trên dưới một ngàn năm, nhằm xây dựng nền văn hóa tư
tưởng dân tộc khẳng định sự độc lập tự chủ của
người Việt, các bậc tiền hiền tiên liệt của chúng ta đã
gom góp những truyền thuyết dân gian tạo nên huyền sử Rồng
Tiên, có ý nghĩa thiết thực là giáo dục ý thức tư tưởng
của người dân Việt rằng: Chúng ta cũng phát xuất từ nòi
giống oai hùng cao quý và có quyền tồn tại - phát triển bình
đẳng với người Hán, nước Việt hoàn toàn có thể sánh ngang
với Trung quốc. Độc lập dân tộc và toàn vẹn chủ quyền
lãnh thổ của người Việt là điều hiển nhiên như trời cao
đã định.
Ngày nay, dưới ánh sáng của khoa học kỹ thuật và ngành nhân
chủng học, chúng ta đã biết rằng người Việt khác hẳn với
người Hoa, phần đông người Việt không phải từ người Hoa
mà ra, hay do dòng máu Hoa lai tạo với các sắc dân bản địa
mà thành. Chúng ta cũng biết rằng chúng ta có nguồn gốc từ
giống người chứ không phải từ giống Rồng hay giống Tiên
và cũng không thể có người phụ nữ nào có thể đẻ ra trăm
trứng, nở thành trăm con.
Tuy nhiên, tìm hiểu huyền sử, gạn lọc lấy những thông tin
chân thực từ màn sương mờ ảo truyền thuyết xa xưa, sẽ
giúp chúng ta hiểu biết rõ hơn những yếu tố bản gốc của
lịch sử - văn hóa Việt. Nhờ đó, có thể nhận thức tốt
hơn về bề dày truyền thống lịch sử, góp phần giúp chúng ta
bình tĩnh, tự tin và tỉnh táo hơn trước làn sóng xâm lăng
của văn hóa - tư tưởng Trung Hoa.</div>
<center>* * *</center>
Từ truyền thuyết trăm trứng cho thấy vật tổ của người
Việt không thể là giống thú. Từ những hình người đội mũ
lông chim tạo hình trên các di vật lịch sử, có thể cho ta
biết vật tổ khởi thủy xa xưa của người Việt có lẽ là
giống chim. Bởi vì bị Trung Hoa đô hộ hàng ngàn năm, ảnh
hưởng Nho giáo của Tàu, cho nên sử Việt cũng phải ghi bằng
chữ Tàu. Vì thế, tên các nhân vât lịch sử, tên các linh vật
cũng được phiên theo tiếng Tàu, ít còn nguyên hoàn toàn theo
tiếng Việt.
<h2>1. Hồng Bàng</h2>
Tôn thờ linh vật (thường gọi là vật tổ), lấy một vật
nào đó làm biểu tượng cho thị tộc, bộ tộc, dân tộc mình
là truyền thống thường thấy ở hầu khắp các dân tộc trên
thế giới này. Người Việt cũng không ngoại lệ.
<div class="boxright200"><img
src="http://danluan.org/files/u23/danluan_00196.jpg" /><div
class="textholder">Họa tiết chim thú trên mặt trống đồng
cổ</div></div>
Hồng ở đây là chim Hồng Hộc, tức là chim Bồ Nông. Đây là
loài chim nước có kích cỡ lớn, giỏi chăm sóc con. Tuy to lớn
nhưng có thể bay nhanh, vút mình trong gió bão. Lấy chim Hồng
làm biểu tượng cho giống cái, thể hiện mong muốn người
phụ nữ can đảm, mạnh mẽ, đẻ con khỏe, nuôi con tốt. Nói
theo kiểu ngày nay là "giỏi việc nước, đảm việc nhà". Bàng
ở đây là chim đại bàng. Lấy đại bàng làm biểu tượng cho
giống đực, thể hiện mong muốn người đàn ông kiêu hùng
phóng khoáng, hiên ngang giữa đất trời.
Sử cũ ghi, dân tộc Việt Nam bắt đầu từ Hồng Bàng thị, có
thể hiểu là thuở xa xưa, thị tộc có vật tổ là chim đại
bàng và chim bồ nông, là thị tộc mạnh nhất, tập hợp và
lãnh đạo các thị tộc khác, manh nha nên quốc gia lúc ban sơ
của lịch sử dân tộc Việt. Gọi là Hồng Bàng, chứ không
gọi là Bàng Hồng, thể hiện thời điểm ấy, xã hội người
Việt vẫn ở thời kỳ mẫu hệ. Kinh tế xã hội có lẽ vẫn
phụ thuộc phần nhiều vào việc săn bắt và hái lượm.
<h2>2. Lạc Hồng</h2>
Hồng, như trên đã dẫn, là chim bồ nông, tượng trưng cho
giống cái. Phải to thế, phốp pháp thế mới đẻ tốt được.
Lạc ở đây là chim Lạc, tượng trưng cho giống đực. Hình
chim Lạc và chim Hồng có thể thấy ở rất nhiều di vật lịch
sử, nhất là trên trống đồng. Chú ý là hình tượng bồ nông
tượng trưng cho người mẹ xứ sở, cần khỏe mạnh đẫy đà.
Còn các nam thanh nữ tú trong lễ hội thì thanh nhã lưng eo đai
thắt và đó cũng là thực tế. Cho nên, trên trống đồng,
phần hình người toàn là thanh mảnh cả.
Hình tượng chim Lạc là kết hợp giữa chim đại bàng và chim
bìm bịp. Đại bàng thì kiêu hùng phóng khoáng như bậc chúa
tể của đất trời. Còn bìm bịp là giống chim có thể báo
hiệu nước lên. Từ "Lạc" biến đổi từ "Nước" mà ra, dân
Việt làm ruộng nước ven sông, thuở chưa có gầu guồng máy
bơm thì rất cần biết thời điểm con nước lên để mà gieo
cấy. Thêm nữa, thịt chim bìm bịp có tính chất bổ dương
rất mạnh, để bà Âu Cơ có thể đẻ một lúc ra trăm trứng
thì ông Lạc Long Quân phải rất là khỏe mới đáp ứng
được.
Thời điểm này, xã hội người Việt có lẽ đã chuyển sang
thời kỳ phụ hệ. Nông nghiệp đã có vai trò quan trọng trong
kinh tế xã hội.
<h2>3. Lạc Long Quân</h2>
Kinh tế nông nghiệp phát triển, dẫn đến việc di dân xuống
phía nam, theo sông ra biển. Một linh vật mới được thêm vào
trong văn hóa Việt. Ấy là cá sấu. Cá sấu, ngoài thể hiện
sức mạnh nơi sông nước, còn có thể có những dấu hiệu báo
cho cư dân làm lúa nước biết thời điểm có nước từ trời.
Một văn bia cổ có ghi <em>"khi giao long tụ lai, nổi lên, tức
thì mây tụ gió nổi sấm rền vang và mưa đổ xuống"</em>. Giao
long ở đây chính là tên của cá sấu phiên theo văn Tàu (Giao
long nghĩa là rồng của dân Giao Chỉ, tức rồng của người
Việt).
Quân là từ chỉ người thủ lĩnh, người đứng đầu một
nhóm người hay bộ tộc. Lạc Long quân (viết theo văn Tàu) là
người thủ lĩnh của một bộ tộc thuộc dân Việt, lấy cá
sấu làm linh vật, có thể đây là bộ tộc mạnh nhất ven
triền sống Hồng ở nước ta thời đó.
Trên trống đồng, có đúc hình một con vật vừa giống cá
sấu, lại vừa giống rái cá. Có thể do người Việt cổ thấy
cá sấu tuy mạnh mẽ nhưng hung dữ, lại thường hay ngậm con
nhỏ vào miệng (dễ nhầm là ăn thịt con). Trong khi đó, loài
rái cá thường có đời sống gia đình rất đông đúc, quần
tụ. Vì vậy, hình tượng rồng của người Việt xưa là sự
kết hợp giữa cá sấu và rái cá. Truyền thuyết dân gian cũng
kể rằng Tiên hoàng đế Đinh Bộ Lĩnh là con của rái cá. Có
người cho rằng đấy là thuyết báng bổ, hạ nhục vua Đinh.
Tuy nhiên, nếu hiểu kỹ về văn hóa Việt cổ thì có thể
thấy đó không phải là báng bổ, hạ nhục mà là thần thánh
hóa, tôn sùng.
<h2>4. Âu Cơ</h2>
Cơ ở đây có nghĩa là người con gái đẹp, dòng dõi sang quý
(viết theo văn Tàu). Âu ở đây chính là chim Âu. Cho đến tận
gần đây, ở miền duyên hải Bắc bộ Việt Nam, vào mùa đổ
ải cấy lúa xuân, vẫn thường xuất hiện rất nhiều chim Âu
kiếm mồi. Loài chim này rất đẹp (vừa giống vịt, vừa
giống bồ câu, vừa giống bồ nông, có nét giống đại bàng),
màu trắng tinh khôi, mỏ vàng đỏ hồng, to như con vịt, có con
to như con ngan Pháp.
Lạc Long quân là thủ lĩnh của bộ tộc (Lạc Việt) có linh
vật là cá sấu. Âu cơ có thể hiểu là người con gái đẹp,
sang quý của bộ tộc (Âu Việt) thờ chim Âu làm vật tổ.
Cách đây vài nghìn năm, biển ăn sâu đến tận Khoái Châu -
Hưng Yên bây giờ. Chim Âu xuất hiện ở đất Phong Châu, xứ
Phú Thọ là chuyện dễ hiểu. Loài chim này cũng có thói quen
đẻ trứng nơi cao ráo. Có thể thời đó, giống chim này
thường đẻ trứng trên đồi núi nên người xưa mới nghĩ ra
chuyện bà Âu Cơ dẫn con lên núi chăng?
<h2>5. Hùng Vương</h2>
Việc canh tác lúa nước phát triển kéo theo kinh tế xã hội
phát triển. Các bộ tộc bắt đầu liên kết lại thành một
nhà nước, đó là nhà nước Văn Lang. Văn ở đây có nghĩa là
có lề luật, lễ nghĩa. Lang ở đây chỉ các cộng đồng sống
gần các con sông, sau biến thành từ "làng" mà ngày nay ta vẫn
còn dùng. (Các cộng đồng nơi rừng xa núi hiểm thì gọi là
Khun, hay Cun).
Kinh tế - văn hóa xã hội phát triển cũng dẫn đến nhu cầu
phải có một linh vật mới. Đó là con gà, mà là gà trống.
Đến tận ngày nay, cỗ bàn của người Việt kiểu gì cũng
phải có món gà mới là sang. qúy mến nhau biếu gà, cho gà là
coi trọng nhau lắm. Người Việt cổ thờ kính mặt trời (thể
hiện trên trống đồng ở vị trí trung tâm), gà trống gáy báo
hiệu bình minh cũng như trống đồng báo hiệu lễ hội, sấm
báo hiệu trời mưa. Nhà vua kén rể cũng yêu cầu lễ vật có
"gà chín cựa". Giống gà này ngày nay tuy rất hiếm nhưng vẫn
còn có thể thấy ở vùng núi sâu thuộc huyện Thanh Sơn, tỉnh
Phú Thọ.
Nhưng viết vào sử thì phải diễn tả bằng văn Nho. Gà trống,
phiên theo văn Nho là Hùng Kê. Sử cũng còn ghi rằng, khi vua An
Dương Vương xây thành Cổ Loa, linh hồn dòng giống vua Hùng vì
bất mãn với Thục Phán nên biến thành gà trắng phá hoại làm
thành không xây được, sau phải nhờ cao nhân làm phép trừ đi
mới ổn.
Để cho hay và đẹp, cao quý, không tầm thường, sử không
viết là Hùng Kê Vương (vị vua lấy gà trống làm biểu
tượng) mà chỉ viết là Hùng Vương mà thôi. Cái này cũng
giống như việc cây chó đẻ răng cưa khi viết vào sách thì
thành Diệp Hạ Châu, cây cwt lợn khi ghi vào sách thành Ngũ Sắc
Hoa, bồ hóng đen sì nơi gác bếp thì viết thành Ô Long Vĩ.
<center><h2>* * *</h2></center>
Dân tộc Hoa Hán có sức mạnh văn hóa tư tưởng rất là ghê
ghớm, đến mức, có quân sự hùng mạnh như Mông Cổ, Mãn Thanh
từng đô hộ Trung quốc mà rồi cũng bị văn hóa Hán đồng
hóa và rốt cuộc thua người Hán, mất hết cả lãnh thổ như
Mãn Thanh hay mất phần lớn lãnh thổ như Mông Cổ.
Ngày nay, để tránh thảm họa tương tự, bên cạnh việc tiếp
thu văn hóa khoa học kỹ thuật của Âu, Mỹ, Nhật, làm giàu
mạnh thêm cho văn hóa Việt, thì cũng đã đến lúc cần làm
sáng tỏ hơn về truyền thuyết Rồng Tiên - lý giải theo thực
tế - để dân ta hiểu rõ về bản gốc của mình. Dân tộc
Việt thời Văn Lang, Âu Lạc cũng đã từng văn minh phát triển
(so với các dân khác cùng thời điểm), là lịch sử có thât
chứ không phải là sự bịa đặt cho oai.
Thêm nữa, hiểu được bản gốc văn hóa như thế cũng giúp
chúng ta gần hơn với những dân tộc có cùng biểu tượng văn
hóa như dân tộc Việt. Nga, Mỹ có đại bàng. Nhật Bản có
mặt trời. Pháp có gà trống. Ấn độ có cá sấu sông Hằng.
Một bang của Mỹ (Alabama?) cũng lấy bồ nông làm biểu tượng
...
Riêng với Trung Hoa, dù cũng có rồng như ta nhưng ta phải hết
sức đề phòng vì rồng của ta là có thật (cá sấu) còn rồng
Trung Hoa thì không có thật, chẳng có vật nào như thế trong
tự nhiên.
Rồng Tiên của Việt Nam xuất phát từ những linh vật cá sấu,
chim âu, bồ nông, rất gần gũi với nền nông nghiệp lúa
nước ở ven sông, gần biển. Phần lớn người Việt ngày nay
là hậu duệ của những cư dân nông nghiệp lúa nước, chăn
thả gia cầm là chủ yếu, chứ không phải xuất phát từ dân
Hoa Hán gốc chuyên chăn thú, trồng kê với lúa mạch, lúa mì.
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/12169), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét