Nguyễn Vạn Phú - Tay phải bỏ qua tay trái

Từ những thông tin rải rác ở các báo, có thể hình dung quy
trình giải quyết nợ xấu đang được bàn luận sẽ như thế
này. Các ngân hàng thương mại hiện đang ôm một đống nợ
xấu. Nay Ngân hàng Nhà nước thành lập một công ty mua bán nợ
xấu, tạm gọi là VAMC. Ngân hàng chuyển giao cục nợ xấu theo
giá trị sổ sách cho VAMC. VAMC thanh toán bằng một loại trái
phiếu đặc biệt. Ngân hàng đem trái phiếu này ra NHNN chiết
khấu lấy tiền về kinh doanh tiếp. Vậy là khơi thông được
một hòn đá tảng là gánh nặng nợ xấu cho hệ thống ngân
hàng?

Sự đời không đơn giản như vậy. Chúng ta sẽ lần lượt xem
những thành tố trong quy trình này có tác dụng thật sự hay
không trong thực tế.

<strong>Mua nợ xấu theo giá nào?</strong> Nợ xấu của ngân hàng
có đủ loại, khả năng thu hồi khác nhau, thời hạn khác nhau,
giá trị thế chấp, khả năng thanh lý vật thế chấp cũng khác
nhau. Vì sao VAMC lại mua nợ xấu từ ngân hàng thành một cục,
cứ theo giá trị sổ sách? Bình thường công ty mua bán nợ sẽ
điều đình với ngân hàng, chẳng hạn, nợ quá xấu sẽ mua
bằng 10%-20% giá trị, nợ xấu vừa vừa hai bên thương lượng
mua bằng 40%-50% giá trị. Khâu định giá như thế là rất quan
trọng đối với sự thành công hay thất bại của VAMC trong
tương lai.

<strong>Vì sao VAMC trả bằng trái phiếu?</strong> Nếu VAMC trả
tiền mua nợ xấu theo giá sổ sách bằng trái phiếu bình
thường thì hóa ra nợ xấu ngân hàng bây giờ chuyển thành nợ
xấu cho VAMC. Vì thế, theo các báo, trái phiếu VAMC sẽ rất
đặc biệt, lãi suất cực thấp, có thể bằng không, kỳ hạn
5 năm nhưng sau 5 năm thì giá trị coi như không còn gì vì tự
động mất hết giá trị. Mục đích của việc sinh ra một
loại trái phiếu kỳ lạ như thế ắt là để cục nợ xấu
vẫn là trách nhiệm của ngân hàng.

Trước mắt, sau khi chuyển nợ cho VAMC, sổ sách của ngân hàng
sẽ sạch sẽ hơn, ngân hàng có thể từ từ giải quyết nợ
xấu trong vòng 5 năm, mỗi năm một ít.

Nhưng cũng từ đó, có thể thấy ngay đề án xử lý nợ xấu
thực chất là trì hoãn mọi chuyện thêm 5 năm nữa với hy
vọng tình hình kinh tế khá lên, con nợ trả được nợ, còn
nếu không lúc đó sẽ có đề án khác chăng? <span
class="underlined-text">Đây chẳng qua là cách kéo giãn thời gian
các ngân hàng phải ghi nhận thua lỗ do nợ xấu.</span>

<strong>NHNN chiết khấu trái phiếu VAMC như thế nào?</strong> Khi
ngân hàng đem trái phiếu VAMC lên NHNN để chiết khấu, có lẽ
tỷ lệ nhận được sẽ chỉ còn dưới 50% hay thấp hơn. Tỷ
lệ này phản ánh khả năng thu hồi nợ sau này. Nhưng dù tỷ
lệ có thấp thì rõ ràng NHNN cũng sẽ phải bỏ ra một khoản
tiền không nhỏ. Số tiền này ảnh hưởng như thế nào đến
cung tiền hằng năm, chưa thấy phân tích. Bởi VAMC cùng các
ngân hàng xử lý nợ xấu nên về nguyên tắc, xử lý được
bao nhiêu, VAMC hưởng một phần hoa hồng, phần còn lại chuyển
trả cho trái phiếu đặc biệt kia (tức trả cho khoản vay
chiết khấu) theo dạng trích lập mỗi năm chừng 20% giá trị.
Lãi suất trên khoản tiền này là lãi suất chiết khấu nên
ắt sẽ thấp – vì sao ngân hàng được ưu đãi này trong khi
nợ xấu là trách nhiệm của họ. Quan trọng hơn, nếu ngân
hàng không xử lý được nợ xấu, thì khoản vay chiết khấu
tại NHNN sẽ được trả như thế nào? Đây là một rủi ro khá
lớn sẽ hiển hiện trong 5 năm nữa.

<strong>Vì sao nói tay này bỏ sang tay kia?</strong> Đánh giá đề
án xử lý nợ xấu, các chuyên gia tài chính – ngân hàng nhận
định đây chỉ là những thủ thuật kế toán để tạm thời
đưa nợ xấu ra khỏi bảng cân đối kế toán của các ngân
hàng. Thực chất NHNN vẫn phải rót tiền cho các ngân hàng mà
các ngân hàng không phải trả giá gì nhiều. Lẽ ra, theo các
chuyên gia này, NHNN rót tiền và yêu cầu chủ sở hữu các ngân
hàng phải giảm tỷ lệ sở hữu tương ứng, số cổ phần này
chuyển giao cho NHNN sở hữu. Chủ các ngân hàng từng cho vay
bất chấp rủi ro thì nay phải gánh phần trách nhiệm chính, dù
có thể phải chịu mất hết vốn.

TS Lê Hồng Giang, giám đốc quản lý một danh mục đầu tư ở
Úc, nhận xét: "Một loại trái phiếu không trả lãi lẫn gốc
thì trên thực tế chỉ là một "thư giới thiệu" của VAMC cho
ngân hàng cầm đến NHNN vay nợ. Ngân hàng chấp nhận chuyển
tất cả nợ xấu sang VAMC để có được những bức thư giới
thiệu này với hi vọng có tiền chiết khấu từ NHNN trong 5 năm
thì họ có thể sẽ làm ăn có lãi và trả được khoản nợ
cho NHNN, khoản nợ này thực ra là nợ không thế chấp. Nếu
ngân hàng vẫn tiếp tục khó khăn và không trả được nợ coi
như NHNN sẽ mất khoản cho vay đó".

Giảng viên Đỗ Thiên Anh Tuấn của chương trình giảng dạy
Fulbright đưa ra gợi ý: "Mấu chốt ở đây là, thay vì giá
trị đáo hạn trái phiếu bằng 0 thì giá trị này cần phải
dựa vào giá trị và xác suất thu hồi nợ. Tức nói chung cần
phải định giá nợ theo tiêu chuẩn thị trường. Khi giá trị
trái phiếu đáo hạn được xác định dựa trên cơ sở như
vậy thì các ngân hàng sẽ dễ cân nhắc nắm giữ trái phiếu
và chấp nhận trích lập dự phòng rủi ro, trong khi đó, NHNN
cũng không phải chịu thiệt hại, mà bản thân VAMC cũng có
động cơ xử lý nợ để hoàn trả nợ trái phiếu".

Giải quyết nợ xấu trước hết là trách nhiệm của các ngân
hàng đã từng phóng tay cho vay những khoản nay trở thành nợ
xấu, trừ phi đó là những khoản vay chỉ định. Họ phải
đóng vai chủ động hơn nữa trong một đề án xử lý nợ xấu
hiệu quả, chứ không phải chỉ kêu gọi, "trăm sự nhờ ngân
hàng".

***********************************

Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://danluan.org/tin-tuc/20130125/nguyen-van-phu-tay-phai-bo-qua-tay-trai),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).

Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét