Sự mập mờ của luật pháp liên quan đến đất đai được
đẩy lên đỉnh điểm vào cuối tuần trước khi Thanh tra Chính
phủ kết luận chính quyền Đà Nẵng vi phạm nhiều quy định
về quản lý sử dụng đất, gây thất thu ngân sách trên 3.434
tỷ đồng nhưng ngay sau đó lãnh đạo Đà Nẵng đã phản bác
kết luận này và cho rằng họ không làm gì sai luật cả.
Dù sai dù đúng, từ những thông tin được công khai, đã có
thể rút ra những điểm buộc chúng ta phải suy nghĩ.
Thông báo kết luận của Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ
tướng yêu cầu chính quyền Đà Nẵng thu hồi về ngân sách
1.486 tỷ đồng từ các nhà đầu tư do một số lý do xuất
phát từ sai phạm của Đà Nẵng như xác định giá thu tiền
sử dụng đất thấp hơn bảng giá do thành phố ban hành, không
tính đủ tiền chuyển mục đích sử dụng đất... Đồng thời
Đà Nẵng cũng phải thu hồi 867 tỷ đồng là tiền sử dụng
đất đã giảm 10% cho các nhà đầu tư.
Đây là yêu cầu rất lạ, một biểu hiện rõ nét nhất của
chuyện thay đổi chính sách <em>gây khó cho doanh nghiệp</em>, có
khả năng gây ra xáo động rất lớn cho thị trường địa ốc
Đà Nẵng. Những thỏa thuận giữa chính quyền địa phương
với nhà đầu tư trên giấy trắng mực đen, nhất là trong
việc giảm giá, phải được tôn trọng trong bất kỳ hoàn
cảnh nào. Về lý thuyết nếu chính quyền Đà Nẵng sai, họ
phải chịu trách nhiệm trước Chính phủ, còn nhà đầu tư đã
làm đúng quy định vào một thời điểm cụ thể, nay không
thể hồi tố yêu cầu họ nộp thêm tiền. Thay đổi xoành
xoạch như thế ai dám đầu tư, hiệu lực quản lý của chính
quyền địa phương từ nay về sau sẽ như thế nào?
<center>* * *</center>
Sự rắc rối, phức tạp, mơ hồ của luật lệ đất đai
làm một quy định cụ thể nào đó muốn hiểu sao cũng được,
lý giải như thế nào cũng xong. Thanh tra Chính phủ và chính
quyền Đà Nẵng là nơi nắm vững luật lệ mà đã bất đồng
như thế, biểu sao xã hội nói chung không bế tắc khi xử lý
các quan hệ liên quan đến đất đai cho được.
Nhưng cũng từ kết luận của Thanh tra và giải trình phản hồi
của Đà Nẵng đã nổi lên nhiều vấn đề rất đáng quan tâm,
đặc biệt là những khe hở do luật lệ đất đai phức tạp
tạo ra mà chịu thiệt thòi nhiều nhất vẫn là người dân
thấp cổ bé họng.
Ví dụ kết luận của Thanh tra nêu những trường hợp công ty,
tổ chức hay cá nhân được giao đất với một giá nhưng sau
đó lại chuyển giao cho công ty hay cá nhân khác với giá cao
gấp nhiều lần. Thông báo phản hồi của Đà Nẵng thừa
nhận: "<em>Việc tăng giá đất… của các cá nhân trên nhằm
mục đích nâng khống giá trị chuyển quyền sử dụng đất
lên quá cao để được vay ngân hàng với số tiền lớn</em>".
Có thể đúng là những giao dịch chuyển nhượng thứ cấp là
giao dịch dân sự không thuộc trách nhiệm của chính quyền Đà
Nẵng nhưng cách làm như thế đã đẩy giá bất động sản lên
cao một cách giả tạo, nhiều dự án trở thành khối nợ xấu
đang đè nặng lên các ngân hàng, nhà nước lại thất thu
thuế, tại sao cả trung ương lẫn địa phương không ai lên
tiếng từ lâu mà đều im lặng?
Một mảnh đất UBND Đà Nẵng chuyển nhượng cho hai cá nhân
với giá 84 tỷ đồng, hai năm sau bán lại cho người khác với
giá 581 tỷ đồng vậy những người dân trước đó bị thu
hồi đất sẽ nghĩ sao? Trong trường hợp việc chuyển nhượng
giữa những người thân với nhau nhằm nâng khống giá đất,
vậy cơ chế thuế phải được sửa đổi những thế nào để
tránh bị lợi dụng?
Một hiện tượng lập đi lập lại là tổ chức hay công ty xin
được giao đất với một mục đích sau đó lại chuyển sang
mục đích khác mà vẫn trót lọt hết. Rõ ràng hiện tượng xin
cấp đất với những mục đích "cao cả" để hưởng ưu
đãi giá sau đó chuyển sang mục đích khác, hay đơn giản là
để "phân lô bán nền" là có ở Đà Nẵng và nhiều địa
phương khác. Ai cũng biết nhưng ai cũng làm lơ, chỉ có người
dân có đất bị giải tỏa mới thấy mục đích di dời cuối
cùng không đúng như được giải thích. Đó là nguyên nhân
đằng sau biết bao khiếu kiện về đất đai khắp cả nước.
<center>* * *</center>
Tạm gác việc thanh tra đất đai tại Đà Nẵng sang một bên,
một vấn đề khác cũng dần lộ rõ từ câu chuyện này. Trong
10 năm từ 2002 đến 2011 Đà Nẵng đã thu được một số tiền
sử dụng đất rất lớn, lên đến trên 24.600 tỷ đồng. Chính
khoản tiền này đã giúp thành phố trang trải đến hai phần ba
chi phí xây dựng cơ bản, tạo cho Đà Nẵng một diện mạo đô
thị hiện đại, cơ sở hạ tầng như đường sá, cầu cống
rất tốt.
Thế nhưng việc dựa quá nhiều vào tiền sử dụng đất trong
tổng thu ngân sách hàng năm đang đẩy Đà Nẵng vào một tình
thế cực kỳ khó khăn nhất là khi thị trường địa ốc đóng
băng, không còn ai dám nhảy vào các dự án kinh doanh bất động
sản nữa. Những năm tới khi quỹ đất của thành phố không
còn thì nguồn thu này càng teo tóp hơn nữa.
Lấy năm 2011 làm minh họa, dự toán tổng thu ngân sách địa
phương là 9.800 tỷ đồng, trong đó thu cấp quyền sử dụng
đất lên đến 3.700 tỷ đồng, chiếm đến 37%. Trong thực tế
năm đó Đà Nẵng bội thu tiền sử dụng đất, khoản tiền
này lên đến 5.102 tỷ đồng. Gần một nửa ngân sách đến
từ tiền đất trong khi đó, thu từ doanh nghiệp nhà nước trung
ương chỉ có 925 tỷ đồng, từ doanh nghiệp nhà nước địa
phương là 140 tỷ đồng, doanh nghiệp FDI là 785 tỷ đồng.
Phát triển kinh tế bằng con đường này là không bền vững.
Đến năm 2012, thu tiền sử dụng đất sụt giảm nhanh chóng,
chỉ còn 1.300 tỷ đồng (chỉ bằng 37,1% kế hoạch). Ngay lập
tức ngân sách thành phố Đà Nẵng rơi vào chỗ khó khăn, thu
chỉ còn bằng 81,1% dự toán. Đà Nẵng đi lên từ đất nay rơi
vào khó khăn cũng vì đất!
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://danluan.org/tin-tuc/20130122/nguyen-van-phu-roi-vi-map-mo), một
số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời độc
giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận
có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng
dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét