Pages

Hoàng Nhất Phương - Điểm sách "Đất Khách" của Lý Lan

<center><div class="boxright"><img
src="https://scontent-a-ord.xx.fbcdn.net/hphotos-prn2/t1.0-9/10167924_575404449247111_8338979464339217058_n.jpg"
/><div class="textholder"></div></div></center>



Thấp thoáng giữa chợ đời suốt tháng năm phiêu bồng đất
khách, khi qũy thời gian dần cạn những người tha hương hay
nhớ về quê nhà…Một rừng thông, một ngọn thác, một giòng
suối, một lưng đèo, một phố nhỏ, một ngoại ô, một hẻm
lớn.... Tất cả những hình ảnh ấy trong phút chốc bỗng hợp
thành cố quận, khiến người ta thương hoài một cảnh đời
đã trôi xa trôi khuất vào quá khứ. Tiếng thở dài kín đáo
của người cha, không thể che giấu trước cảm nhận sâu sắc
nhạy bén của người con gái: <em>"Xa xăm trong mắt nhìn của ba
có khóm trúc xanh mà cậu bé nào ngàn năm trước, đã bẻ làm
con ngựa cưỡi quanh giường đùa với cô bạn gái của tuổi
thơ. Lối mòn nào Lỗ Tấn đã đi qua thành đường. Và vầng
trăng nào Lý Bạch đã ngẩng đầu nhìn rồi cúi đầu nhớ cố
hương…"</em> [1] Cả một không gian thấp thật buồn! Người
cha nhớ quê chiều nào xa xôi, muốn <em>"đê đầu tư cố
hương"</em> [*] muốn trở về mái nhà xưa tìm lại cảm giác
hồn nhiên của thời lên bốn lên năm, khi trong tay cầm phong bao
lì xì sắc đỏ. Người con gái thấy cha mình <em>"suốt đêm đi
quanh quẩn trong nhà, xếp đặt đồ đạc, dặn dò đủ điều,
mỗi điều ba bảy bận…"</em> [1] chợt rùng mình lo sợ trước
một linh cảm chẳng lành đã nói: <em>"Đường xa xôi quá ba
đừng đi!"</em> [1]Nhưng người cha mỉm cười: <em>"Ba không đi.
Ba chỉ trở về."</em> [1]



Người cha không đi, ông chỉ trở về. Mỗi người có một
cách trở về khác nhau. Người cha trở về nguồn cội thân
thương, hai giòng lệ chảy cùng đường viễn du. Còn tác giả
trở về bằng khát vọng riêng tư, muốn dùng câu chữ khắc
họa lại những sinh hoạt đời thường; bởi vì trong những
sinh hoạt đời thường ấy, có những nhân cách không thể nào
quên. Như hình ảnh "<em>một thằng nhỏ bán vé số đêm đêm
về ngủ ở thềm nhà tôi. Nó cũng ý tứ, chờ cho trong nhà
khóa cửa tắt đèn rồi mới trải tấm ny lông cũ sát bên hiên
trái, để phòng khi có chuyện bất kỳ nửa đêm người trong
nhà vẫn còn lối ra vô." [2] Thằng nhỏ từng bị đánh sưng
mặt, giập môi, chảy máu, vẫn không chịu nhận mình là kẻ
ăn cắp, vẫn "đứng thẳng dậy nhìn tôi. Đôi mắt nó rõ
ràng là muốn nói điều gì. Nhưng đôi mắt tôi lại tránh đi
nơi khác như xấu hổ?"</em> Đêm về thằng nhỏ <em>"nhìn tôi
với đôi mắt trong suốt...em không ăn cắp. Em bán vé số chứ
không ăn cắp. Thằng cha kia mới ăn cắp. Nó ăn cắp nên nó
đánh nó chửi em là đồ ăn cắp."</em> [2] Nhân vật xưng "tôi"
trong câu chuyện đã <em>"xấu hổ quay mặt đi, vội vã như
chạy trốn câu hỏi trong ánh mắt dữ dội của thằng
nhỏ."</em> [2] Bởi vì từng có lần cô chứng kiến thằng bé
bị người ta vu cáo là ăn cắp, bị đánh đòn - không bênh
đỡ đã đành, cô mặc nhiên nghĩ thằng này đúng là trẻ ranh
ăn cắp! Thằng nhỏ cá tính quật cường nhìn thấu tâm địa
hời hợt hẹp hòi của cô, đã tránh né bàn tay cô vuốt tóc
xoa đầu nó để đấu dịu, đã đáp trả bằng cái nhìn như
thiêu như đốt, khiến cô gái vốn <em>"không buồn nhìn lên
cũng ít khi nhìn xuống"</em> [2] từ đó phải hỏi lại chữ
Nhân của lòng mình.



Trượt dài trên vũng lầy vô thức, nhân vật nữ xưng tôi một
lần nữa lại băn khoăn trăn trở, khi viết về đại dương:
<em>"Ngày còn biển mà tôi nhớ xảy ra câu chuyện người ta
gọi là tình yêu. Tất nhiên phải định nghĩa cho người bây
giờ biết tình yêu là gì, như phải vẽ ra con hải cẩu để
minh hoạ khi nhắc đến nó. Tình yêu là quan hệ giữa một
người đàn ông và một người đàn bà, tất nhiên là chỉ
xảy ra vào thuở còn đủ đàn bà và đàn ông. Quan niệm đó
thông thường đặt trên cơ sở sự nhầm lẫn, mà cả ha ibên
gọi là gặp được nửa cái tôi mình suốt đời tìm kiếm.
Họ cố ráp hai cái nửa ấy lại, với nỗ lực không tưởng
nhằm tạo ra sự hoàn hảo gọi là hạnh phúc. Từ khi không còn
đàn ông nữa, đàn bà chỉ đơn giản sao chép chính mình thành
nhiều bản với những lý lịch khác nhau, và hạnh phúc là nằm
dài trên bãi biển phơi nắng, ngắm những bản sao của mình đi
lại, như loài hải cẩu của thời xa xưa."</em>



Tác giả nói về biển và phong cách của người đi biển:
<em>"Người đàn ông khi ở trong biển chỉ cần một cái quần
đùi, thực ra cũng chẳng cần bất cứ thể loại y phục gì;
nhưng khi bước lên bờ y cần sơ-mi, quần tây, dây thắt lưng,
giầy vớ, ca-vát, áo vét, sĩ diện. Cho nên y cần địa vị,
tiền bạc, tiếng tăm. Y cũng cần những người đàn bà
ngưỡng mộ các thứ phụ tùng trên người y như kính gọng
vàng, đồng hồ vàng, dây chuyền vàng, nhẫn vàng."</em> [3] Chỉ
riêng phụ nữ <em>"chấp nhận bị lừa dối để thí nghiệm
tình yêu. Từ xưa đến lúc ấy, những tuyên ngôn bảo vệ chân
lý hay truy tìm sự thật đều là sáng tác của đàn ông.
Người đàn bà trong truyện này khi lên núi, chưa biết sáng tác
lớn nhất của đàn ông là câu chuyện vu khống Eva, để đổ
vấy tất cả những chuyện đau khổ nhảm nhí của loài
người, của đàn ông và đàn bà, lên đàn bà mà thôi. Nhưng
bản chất đàn bà thời đól à nhân nhượng. Như biển thời
đó, cứ nhận tất cả vào lòng mình, từ những dòng sông đen
ngòm hoá chất đến cánh hoa đào trôi."</em> [3] Phải chăng
<em>"Biển Như Tôi Còn Nhớ" </em>là một ẩn dụ mà tác giả
cố ý dùng, để so sánh sự tương phản giữa bản chất trăng
hoa phản trắc lạnh lùng của đàn ông, với lòng cam chịu
đến khờ khạo của phụ nữ, khi lưu giữ những lời ong
bướm vô tình bất nghĩa của họ.


<em>"Đất Khách"</em> là tập truyện ngắn của nhà văn Lý Lan -
một trong số những nữ văn sĩ khoa bảng ở hải ngoại, hiện
định cư tại Hoa Kỳ. Sinh năm 1957 tại Thủ Dầu Một tỉnh
Bình Dương, Lý Lan có mẹ là người Việt Nam, cha là người
Tàu gốc Quảng Đông. Mang trong lòng hai giòng máu, nên Lý Lan
đã viết những câu chuyện thật cảm động về cố hương,
về đời sống của những người Hoa ở Chợ Lớn. Cô là tác
giả của 24 quyển sách đủ thể loại, từ tùy bút, truyện
ngắn, cho đến thi ca và tiểu thuyết. Cô cũng là dịch giả
đã chuyển ngữ bộ sách <em>"Harry Potter"</em> từ Tiếng Anh sang
Tiếng Việt. Tuy viết nhiều thể loại, nhưng Lý Lan tự nhận
mình là người <em>"miên man tùy bút,"</em> nên có thể nói tùy
bút là thế mạnh của cô. Từng đoản văn, từng truyện ngắn
được Lý Lan viết bằng câu chữ mộc mạc chân chất, đầy
hương đồng gió nội của miền quê, ở chừng mực nào đó cho
thấy cô đã kế thừa văn phong đậm đà chất Nam Bộ của Hồ
Biểu Chánh, của Vương Hồng Sển, của Sơn Nam, của Trang Thế
Hy...Hiện nay Lý Lan đang chuẩn bị hội nhập vào giòng văn
chương chính (mainstream) của Hoa Kỳ, như LeLy Hapslip, Lan Cao,
Barbara Tran, Đào Strom…v.v…


<em>"Đất Khách"</em> – câu chuyện vô cùng cảm động Lý Lan
viết về cha của cô - một người đàn ông di dân mù chữ, đi
chân trần từ đường này sang phố khác bán hàng rong, cần cù
tằn tiện nuôi con ăn học. Từ bệ phóng tình yêu gia đình, Lý
Lan hồi tưởng: <em>"Đôi khi máu ngông nghênh tuổi trẻ bốc
lên, tôi cũng có khao khát một điều. Nhưng điều ấy chỉ có
trời mới ban cho được. Vì người ta gọi đó là thiên tài.
Đôi lúc, như lúc này, tôi bỗng ao ước có đủ tài năng để
vẽ một bức tranh. Bức tranh mà cứ hàng năm đến tiết Thanh
Minh dắt tôi đi thong dong trên lối mòn cát mịn đến ngồi nơi
lưng đồi này nhìn xuống lòng chảo kia, ba đã phác thảo trong
tâm hồn tôi."</em> [2] Đóng quyển sách lại nhìn ra
biển...Chừng như triền sóng lặng thinh, nghe con hát khúc tâm
tình thương cha.


<strong>Hoàng Nhất Phương</strong>

2:08am Thứ Hai ngày 7 tháng 4 năm 2014


[1]. <em>"Đất Khách"</em>
[2].<em>"Một Thằng Nhỏ"</em>
[3]. <em>"Biển Như Tôi Nhớ"</em>
[*]. <em>"Tĩnh Dạ Tứ"</em> của Lý Bạch


<center><div class="boxright"><img
src="https://scontent-a-ord.xx.fbcdn.net/hphotos-ash3/t1.0-9/q71/s720x720/10312585_575403919247164_3685167757374928016_n.jpg"
/><div class="textholder"></div></div></center>

***********************************

Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://danluan.org/tin-tuc/20140427/hoang-nhat-phuong-diem-sach-dat-khach-cua-ly-lan),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).

Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét