽ chẳng đi về đâu, mà vẫn bồng bềnh trong tình
trạng hiện nay. Bây giờ thì chắc nhiều người đã nhận ra
một điều hiển nhiên từ lâu: Việt Nam không có cải cách
thật sự, không có "đổi mới" thật sự. Tất cả thiết chế
chính trị của chế độ vẫn như xưa, không có gì thay đổi.
Ngôn ngữ của lãnh đạo vẫn như thời bao cấp, có khác chăng
là có màu mè hơn một chút. Có thể có vài thay đổi bề
ngoài, nhưng bên trong thì vẫn y chang từ thời bao cấp. Họ
vẫn "nói vậy mà không phải vậy", đến nỗi Thủ tướng
Đài Loan nói thẳng rằng "Chính phủ Việt Nam thiếu thành
thật". Để người ta nói như thế vào mặt thì còn mặt mũi
nào mà nhìn thế giới. Có lẽ VN không có khả năng tự đổi
mới, nên đất nước sẽ chẳng đi về đâu cả, và khoảng
cách giữa VN và các nước trong vùng càng ngày càng xa hơn.
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://www.danluan.org/node/27922), một số đường liên kết và
hình ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận
để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn
tường lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt
tường lửa tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc
ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét