Trà Giang - Ván cờ người Quảng Ngãi

Những người lãnh đạo Quảng Ngãi thời kỳ sau 1975, qua nhiều
thế hệ, cố gắng tuyên truyền và định hình một cách rất
tự mãn rằng Quảng Ngãi là quê hương cách mạng, có truyền
thống giác ngộ cách mạng và biết làm cách mạng; nhờ đó
Quảng Ngãi có chi bộ cộng sản ngay rừ năm 1930, có cuộc
khởi nghĩa Ba Tơ và đội du kích Ba Tơ, có khởi nghĩa Trà
Bồng, có chiến thắng Vạn Tường, Ba Gia..., đến nay lại thêm
hoài cố về những đội hùng binh Hoàng Sa kiêm quản Bắc
Hải...

Ấy vậy mà khoảng mươi năm trở lại đây, Quảng Ngãi không
tạo ra được từ nguồn cán bộ trưởng thành tại địa
phương một ông bí thư tỉnh ủy, chức vụ đứng đầu hệ
thống chính trị của tỉnh, mà vốn theo truyền thống đoàn
kết, nguyên tắc tập trung dân chủ, qui trình công tác nhân sự
và phương thức bầu cử hình thức, không khó gì để có
được.

Có lẽ đó cũng là do truyền thống cách mạng mà ra; bởi đã
cách mạng thì phải giỏi giang, uy tín sâu rộng, tính chiến
đấu bừng bừng, nên chẳng ai chịu ai cả : bó đũa chẳng có
cái cột cờ nào. Đã vậy thì chỉ còn chờ trung ương điều
cán bộ từ nơi khác đến. Trong 3 nhiệm kỳ, có liên tiếp 3
ông bí thư tỉnh ủy được điều về Quảng Ngãi như vậy.
Mỗi lần điều động chỉ định chức vụ bí thư, những
người làm công tác nhân sự ở trung ương cố gắng tìm một
số tiêu chí đặc thù tương đối phù hợp, hoặc ít nhất là
có thể giải thích được, song kết quả chung vẫn là một
phương án tình thế; người được điều về, trước hết là
một ủy viên trung ương hoặc qui hoạch ủy viên trung ương mà
ở Việt Nam được xem là vạn năng, làm gì cũng được, vốn
chẳng biết gì về Quảng Ngãi cả, song vẫn được tin tưởng
giao nhiệm vụ vì Đảng tin vào nguyên tắc làm việc tập thể,
các luật lệ và qui chế vận hành hệ thống chính trị cấp
tỉnh, các thông lệ, tiền lệ kinh nghiệm tích lũy được của
cá nhân được điều động. Ngoài ra, chẳng cần tài năng,
đức độ, sở trường... cá nhân và nhu cầu, nguyện vọng
của địa phương gì hết.

Cứ vậy, ông bí thư được luân chuyển về tỉnh cứ ung dung
sử dụng quyền lực được mệnh cho cái chức của mình, với
2 năm đầu để làm quen nhưng vẫn chưa nhớ hết địa danh,
nhân danh cán bộ cấp huyện, toan tính một vài điều có lợi
riêng trong những chiến lược phát triển cấp tỉnh, ngồi dự
hết sự kiện này đến sự kiện khác để tung ra những phát
biểu dạy đời đủ thứ cho các đối tượng từ bô lão cách
mạng bạc râu đến các cháu nhi đồng đang lớn, và, tìm cách
vận động để sớm nhảy khỏi tỉnh nhà, với một chức vụ
khá hơn.

Với qui trình đó, ông thứ nhất thực hiện sứ mệnh chưa
được bao lâu, cũng chẳng thành tích gì, đã về trung ương
với chức Bộ trưởng; ông thứ hai qua việc chung đã tranh thủ
vài việc lợi riêng rồi cũng về trung ương nhận chức đứng
đầu một cơ quan tối cao.

Chưa được kết thúc nhiệm kỳ luân chuyển như hai ông
trước, ông bí thư hiện nay, trẻ hơn, đang cố gắng tạo dáng
bằng những "đột phá" riêng của mình. Trước hết, ông
tìm mọi cách tranh thủ tạo sự ủng hộ từ cách vị lão
thành cách mạng, đặc biệt bằng việc thể hiện những quyết
tâm có màu sắc đổi mới (giải quyết những sự việc nóng,
đẩy mạnh các dự án trì trệ, chống tiêu cực, tham nhũng
v.v...) với cách làm thiên tả phù hợp với khẩu vị các cụ.
Ông cũng xuất hiện nhiều trước công chúng qua truyền thông,
tiếp xúc dân, dự các sự kiện. Ông mạnh mẽ đòi làm một
cuộc cách mạng về văn hóa để thay đổi hình ảnh Quảng
Ngãi, từ tư duy, cung cách làm việc, quan hệ với doanh nghiệp,
ứng xử du lịch v.v... qua những lời chỉ đạo có tính răn
dạy cho nhiều đối tượng cán bộ khác nhau của tỉnh. Ông
thể hiện năng lực và trách nhiệm của mình bằng cách vượt
qua cả phía cơ quan hành chính nhà nước (chính quyền) trong
việc tiếp khách nước ngoài, nhất là đại diện của các
nước có dự kiến đầu tư lớn vào Quảng Ngãi. Ông mạnh
dạn chỉ đạo chỉ định thầu cho những đơn vị thi công
thân tín của ông tại những công trình có vốn đầu tư lớn
nhưng ì ạch của tỉnh. Ông không ngại kêu gọi mời rũ giới
thiệu những doanh nhân quen biết từ thời ông làm công tác
đoàn về Quảng Ngãi để kinh doanh.

Song có lẽ dự án lớn nhất mà ông muốn khẳng định công
trạng, tạo đà rút khỏi Quảng Ngãi là cuộc cách mạng về
công tác cán bộ. Sau khi kiểm điểm theo nghị quyết trung ương
4, ông đã thuyết phục cơ quan thường trực của tỉnh ủy
đưa ra phương án thay đổi, luân chuyển, điều động gần 30
cán bộ cấp thường vụ tỉnh ủy quản lý. Cơ quan thường
trực ấy cũng dễ bị thuyết phục vì có thể đục nước béo
cò; nếu không thì cũng chẳng ảnh hưởng gì đền mình. Trong
phương án ấy, có việc điều từ tỉnh về huyện, từ huyện
lên tỉnh, từ sở này sang sở khác, từ cơ quan đảng sang cơ
quan nhà nước và ngược lại; một số trường hợp trong đó
lại kết nối, hoán chuyển với nhau. Trong mê hồn trận chiến
lược nhân sự đó, người ngoài cuộc, dù có biết những
trường hợp liên quan, cũng không hiểu ý đồ của tác giả
thiết kế đó ở bề sâu của nó; còn nhìn từ bên ngoài,
chẳng có lý do gì cả vì phần lớn là vì người, vì mối quan
hệ lợi ích riêng tư mà bố trí, đề bạt bổ nhiệm chức
vụ, chẳng theo mục tiêu của cái gọi là cải cách hành chính
rằng công tác cán bộ phải vì việc mà dùng người, cũng
chẳng vì mục tiêu nâng cao chất lượng cán bộ, nâng cao chất
lượng thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế xã hội gì.
Cuộc cách mạng nhân sự của ông bí thư trẻ tuổi, người
đã cười toe toét trước cảnh tái diễn cuộc thảm sát Mỹ
Lai trong lễ kỷ niệm 2013, không phải vì bản chất của nó,
mà long trời lở đất vì đụng đến thân phận, số phận,
vận mệnh chính trị, tình trạng an cư ổn định sinh hoạt gia
đình riêng tư qua mấy chục năm công tác của mấy chục con
người, qua đó có kẻ lên người xuống, kẻ về gần nhà kẻ
phải xa nhà theo nhiệm vụ mới. Trong mấy chục trường hợp
ấy, có một trường hợp đặc biệt về chính trị là ông đã
cùng với thường trực tỉnh ủy hạ bệ một ông Phó chủ
tịch tỉnh vốn được nhân dân hai lần bầu ra rất "dân
chủ", rất của dân do dân vì dân và được đảng lãnh đạo
chặt chẽ ấy, chỉ vì số ủy viên thường vụ trong chức danh
Phó chủ tịch tỉnh vượt quá "qui hoạch" cũng do đảng
tạo ra.

Kể câu chuyện về công tác cán bộ, cuộc cách mạng nhân sự
của một tỉnh như một thể nghiệm uy quyền lãnh đạo của
một ông bí thư từ trên trời rớt xuống không phải để nói
riêng về trường hợp này. Từ chuyện một tỉnh, có thể khái
quát nên chuyện cả nước này, rằng với chiến lợi phẩm
quyền lực giành được qua "cách mạng", chiến tranh, với
sự lãnh đạo toàn diện, tuyệt đối của đảng- một thiết
chế siêu nhà nước toàn trị- về công tác cán bộ nói riêng,
đảng đã biến quá trình này thành như một cuộc chơi, một
sân chơi, một trò chơi. Đó là một trò chơi có lợi cho
người chơi, một bộ phận đồ chơi và những kẻ ăn theo
khác. Mấy chục năm "đổi mới", công tác tuyển dụng, đề
bạt, bổ nhiệm đã tạo nên nguồn thu nhập, làm nên sự giàu
có của nhiều người trong hệ thống công tác tổ chức, làm
nên dòng lưu thông tiền bạc trong thị trường ngầm bằng phong
bì, chuyển khoản, quà cáp; sự tiêu cực đến mức báo động
là bệnh, là quốc nạn với cách diễn đạt cũng của đảng
mà không có quốc gia hay chính đảng nào trên thế giới có
được : chạy tuyển dụng công chức, chạy chức chạy quyền.
Đó là sản phẩm tất yếu của độc quyền lãnh đạo tuyệt
đối và toàn diện. Ngoài hệ lụy tiêu cực đó, sự lãnh
đạo của đảng trong công tác cán bộ cũng chẳng làm nên tích
sự gì, tham nhũng vẫn ngày càng nghiêm trọng hơn nhưng tinh vi
hơn bằng chính kinh nghiệm của những đảng viên lãnh đạo do
đảng dựng nên; các nhóm lợi ích đã thể hiện bản chất ở
trình độ mafia với các đặc trưng cổ điển Âu – Mỹ cộng
với điều kiện một đảng duy nhất độc quyền lãnh đạo.
Một khi sự việc tham nhũng đơn lẽ rủi ro nào đó bị khui ra,
đảng vội vã phủi tay chối bỏ trách nhiệm bằng cách khai
trừ đảng đồng chí bị lộ đó; thế là an toàn và hết.
Những cố gắng cách mạng nhân sự qua trường hợp Quảng Ngãi
cùng với công tác xây dựng đảng như kiểu nghị quyết 4 chỉ
như tự túm tóc để nhắc mình lên khỏi mặt đất thôi. Nó
tiếp tục khẳng định một cách ngoan cố quyền lực ngày càng
tha hóa của đảng, tạo ra bối cảnh để trục lợi cho đảng
và các yếu tố khác của nền kinh tế thị trường giả cầy
cùng với các nhóm lợi ích vệ tinh, song nó cũng bộc lộ một
sự bất lực, lúng túng ngày càng rõ. Chỉ cần nghiên cứu kỹ
một luận điểm đánh giá về tiêu cực trong công tác cán bộ
rằng rất nhiều cán bộ không muốn công tác ở cơ quan đảng,
đoàn thể, hội đồng nhân dân, chỉ muốn làm việc ở cơ quan
hành chính nhà nước, cơ quan quản lý nhà nước, cơ quan chuyên
môn hoặc nhìn vào hiện tượng đảng tăng phụ cấp gần 50%
tiền lương cho công chức đảng thì đủ biết sự suy đồi
trong lĩnh vực này nói riêng và trong đời sống xã hội nói
chung như thế nào.

Trong nhưng quốc gia không có hệ thống chính trị như Việt Nam,
một đảng lãnh đạo độc quyền được cưỡng chế hợp
hiến hóa như Việt Nam, những câu chuyện đang nói không hề
có. Việt Nam có loại đặc sản đó, lại tốn một khối ngân
sách khổng lồ để nuôi cái thiết chế tạo nên câu chuyện
đó, nuôi cả những hoạt động phát sinh trong quan hệ của
thiết chế đó với các bộ phận khác của hệ thống chính
trị và toàn bộ xã hội. Còn "nhân dân" thì vẫn bị ném ra
ngoài các cuộc chơi, hoặc chỉ được mượn đóng vai đám
đông trong các cuộc chơi đó. Thế có khổ không?

***********************************

Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://danluan.org/tin-tuc/20130612/van-co-nguoi-quang-ngai), một số
đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời độc
giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận
có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng
dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).

Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét