<center><img
src="https://www.danluan.org/files/u1/sub04/10636476_693355804066607_639038717098910722_o.jpg"
width="600" height="400"
alt="10636476_693355804066607_639038717098910722_o.jpg" /></center>
<center><em>Các blogger và nhà hoạt động xã hội chụp ảnh kỷ
niệm sau chuyến đi dự phiên tòa "công khai" tại Đồng Tháp.
Bàn tay thể hiện biểu tượng Quyền Con Người. Ảnh: Nguyễn
Lân Thắng.</em></center>
<h2>Quy chụp và đối đầu</h2>
Tôi xin kể một chuyện ngoài lề. Đó là sau khi ra khỏi đồn,
mở điện thoại, tin nhắn tôi nhận được nhiều nhất là "Anh
có bị đánh không?". Tôi hiểu "bị đánh" là điều mọi
người lo lắng hơn cả nhưng ngay từ khi đến toà, đó là
điều tôi ít lo nhất. Lúc bị đưa lên xe (lần hai), tôi chỉ
quan tâm tới ba điều. Một là chuyện chiếc balo của Paulo
Thành Nguyễn, không hiểu họ có giở trò gì từ đó không; hai
là sự quy chụp tội "chống người thi hành công vụ" với mấy
anh em can đảm giơ máy ảnh; và ba là bản án của chị và anh
Minh, em Quỳnh - lý do mà chúng tôi có mặt ở đây hôm nay.
Nếu tiếp xúc với công an vài lần, bạn sẽ thấy họ suy nghĩ
khác hẳn chúng ta - rất phiến diện và mang tính quy chụp. Suy
nghĩ của họ được phản ánh theo đúng khẩu hiệu của chính
họ: "Còn Đảng còn mình". Cấp trên bảo chúng tôi là phản
động thì nhất định sẽ là phản động, không có cách nào
khác. Điều đó ăn sâu vào suy nghĩ và hành động của từng
đối tượng tiếp xúc với chúng tôi, từ dân phòng, cảnh sát
cơ động, công an phường đến an ninh điều tra. Sẽ không có
gì là khó hiểu về các chứng cứ nguỵ tạo cho vụ án chị
Hằng, hay khả năng một trò mèo khác với Paulo Nguyễn hoặc
những anh em bị quy tội chống người thi hành công vụ. Cũng
không loại trừ một kịch bản nào đó dành cho tôi và những
người khác.
Trên xe cùng Hoàng Bùi và một bạn bên PGHH, chúng tôi bắt gặp
thái độ lạnh tanh của CSCĐ. Đó là các em trẻ mặc đồng
phục, cầm gậy cao su sẵn sàng xử lý mọi sự chống đối.
Dưới danh nghĩa chỉ biết làm theo nhiệm vụ, một yêu cầu
không sử dụng điện thoại được đưa ra buộc chúng tôi
phải theo. Ok, vậy thì thử tác động vào lương tâm họ xem
sao. Sau màn đồng ca "Anh là ai", chúng tôi bắt đầu thuyết
giảng về lương tâm, đạo đức, quyền con người: "Các em nên
biết quan nhất thời dân vạn đại, các em rồi cũng trở về
với nhân dân, nên làm gì cũng cần có lương tâm và tôn trọng
quyền của người khác, đừng chỉ làm theo mệnh lệnh...".
Không hiểu những điều chúng tôi nói có tác dụng lâu dài hay
không, nhưng ngắn hạn thì có hiệu quả. Nhận được một cú
điện thoại, tôi quay sang hỏi thử: "Để anh trả lời bà xã
nhé?". Sau một cái gật đầu, tôi liền thông báo việc bạn
bên PGHH bị đưa về công an phường 1, Hoàng Bùi sẽ bị đưa
về phường 2 còn tôi sang phường 11. Nếu nhìn vào điện
thoại của tôi lúc đó, chắc em CSCĐ sẽ rất ngạc nhiên khi
thấy tôi đặt tên vợ là "Gio Lang Thang"!
Phường 11 là một nơi khá xa xôi và hẻo lánh, chỉ cách biên
giới Campuchia khoảng 70km. Đây là một phường thiếu sự sung
túc nhưng thừa sự hùng hổ của công an. Ngay khi tôi được
đưa vào phòng, một tốp xúm lấy khám người kiểm tra đồ
đạc, họ lôi ra trong người tôi một điện thoại IPhone, một
pin sạc, một giấy CMND và 70 ngàn đồng.
Một viên trung tá công an nói lớn:
- Anh! Đề nghị anh mở điện thoại để chúng tôi kiểm tra!
- Sao tôi phải làm như vậy? Có quy định nào không anh?
- Tôi là công an, anh đã vào đây tôi bảo anh phải nghe.
- Nhưng hiến pháp quy định công dân có quyền bảo mật thư
tín, vậy anh đòi kiểm tra theo luật nào?
- Luật nào tôi không cần nói với anh, nếu anh không nghe chúng
tôi sẽ tự mở.
- Tuỳ anh! Nhưng tôi yêu cầu lập biên bản thu giữ điện
thoại và sẽ không chịu trách nhiệm những gì có trong đó.
Một viên thiếu tá tên Hùng (người sau này làm việc với tôi,
tôi không nhớ tên mà đặt tạm như vậy vì thái độ hùng
hổ) nói xen:
- Tôi yêu cầu anh hợp tác!
- Xin lỗi, tôi phải làm việc với ai?
- Với tôi.
Sau đó mấy tên kia rút dần, chỉ còn lại Hùng và 2 người
khác, một công an, một mặc áo thường phục, kham khổ - chắc
đóng vai nhân chứng. Hùng đặt một tờ ghi: "BIÊN BẢN KIỂM
TRA HÀNH CHÍNH" rồi hỏi:
- Họ và tên?
- Trước khi làm việc, tôi yêu cầu anh hai điều. Một, đề
nghị anh nói nhỏ.
- Tôi đang nói nhỏ, Hùng thanh minh nhưng cũng hạ giọng
- Thứ hai, đề nghị anh cho biết tôi phải làm việc theo điều
luật gì, quyền lợi và nghĩa vụ của tôi.
- Cái này, cái này... Ở đây chúng tôi chỉ kiểm tra hành
chính, tôi có quyền và anh có nghĩa vụ phải hợp tác!
- Không, mọi công dân đều phải làm việc theo hiến pháp và
pháp luật. Đề nghị anh cho biết anh làm việc với tôi theo
điều luật nào?
Hùng quay sang giở bài cũ rích, gầm lên:
- Thì tôi đang làm việc theo pháp luật đây. Nếu tôi sai anh có
quyền khiếu nại sau này.
- Vậy anh hãy nghe cho rõ nhé. Tôi sẽ không làm việc với anh
khi anh chưa giải thích cho tôi là theo luật gì. Nếu tôi sai tôi
chịu trách nhiệm.
- Tôi đã nói rồi, đây là chúng tôi điều tra hành chính,
không phải điều tra tố tụng, tôi không giải thích luật gì
với anh. Có hàng nghìn luật, tôi biết giải thích luật gì?
- Tôi không cần biết các luật khác, tôi chỉ quan tâm tới
quyền và nghĩa vụ của tôi khi làm việc với anh.
Cuộc tranh luận cứ thế lòng vòng và to tiếng, Hùng cứ loanh
quanh không thể đưa ra điều luật gì. Cảm giác "khác tầng
bay" khiến tôi đâm nản:
- Tôi nói lời cuối cùng, nếu anh không giải thích cho tôi rõ
theo điều luật nào, tôi sẽ im lặng không trao đổi tiếp với
anh.
Và mặc Hùng tiếp tục to tiếng doạ nạt, tôi chống cằm im
lặng nhìn ra xa. Được một lúc, Hùng bất lực bỏ ra ngoài,
một người khác vào thay thế. Người này thì tôi nhớ rõ tên
- thiếu tá Trần Văn Bảy.
<h2>Hiến pháp, pháp luật và câu chuyện chai nước</h2>
Khác hẳn với thái độ của Hùng, Bảy là một người khá
nhẹ nhàng, không to tiếng:
- Anh Dũng, tôi muốn anh hợp tác.
- Ok, để hợp tác tôi cần sự tôn trọng. Chúng ta không to
tiếng, tôi tôn trọng anh và anh tôn trọng tôi.
- Tôi đồng ý. Vậy anh chỉ cần trả lời các câu hỏi của
tôi.
Với sự thiện chí và cảm giác có thể thuyết phục được
Bảy, tôi cầm chai nước trên bàn, chĩa mũi chai về phía Bảy
và hỏi:
- Anh có thấy cái chai này không, anh thấy gì?
- Một cái nắp, màu xanh
- Anh nhìn thấy thế, nhưng tôi không nhìn thấy cái nắp, tôi
thấy cái đít chai có hình ngôi sao. Như vậy là cùng một vật,
tôi với anh có cái nhìn khác nhau?
- Đúng
- Cũng giống như việc chúng tôi tới toà, anh nhìn chúng tôi
gây rối trật tự, nhưng chúng tôi nhìn khác. Vậy để có cái
nhìn giống nhau ta cần phải đặt cái chai ra xa và nhìn theo
cùng một cách.
- Đúng
- Cách đó là hiến pháp và pháp luật, chúng ta cần tuân thủ.
Tôi đề nghị anh cho tôi biết tôi phải làm việc với anh theo
điều luật nào?
Im lặng nhìn tôi một lúc, anh Bảy nói:
- Câu chuyện chai nước của anh rất thuyết phục, lát chúng
tôi sẽ nói rõ với anh.
Thật ra tôi hiểu, ở vị trí của mình, Hùng và Bảy không làm
được gì hơn. Quen đối mặt với buôn lậu, gái mại dâm, ma
tuý và những người buôn thúng bán mẹt có vi phạm khá rõ
ràng, việc của Hùng và Bảy là đe doạ, có khi còn đánh đập
buộc đương sự phải khai. Sau đó, khi đương sự đã nhận
tội thì những lỗi về quy trình, thậm chí cả viết tích
đánh đập cũng bị xoá nhoà và biến thành vô căn cứ. Hơn
nữa, những đối tượng trên khi bị đưa vào đồn thường
răm rắp nghe lời, nên lâu dần năng lực đối đáp, viện dẫn
pháp luật của Hùng và Bảy giảm sút. Với những người như
chúng tôi - vừa không có dấu hiệu vi phạm pháp luật, vừa có
sự quan tâm của truyền thông, ôn hoà nhưng sẵn sàng chấp
nhận mọi trò bẩn - việc sử dụng vũ lực để đe doạ không
thực hiện được khiến họ cực kỳ đuối lý.
<h2>Bị bắt theo luật nào?</h2>
Sau khi Bảy đi ra, một người khác được cử tới để làm
việc với tôi - Trần Quốc Tuấn, trung uý an ninh điều tra
Đồng Tháp.
Khác với Hùng và Bảy khá luống tuổi, Tuấn sinh năm 1980, còn
trẻ và nhiều đồ công nghệ. Cậu ta đi ra đi vào trong suốt
buổi làm việc của tôi, lỉnh kỉnh đồ đạc khiến tôi
tưởng đó là nhân viên bên công ty tin học nào đó được
mời đến để khám điện thoại. Làm việc với những cậu
như thế này chắc chắn là bạn sẽ bị ghi âm.
Vì đã chứng kiến các buổi làm việc của tôi trước đó nên
Tuấn tiếp cận khá nhẹ nhàng. Thay vì "Biên bản kiểm tra hành
chính", Tuấn sử dụng "Biên bản ghi lời khai", một thứ mà
tôi đã quá quen. Rút kinh nghiệm không hỏi tên tuổi, Tuấn mở
gói đồ tôi bị thu giữ lúc đầu lấy CMND của tôi để
điền thông tin. Thấy có 70 ngàn, Tuấn hỏi:
- Sao đi vào tận đây mà mang theo ít tiền thế anh?
- Thì anh xác định là bị bắt, có thể đi mấy năm, mang
nhiều làm gì - tôi đùa
Biên bản ghi lời khai gồm 5 phần:
1. Họ tên, điện thoại, địa chỉ ...
2. Tư cách tham gia tố tụng: ........................
Người khai đã được giải thích quyền và nghĩa vụ của mình
theo quy định tại điều ... Bộ luật tố tụng hình sự và cam
đoan chịu trách nhiệm về lời khai của mình.
3. Hỏi và đáp
4. Cam đoan
5. Chữ ký
Như mọi điều tra viên láu cá khác, sau khi điền phần 1, Tuấn
bỏ qua phần 2 để nhảy thẳng đến phần 3!
Tôi nói:
- Anh đang làm sai quy trình nhé, đề nghị anh điền đầy đủ
thông tin từ trên xuống dưới.
Hơi bất ngờ, Tuấn bèn điền: "Tư cách tham gia tố tụng:
Người có hành vi gây rối" nhưng vẫn bỏ trống "điều ... bộ
luật hình sự".
- Đề nghị anh điền rõ điều bao nhiêu.
Lúc này thì Tuấn lúng túng thực sự, loay hoay không biết làm
thế nào. Tôi gợi ý:
- Thôi anh gọi điện cho sếp anh đi.
- Uh, được nhé. Gọi điện cho người thân hả?
Thế là tôi và cậu ấy bỗng nhiên trở thành người chơi trong
một game-show truyền hình.
- Nếu gọi người thân không được thì cứ lựa chọn hỏi
khán giả nhé, cậu gọi hết cả đồn lại xem có ai trả lời
được câu này không! - tôi đùa.
Ấy thế mà câu này thành câu hỏi khó thật, khó cho cả sếp
của Tuấn. Bằng chứng là từ 11h sáng đến tận 3h chiều
Tuấn vẫn chưa nhận được câu trả lời!!!
Đến đây bạn có thể thấy sự tuỳ tiện của ngành công an.
Họ có thể cử những cán bộ điều tra không nắm rõ pháp
luật để làm những việc quan trọng có thể quyết định số
phận một con người. Cán bộ đã không nắm được luật, mà
cả sếp của cán bộ cũng vậy!
<h2>Quyền con người và quyền công an</h2>
Trong lúc chờ đợi, chúng tôi nói chuyện khá cởi mở với
nhau. Dù biết việc này có thể bị ghi âm trong một báo cáo
riêng nhưng vì mình vốn công khai trong các hoạt động, tôi
vẫn vui vẻ chấp nhận. Tuấn hỏi:
- Cái áo anh mặc đẹp thế, anh mua ở đâu đấy?
- À, áo này là áo nhân quyền, bạn tặng, hiếm lắm. Em có
biết thế nào là quyền con người không?
- Thế nào anh?
- Đơn giản thế này, em có thể giết một con lợn, đánh một
con chó nhưng không thể đánh hay giết một con người. Quyền
con người là bình đẳng và giúp phân biệt con người với con
vật. Kể cả tù nhân, họ hết quyền công dân nhưng vẫn có
quyền con người. Mà công an bọn em cũng có quyền đó đấy.
- Như thế nào anh?
- Em có quyền làm trái lệnh cấp trên, làm theo lương tâm và
lẽ phải. Nếu bọn anh không có tội em có quyền nói bọn anh
vô tội, làm ngược lại em sẽ bị ám ảnh cả đời.
- Nhưng không có tội thì sao bọn anh bị bắt vào đây?
- Thấy chưa, em lại quy chụp nhé! Mấy ông công an phường Mỹ
Phú cũng nghĩ như em, nói không gây rối thì đến toà làm gì,
thế nên bọn anh mới bị bắt. Có hỏi em phải hỏi bên đó,
đang điều tra không được nghĩ bọn anh có tội đâu nhé!
Tuấn im lặng, cười trừ.
<h2>Đằng sau bản án Bùi Hằng</h2>
Câu chuyện của chúng tôi cuối cùng cũng dẫn đến vụ án
chị Hằng. Tuấn hỏi:
- Anh thấy bà Hằng thế nào?
- Tôi thấy ổn. Dù có vài điểm tôi không hoàn toàn đồng ý
với chị ấy, nhưng nói chung ổn.
- Anh không biết đâu, bà này bà ấy quậy dữ lắm, toàn chửi
đảng, nhà nước và anh em chúng tôi. Có hôm đối chất nhân
chứng, bà ấy chửi dữ quá sau nửa giờ lại phải dừng.
- Ừ thì cậu cũng phải xem nguồn gốc của sự việc. Tại
thằng Thế Thảo (chủ tịch thành phố Hà Nội) bắt bà ấy đi
cải tạo vô cớ, bà ấy kiện còn không thụ lý nên bà ấy
mới thù như vậy.
- Quan điểm của anh về vụ Lấp Vò này thế nào?
- Tôi tôn trọng một phiên toà công bằng, công khai và đúng
pháp luật. Nhưng chuyện công khai thế nào thì bàn dân thiên
hạ biết rồi, nên cũng chẳng hi vọng đây là một phiên toà
công bằng nữa. Nghe người ta nói còn có nhiều dấu hiệu
nguỵ tạo.
Như có tật giật mình, Tuấn gân cổ thanh minh về các chứng
cứ, nào là tắc nghẽn giao thông, nào là la hét, chống người
thi hành công vụ... Biết rằng khó có thể tranh cãi thêm, tôi
chủ động dừng câu chuyện.
Cần phải nói thêm là trong lúc nói chuyện, tôi có hỏi về gia
đình của Tuấn. Vợ cậu cũng là an ninh điều tra, đang ngồi
dự toà. Càng về chiều Tuấn càng sốt ruột nhắn tin cho vợ
hỏi phiên toà xong chưa, vì nếu phiên toà tiếp tục sang ngày
hôm sau thì chúng tôi sẽ bị giữ lại qua đêm (dù chẳng có
một biên bản tạm giữ nào), và theo nhiệm vụ cậu ta cũng
phải ở lại với tôi để giả vờ hỏi han qua loa cho đúng
thủ tục. Vì cả hai vợ chồng cùng là ANĐT nên cậu ta có
những thông tin đáng chú ý.
Đến khoảng 4h chiều, tôi hỏi:
- Vụ xử này thế nào, liệu bà Hằng có được ra luôn không?
- Ra là thế nào anh, bà ấy quậy quá trời như thế, bị khép
vào khoản 2, ít thì cũng 2-3 năm.
Thấy tôi im lặng, cậu ta bồi thêm:
- Thấy bảo công an Vũng Tàu sợ bà ta lắm hả? Ở đây chúng
tôi không sợ nhé! Bà ấy vô duyên, ở đây tụi phản động
Hoà Hảo đang yên lại nhảy tới, cấu kết người nọ người
kia.
Tôi thầm nghĩ: "Nếu những lời trên là đúng, thì bản chất
của vụ án Bùi Hằng là do chị đấu tranh cho tự do tôn giáo,
còn các chứng cứ, tình tiết chỉ là nguỵ tạo. Dù chị có
ôn hoà, có nhẹ nhàng thì họ cũng tìm cách bỏ tù bằng
được chị". Trong những năm qua, Đồng Tháp nói riêng và miền
Tây nói chung luôn là điểm nóng về đàn áp tự do tôn giáo,
cụ thể là Phật Giáo Hoà Hảo.
<h2>Thay cho lời kết</h2>
Ngồi nói chuyện đến tầm 7h tối, Tuấn nói tôi được tự do
sau khi đã làm một bản tường trình sơ sài. Như là một thủ
tục, Tuấn hỏi:
- Anh thấy thái độ làm việc của tôi với anh thế nào, có
đánh đập, xúc phạm gì không?
- Không, tôi thấy thái độ làm việc của anh tốt, cũng như
thái độ của tôi. Quan điểm của tôi là một khi đã mặc cái
áo này, đã đấu tranh cho quyền con người thì chúng tôi cũng
sẽ không xâm phạm quyền của các anh - quyền được tôn
trọng.
- Vậy lần sau xử phúc thẩm ở Sài Gòn hay Đồng Tháp, anh có
đến nữa không?
- Có! Một là vì chúng tôi sẽ không bỏ đồng đội, hai là vì
chúng tôi muốn thay đổi thái độ của các anh nhìn chúng tôi
khi tham dự ôn hoà một phiên toà, không gây rối.
Tuấn hơi cụp mắt xuống rồi nhìn ra nơi khác!
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://www.danluan.org/tin-tuc/20140902/la-viet-dung-dong-thap-ky-su-2),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét