<blockquote>"Đây là một chiến lược đấu tranh. Nó thay thế cho
chiến tranh và các hình thức bạo lực khác. Tôi nói đấu tranh
bất bạo động là đấu tranh có vũ trang. Chỉ có điều loại
đấu tranh này sử dụng các vũ khí tâm lý, vũ khí xã hội, vũ
khí kinh tế và vũ khí chính trị. Và chính hình thức đấu
tranh này cuối cùng lại có sức mạnh chống lại sự áp bức,
bất công và độc tài mạnh mẽ hơn là đấu tranh bạo động"
- <strong>Gene Sharp</strong></blockquote>
<blockquote>"Tôi nghĩ [cuộc chiến tranh] Việt Nam đã thay đổi
quan niệm của tôi về tầm quan trọng của chiến tranh bất
bạo động, và đặc biệt là tầm quan trọng của việc đưa
lý thuyết của Gene Sharp tới phần còn lại của thế giới.
Bởi vì chúng ta cần phải có phương thức thay thế [cho chiến
tranh]. Việt Nam thuyết phục tôi rằng chúng ta phải chấm dứt
việc giết chóc con người." - Đại tá <strong>Robert "Bob"
Helvey</strong>, cựu chiến binh Việt Nam, người đưa lý thuyết
đấu tranh bất bạo động của Gene Sharp tới Miến Điện và
Serbia.</blockquote>
<center>[video:https://www.youtube.com/watch?v=M_dNiQrRAaI]</center>
"<a href="https://www.youtube.com/watch?v=M_dNiQrRAaI">Gene Sharp – Làm
sao để khởi động một cuộc cách mạng</a>" (Gene Sharp – How
to Start A Revolution) là bộ phim tài liệu của đạo diễn người
Scotland Ruaridh Arrow làm về chiến lược đấu tranh bất bạo
động và người đàn ông đứng đằng sau lý thuyết này –
giáo sư ngành khoa học chính trị Gene Sharp. Ông chính là tác
giả của cuốn cẩm nang nổi tiếng "Từ độc tài đến dân
chủ" (From Dictatorship to Democracy) bao gồm 198 thủ thuật đấu
tranh bất bạo động. Đây là cuốn sách đã góp phần làm nên
thành công của các cuộc cách mạng lật đổ chế độ độc
tài ở Miến Điện, Serbia, Ukraine, Ai Cập, Tunisia, Iran,… Năm
1983 ông lập ra viện Albert Eistein – một tổ chức phi lợi
nhuận chuyên thúc đẩy sử dụng hình thức đấu tranh bất
bạo động. Suốt nhiều năm, rất nhiều người dân sống
dưới chế độ độc tài đã tìm đến đây mong nhận được
sự giúp đỡ.
Từ vài chục năm về trước Gene Sharp nhận ra rằng các cuộc
chiến tranh và giết chóc lẫn nhau là hoàn toàn không cần
thiết và rất vô nghĩa. Nhận thức rõ điều này nên ông đã
từ chối tham chiến cũng như cực lực phản đối thanh niên Hoa
Kỳ nhập ngũ trong cuộc chiến tranh Triều Tiên. Những việc
làm đó đã khiến ông phải ngồi tù suốt chín tháng.
Vào một lần khi đang nghiên cứu tại trường đại học Oxford,
Gene Sharp bất ngờ có một khoảnh khắc mà ông gọi là
"khoảnh khắc Eureka" bởi vào lúc đó ông phát hiện ra rằng
sức mạnh của chế độ độc tài đến từ "sự phục tùng,
sự hợp tác, sự ủng hộ, sự giúp đỡ của chính người dân
và các tổ chức trong xã hội. Và tất cả những gì bạn cần
làm là giảm bớt sự hỗ trợ đó, đó là tính hợp pháp, sự
hợp tác và phục tùng. Nếu bạn có thể cắt đứt nguồn
nguyên liệu đó, thì chế độ sẽ sụp đổ."
<h2>Bài học thứ nhất: Lập một chiến lược</h2>
Năm 1989, Gene Sharp đến thăm Trung Quốc vào đúng thời điểm
cuộc biểu tình ở quảng trường Thiên An Môn đang ở cao trào.
Chính cuộc biểu tình này đã giúp ông có được cái nhìn
thấu đáo hơn về cách thức chuẩn bị và tầm quan trọng của
việc lập ra kế hoạch và chiến lược cho một cuộc đấu
tranh. Dù sinh viên Trung Quốc xuống đường rất đông ở Bắc
Kinh và nhiều thành phố khác, Gene Sharp nhận ra rằng họ không
hề có bất cứ sự chuẩn bị nào, họ không có một kế
hoạch cụ thể sẽ ở quảng trường bao lâu cũng như lúc nào
nên rời đi. Họ hành động một cách ngẫu hứng từ đầu
tới cuối, để rồi cuối cùng bị dập tắt trong biển máu.
Thiên An Môn đáng lẽ đã có thể thành công, nhưng cuối cùng
lại là một vết nhơ không thể xóa mờ trong lịch sử Trung
Quốc nói chung và "lý lịch" của Đặng Tiểu Bình nói
riêng.
<blockquote>"Ý tưởng cho rằng cứ ngẫu hứng xuống đường làm
cách mạng là sẽ thành công là một ý tưởng điên rồ.
Ngược lại, nếu bạn không biết mình định làm gì, thì
nhiều khả năng bạn sẽ gặp rắc rồi lớn." <strong>Gene
Sharp</strong></blockquote>
<h2>Bài học thứ hai: Vượt qua sự "phân tử hóa"</h2>
Gene Sharp cho rằng việc lập kế hoạch là chưa đủ mà cần
phải đoàn kết mọi người lại với nhau bởi từ trước
đến nay chính quyền độc tài luôn tìm mọi cách cô lập từng
cá nhân trong xã hội nhằm mục đích phân tách từng người ra
với nhau để dễ bề điều khiển hơn. Lâu dần điều này
khiến người dân sợ hãi lẫn nhau, sợ phải nói ra suy nghĩ
của bản thân cũng như sợ hợp tác cùng nhau. Họ thậm chí
không dám nói với hàng xóm, với người thân trong gia đình suy
nghĩ thực sự của mình. Quá trình đó được gọi là sự
"phân tử hóa". Đó là điều mà những người làm cách mạng
phải vượt qua được trước khi tính đến những chuyện tiếp
theo.
<center><img
src="http://photos1.blogger.com/blogger/7131/418/1600/otpor2.jpg" /></center>
Một trong những nhiệm vụ đầu tiên của Otpor là tạo ra một
biểu tượng đấu tranh để thống nhất lòng người. Srđa
Popović, lãnh đạo của phong trào Otpor nói: "Rõ ràng chúng tôi
[những người không ưa Milosovic] chiếm đa số. Nếu chúng tôi
có thể nhận biết được tất cả những người chống lại
Milosovic, bằng cách đưa tay lên chào người khác bằng nắm
đấm, thì ông ta sẽ bị đánh đổ trong vòng vài năm."
<h2>Bài học thứ ba: Xói mòn những cột chống của chế
độ</h2>
Bob Helvey nói miêu tả: "Những trụ cột chống đỡ cho chính
quyền tồn tại giống như những ngón tay của tôi đang đỡ
cuốn sách này. Nếu tôi có thể tạo ra chiến lược để xói
mòn các trụ cột này, ví dụ cảnh sát, quân đội, các tổ
chức xã hội, tôn giáo v.v... thì khi chúng suy yếu và bắt
đầu sụp đổ, thì chính quyền cũng sẽ sụp đổ theo. Lý
tưởng nhất là những trụ cột đó KHÔNG BỊ PHÁ HỦY, mà
chuyển sang hỗ trợ dân chủ."
<center><img src="https://www.danluan.org/files/u1/sub04/cotchong.png"
width="600" height="331" alt="cotchong.png" /></center>
Muốn chuyển các trụ cột đó sang hỗ trợ dân chủ, cách
mạng phải nhờ đến quần chúng nhân dân. Chế độ độc tài
sống dựa vào quân đội, cảnh sát và các tổ chức tôn giáo.
Nếu có thể cùng người dân thuyết phục những tổ chức trên
đứng về phía người biểu tình thì đó là lúc chính quyền
độc tài phải sụp đổ. Đừng quên rằng quân đội hay cảnh
sát cũng từ nhân dân mà ra. Bản thân mỗi quân nhân hay nhân
viên cảnh sát cũng đều có người thân và gia đình của họ.
Chính vì vậy hãy từng bước khuyên nhủ lực lượng cảnh sát
và quân đội gia nhập phong trào dân chủ.
"Chúng tôi nói với những cảnh sát là tất cả chúng ta đều
là nạn nhân của hệ thống này. Không có lý do gì để có
chiến tranh giữa các nạn nhận với nhau. Một bên là nạn nhân
mặc áo quân phục màu xanh, bên kia là những nạn nhân mặc áo
phông quần bò, nhưng không có lý do gì để hai bên phải xung
đột. Và lời giải thích này đã thành công ở nhiều nơi trên
thế giới. Bạn đi và kết nạp những trụ cột này vào phong
trào của bạn. Bạn không ném đá vào cảnh sát!", Srđa Popović
chia sẻ.
<h2>Bài học số 4: Khước từ bạo lực</h2>
Vì tính chất của hình thức đấu tranh là "bất bạo
động" nên hãy tìm mọi cách nói không với bạo lực. Gene
Sharp cho rằng nếu những người phản kháng chọn hình thức
bạo động để đấu tranh thì vô hình chung họ đã tự đặt
mình vào thế bất lợi hơn bởi chính quyền độc tài quá
thừa vũ khí quân sự và đặc biệt là vũ khí sát thương để
chống lại họ. Thật sự chính quyền độc tài luôn mong những
người đối lập sử dụng vũ lực để có cớ dẹp loạn
nhưng nếu họ đấu tranh ôn hòa thì mọi chuyện sẽ hoàn toàn
khác.
Theo kinh nghiệm của Srdja Popovic – nhà lãnh đạo phong trào
đối lập Optor ở Serbia thì "việc kiểm soát cuộc biểu tình
lớn vài chục ngàn người là rất khó. Chỉ cần một thằng
điên nhặt đá ném là báo chí sẽ chộp lấy và đưa lên thành
sự kiện lớn. Và thông điệp này sẽ làm lung lay phong trào
của bạn". Vậy nên trong các cuộc diễu hành họ luôn để
"các cô gái, cựu chiến binh và người già đi lên hàng đầu
và những người này luôn mang theo hoa, biểu ngữ cùng với
những nụ cười để làm giảm nguy cơ tiến tới một cuộc
bạo động". Và trên thực tế, nhân dân Serbia đã thành công
khi lật đổ được chế độ độc tài Slobodan Milosovic vào năm
2000.
<h2>Bài học số 5: Nhu thuật chính trị</h2>
Khi cuộc đấu tranh bất bạo động bị đàn áp, khi người dân
bị chính quyền đánh đập hay tàn sát, thì nó tạo ra một
tiến trình gọi là "nhu thuật chính trị". Trong đó, sức mạnh
đàn áp của đối phương lại được dùng để làm suy yếu
chính nó. Người đấu tranh càng tỏ ra ôn hòa, kẻ đàn áp
càng tỏ ra bạo lực, thì sự ủng hộ dành cho người đấu
tranh càng lớn lên, và sự bất tuân xã hội đối với kẻ
đàn áp càng tăng.
<center><img
src="https://www.danluan.org/files/u1/sub04/10604655_10152836502918217_331262726834434337_o.jpg"
width="600" height="222"
alt="10604655_10152836502918217_331262726834434337_o.jpg" /></center>
<center><em>Ảnh của Predrag Stakić</em></center>
Vì thế người biểu tình cần phải nhắc nhở nhau thường
xuyên: Không được trúng kế khiêu khích của kẻ đàn áp.
Không được chống lại bằng vũ lực hay bày tỏ sự hận thù.
Chỉ có sự cao thượng và nhân văn, chỉ có tình yêu mới đem
lại chiến thắng trong cuộc đấu tranh kiểu mới này!
<h2>Lời kết</h2>
Trong suốt cuộc đời nghiên cứu về đấu tranh bất bạo
động, Gene đã không ít lần phải hứng chịu các đòn tấn
công tinh thần. Điển hình vào năm 2008 chính phủ Iran đã tuyên
truyền một đoạn video cáo buộc ông làm việc cho CIA "có
nhiệm vụ truyền bá tư tưởng của Mỹ đến các nước
khác" nhưng Gene Sharp không hề từ bỏ việc nghiên cứu. Ông
dành cả cuộc đời mình để tìm hiểu về tiềm năng và ý
nghĩa của đấu tranh bất bạo động và cách làm suy yếu chế
độ độc tài.
Ngay cả khi nhận được đề cử giải Nobel Hòa Bình vào năm
2009, Gene Sharp vẫn sống một cuộc sống rất bình dị trong căn
nhà trồng hoa phong lan với tầng trệt là trụ sở văn phòng
của viện Albert Eistein.
"Tôi nghĩ trong một thời gian dài, Gene Sharp sẽ trở thành cái
tên quen thuộc. Sách của ông sẽ có mặt tại khắc các thư
viện trên thế giới và được dịch ra nhiều thứ tiếng,"
Jamila Raqib – trợ lý trung thành của Gene Sharp nói về người
thầy và cũng là sếp của mình trong tập phim tài liệu đã
giành giải "Phim tài liệu hay nhất" tại đại hội phim ảnh
Boston vào năm 2011.
<center><img
src="https://www.danluan.org/files/u1/sub04/1497650_703894462998906_5580423764801936545_n.jpg"
width="600" height="592"
alt="1497650_703894462998906_5580423764801936545_n.jpg" /></center>
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://www.danluan.org/tin-tuc/20141020/athena-cau-chuyen-ve-gene-sharp-va-ly-thuyet-dau-tranh-bat-bao-dong),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét