Chu Ngọc Cường - ‘Nghề’ đi học

Trước khi nói chuyện học và nghề, xin được giải thích,
chữ "nghề" mà tôi nói đến ở đây không chỉ là các
chuyên ngành trong trường dạy nghề, mà là bất cứ kỹ năng
lao động chân chính nào giúp tạo ra giá trị cho xã hội. Quá
trình đào tạo trong nhà trường là nhằm phục vụ việc hành
nghề về sau.

Nhưng điều này không phải lúc nào cũng trở thành hiện thực.
Hiện nay, nhiều bạn trẻ đang đứng trước nguy cơ ra trường
mà không có nghề nào trong tay. Chẳng hạn, sinh viên tốt
nghiệp ngành công nghệ thông tin mà không thể lập trình, sinh
viên trường báo nhưng không có khả năng viết báo, sinh viên
ngoại ngữ không thể giao tiếp bằng ngoại ngữ, hoặc sinh
viên kế toán gần như mù tịt về nghiệp vụ tài chính… Tình
trạng "học mà không thành nghề" có thể là một nguyên
nhân dẫn đến nghịch lý doanh nghiệp kêu thiếu lao động, dù
số sinh viên ra trường không có việc làm vẫn tăng. Thậm chí
gần đây, tình trạng những người học cao như thạc sĩ, tiến
sĩ không có việc làm cũng dần trở nên phổ biến.

Ngược lại, không có nghề để đi làm nhưng tôi thấy nhiều
sinh viên lại rất giỏi nghề "đi học". Dường như đi học
mới là kỹ năng quan trọng nhất mà họ được rèn luyện trong
suốt thời gian ngồi trên ghế nhà trường. Nhiều người trẻ
còn coi đi học như một nghề nghiệp vẻ vang, và họ cứ ở
lỳ tại "doanh nghiệp trường học" mà không chịu nhảy
việc.

Khi đi học, những sinh viên này cũng phải trải qua rất nhiều
thử thách về thi cử, áp lực học tập giống như một công
việc đích thực. Quy định bắt buộc họ "đi làm" đúng
giờ hàng ngày, cho phép có hai ngày nghỉ cuối tuần để thư
giãn, và một số kỳ nghỉ lễ trong năm giống như công chức
nhà nước. Điều khác biệt là các "nhân viên" này nhận
lương chủ yếu từ cha mẹ với mức thu nhập khác nhau tùy theo
điều kiện của mỗi gia đình. Một số khác nhận lương từ
nhà nước hoặc các tổ chức theo diện học bổng, đôi khi có
yếu tố nước ngoài, thì thu nhập có thể cao hơn các đồng
nghiệp.

Tôi nhớ trong một buổi trao đổi, lãnh đạo một công ty sách
đã chia sẻ, ông không có ý định tuyển những ứng viên có
nhiều loại bằng cấp. Có lẽ ông đang nói đến các nhân viên
quá yêu "nghề đi học". Sau khi tốt nghiệp, họ vẫn muốn
tiếp tục gắn bó với nghề này bằng cách học lên bậc cao
hơn, hoặc học thêm văn bằng hai, văn bằng ba, các chứng chỉ
bổ sung… Những người bạn của tôi cũng nói về thực trạng
du học sinh Việt Nam không muốn về nước mà muốn xin học
bổng học tiếp vì như vậy vừa nhàn hạ, lại có thoải mái
tiền tiêu dùng hàng tháng, hơn hẳn so với đi làm.

Điều này khiến cho tôi tưởng tượng rằng, nếu "đi học"
là một nghề tạo ra của cải vật chất cho xã hội thì chắc
hẳn Việt Nam phải là một nước rất giàu có.

***********************************

Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://www.danluan.org/tin-tuc/20141127/chu-ngoc-cuong-nghe-di-hoc), một
số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời độc
giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận
có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng
dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).

Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!