<em><strong>Ngày cuối cùng của năm, nhận được một tin buồn:
Hiệp sĩ CNTT Nguyễn Công Hùng đã từ trần đột ngột chiều
31-12-2012 tại TP.HCM, vì bạo bệnh. Tôi chỉ vừa gặp anh cách
đây đúng một tháng, để viết bài nhân sự kiện 15 năm
Internet Việt Nam. Xin đăng lại bài viết này để thành kính
phân ưu. Cầu mong anh yên nghỉ.</strong></em>
<center>* * *</center>
<strong>15 năm Internet Việt Nam: </strong>
<strong>KHÔNG GIAN CÔNG CỘNG CỦA THỜI TOÀN CẦU HÓA</strong>
<ul><li><strong>"Tôi không hình dung được Việt Nam mình khi
không có Internet. Còn với riêng tôi, nếu không có Internet,
chắc tôi đã chết từ lâu rồi" – Hiệp sĩ Công nghệ Thông
tin Nguyễn Công Hùng chia sẻ.</strong></li>
</ul>
Việt Nam nối mạng Internet toàn cầu từ ngày 19-11-1997. Đến
giờ, nhiều thanh niên "thế hệ 7x-8x" vẫn nhớ một mẩu
quảng cáo nho nhỏ trên truyền hình Việt Nam vào những ngày
trước khi xảy ra sự kiện đó: Hai hiệp sĩ vừa đấu kiếm,
vừa trò chuyện và tỏ ra hiểu khá nhiều về nhau. Một chàng
hỏi chàng kia: "Vì sao anh biết?". Trả lời: "Tôi đọc
trên mạng Internet".
Thời gian ấy, không nhiều người Việt hiểu được mẩu đối
thoại trên giữa hai chàng kiếm sĩ. Có lẽ cũng rất ít người
hình dung được Internet rồi sẽ tạo ra những thay đổi chóng
mặt, không bao lâu sau.
Năm 2010, Đại hội thành lập Hiệp hội Internet đã chọn ngày
1-12 khi Việt Nam chính thức hòa mạng là Ngày Internet Việt Nam.
<strong>Đời thay đổi khi có Internet</strong>
Hiệp sĩ CNTT Nguyễn Công Hùng có lẽ là người hiểu và
"biết ơn" Internet hơn ai hết. Sinh năm 1982 tại một vùng
nông thôn nghèo ở Nghi Lộc (Nghệ An), không may bị tật nguyền
từ nhỏ, hết lớp 7, Hùng không có điều kiện để học lên
nữa. Anh sống khép kín, mang trong lòng nhiều nỗi buồn và mặc
cảm, không có bạn bè gì và như lời anh nói, "chỉ quanh
quẩn trong nhà cả ngày, u uất và ốm bệnh liên miên".
Hùng vẫn nhớ như in sự kiện quan trọng đã làm thay đổi
đời anh: "Ngày 3-9-2001, tôi lần đầu tiên 'được sờ
vào' bàn phím máy vi tính. Gần một năm sau đó, vào đầu mùa
hè 2002, tôi biết đến Internet. Hồi ấy mạng được nối
bằng công nghệ dial-up, một phút mất 200 đồng, ngồi mạng
cả ngày, cứ thế mà nhân lên thì rất tốn tiền (cười).
Trang web đầu tiên tôi vào là trang phổ biến kiến thức của
Lê Hoàn – tôi là fan của ông ấy mà. Cả trang của Phạm
Hồng Phước nữa". (Lê Hoàn và Phạm Hồng Phước, sinh năm
1957, cũng đều là Hiệp sĩ CNTT – NV).
Trong tiếng Anh, có khái niệm "cyber fear" (sợ mạng) để
chỉ tâm lý của những người bị choáng ngợp, hoang mang khi
lần đầu tiếp xúc với Internet. Ở Việt Nam, không có thống
kê chính thức, song theo một nhà xã hội học ở Hà Nội thì
một số người (đặc biệt thuộc thế hệ 5x-6x) cũng rơi vào
tình trạng này, ngại và sợ Internet, từ đó dẫn tới việc
lảng tránh Internet và cuối cùng bị tụt hậu. Nhưng Công Hùng
chẳng hề có cảm giác đó, trái lại, anh thấy rất vui ngay
từ lầu đầu tiên lên mạng. Anh đùa thêm: "Tôi còn lập nick
chat trên Yahoo, và ngay từ buổi chat đầu tiên là đã quen
được một em gái Hà Nội".
Hùng nhanh chóng học được vô vàn kiến thức từ Internet,
nhất là trong lĩnh vực anh yêu thích là tạo web. Không bao lâu
sau, anh trở thành chuyên gia (tự học) về web, lấy việc thiết
kế web làm nghề chính để kiếm sống. Không chỉ tự nuôi
mình, anh còn mở một trung tâm dành cho người khuyết tật,
thường xuyên mở các khóa đào tạo về tin học cho các bạn
cùng hoàn cảnh.
"Trước khi có Internet, tôi rất hay ốm đau, vì cuộc sống
biệt lập với thế giới bên ngoài. Nhưng bước vào thế giới
ảo, mình gặp gỡ nhiều và cảm thấy vui tươi, khỏe khoắn,
tinh thần thoải mái hẳn lên và thế là sức khỏe cũng tốt
hơn hẳn".
Với Hùng, Internet mang lại cho anh quá nhiều: công việc, bạn
bè, tình cảm. Mạng còn là một người thầy, khi mà mọi thứ
anh học đều hoàn toàn từ Internet. "Tôi không có điều kiện
đến lớp này đi lớp kia để học những gì mình muốn. Chỉ
có Internet thôi. Nó đúng là thầy. Nếu không có Internet thì
tôi chết lâu rồi, chết thật sự, chết nghĩa đen chứ không
chơi đâu" – Hiệp sĩ CNTT khẳng định.
<strong>Từ "agora" thời Hy Lạp đến Internet thời nay</strong>
Dịch giả Phạm Anh Tuấn – người chuyển ngữ cuốn "Dân
chủ và giáo dục" của John Dewey – cho rằng cái lớn nhất
mà Internet đem đến cho mọi người là thông tin (information),
trên nền tảng đó, người ta sẽ tổng hợp thành kiến thức
(knowledge). "Nói cách khác, thông tin thì chưa phải là kiến
thức. Từ thông tin đến kiến thức là một khoảng cách rất
xa, mà từ kiến thức lên đến tầm nhận thức (awareness) thì
đường còn xa hơn nữa".
Tuy vậy, dù thế nào thì Internet cũng giúp tất cả mọi người
đạt được mức tối thiểu là thông tin. Nó san bằng các rào
cản, nối liền các khoảng cách. Ông Tuấn cho rằng Internet
chính là hình thức tiếp nối của "không gian công cộng" hay
là môi trường sinh hoạt dân chủ, vốn có từ thời Hy Lạp
cổ đại dưới hình thức các "agora". (Agora là nơi người
dân ở các thành bang Hy Lạp cổ gặp gỡ để họp chợ, trao
đổi thông tin, thảo luận, nghe ban bố các quyết định của
chính quyền, v.v. – NV).
"Không gian công cộng nằm giữa quyền lực của nhà nước và
nhân dân. Khi không gian công cộng trùng vào Nhà nước thì không
còn tranh luận. Khi nó tách ra, nằm giữa hai bên, thì mọi lựa
chọn, mọi quyết định thắng thua sẽ phải dựa vào tranh
luận. Bất kỳ khi nào có một nhóm người nào tập hợp lại
với nhau để thảo luận một vấn đề vì lợi ích chung (có
khi chẳng liên quan gì đến chuyên môn của họ) thì lập tức
hình thành không gian công cộng" – ông Tuấn giải thích.
Dịch giả cũng nhận định: "Nói chung các chính quyền sợ
không gian công cộng, nhưng nó là cái bắt buộc phải có. Nếu
không thì mọi sự sẽ bị quyết định bởi quyền lực của
nhà nước, thay vì thông qua tranh biện, thảo luận. Và Internet
là phương tiện để tạo ra những không gian công cộng như
thế. Hay nói cách khác, không gian công cộng, cái agora của
thời đại này chính là Internet. Nó tạo nên một nền dân chủ
điện tử. Chế độ nào không có không gian công cộng tức là
quay trở lại thời phong kiến, khi mà mọi quyết định đều
nằm ở nơi triều đình".
<strong>"Độc dược" với người này, thuốc bổ với kẻ
kia</strong>
15 năm phát triển ở Việt Nam, Internet đã làm thay đổi toàn
diện đời sống xã hội. Nó tạo ra quá nhiều "văn hóa":
văn hóa tranh luận, văn hóa diễn đàn, văn hóa game online, văn
hóa đọc, văn hóa blog v.v. Có những người như Nguyễn Công
Hùng, trở thành Hiệp sĩ CNTT, có một cuộc sống mới, tốt
đẹp từ Internet, nhưng cũng có những người chỉ đốt thời
gian trên mạng vào việc chat chit, chơi game, hoặc "đọc các
thứ linh tinh, nhảm nhí" như có nhiều ý kiến từng phản
ánh.
Điều đó, theo dịch giả Phạm Anh Tuấn, cũng là bình thường,
bởi không phải mọi người vào mạng Internet đều có thể
biến thông tin thành kiến thức và nhận thức; Internet có thể
là một kho tàng tri thức đối với một số người nhưng lại
là thứ làm một số người khác chỉ mất thì giờ vô bổ. Tuy
nhiên, ông cho rằng dù có như thế thì Internet vẫn là không
gian công cộng quý giá, cần được duy trì và phát triển, và
chẳng nên hoang mang vì mặt trái của Internet. Ở một số
nước phát triển, biện pháp gọi là "quản lý" duy nhất là
các phần mềm cha mẹ được khuyến cáo cài vào máy để tránh
cho con cái họ truy cập phải các trang web đen.
Hiệp sĩ CNTT Nguyễn Công Hùng thì nhận xét, việc thanh thiếu
niên chỉ tiếp xúc với mặt tiêu cực của Internet, nghiện
chat, nghiện game… là có thực, song hoàn toàn có thể tránh
được nếu gia đình, nhà trường và xã hội có sự định
hướng tốt. "Chẳng hạn, tôi thấy các chương trình đưa máy
tính về nông thôn, miền núi mới chỉ dừng lại ở việc mang
cái máy đến trường cho học sinh, và thế là xong. Như vậy là
việc phổ cập chưa có chiều sâu, chưa đạt hiệu quả. Lẽ ra
cho người ta máy thì cũng nên có thầy hướng dẫn, có những
chương trình đào tạo dài hơi sau đó".
"Thực tế cho thấy là ở các quốc gia sản xuất game online,
tạo ra diễn đàn, blog… các loại, người ta lại không thấy
tình hình đáng lo ngại như mình. Không có nhiều café Internet,
trẻ con cũng không lang thang quán game nhiều như ở ta. Vì vậy,
đừng nên trách Internet" – dịch giả Phạm Anh Tuấn khẳng
định.
<center>* * *</center>
Internet Việt Nam xuất hiện ngày 19-11-1997, khi đó đặt dưới
sự quản lý duy nhất của VNPT. Cho đến tháng 3-2012, theo số
liệu của Tổng cục Thống kê, số người sử dụng Internet ở
Việt Nam đã đạt 32,1 triệu với số thuê bao Internet trên cả
nước ước tính là 4,2 triệu thuê bao.
Một cuộc khảo sát của Net Index vào năm 2011 cho biết, thư
điện tử (60%) và tin nhắn (73%) là hai phương tiện kết nối
trực tuyến thịnh hành của người dùng Internet Việt Nam. Xem
tin tức trên mạng, truy cập trang chủ các cổng thông tin và
sử dụng công cụ tìm kiếm là ba hoạt động trực tuyến phổ
biến nhất lần lượt chiếm 97%, 96% và 96% số người tham gia.
Số lượng người sử dụng mạng xã hội tăng từ 41% năm 2010
lên 55% năm 2011.
<center><img
src="https://fbcdn-sphotos-a-a.akamaihd.net/hphotos-ak-prn1/s720x720/66717_10151362814623322_122550644_n.jpg"
width="550"></center>
<strong>Ảnh: </strong><em>Hiệp sĩ CNTT Nguyễn Công Hùng nhận
giải thưởng "Vietnam ICT Award" (Công nghệ Thông tin và Truyền
thông Việt Nam) năm 2009 dành cho trung tâm đào tạo CNTT tốt
nhất cho người khuyết tật.</em>
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://danluan.org/tin-tuc/20130101/doan-trang-nguyen-cong-hung-va-internet-viet-nam),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét