Aleksandr Solzhenitsyn - Đừng lấy dối trá làm lẽ sống

<center><img
src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEglkcAoJCOgKxaVtUMDEFtve8y0yt0QhGKYmsmLXn0hYoSJfQ6fk67izOhx73wbA-FE4RyQI8IeMfdQtASw_Sl5EZv9wxFjDFTszNUm15mDh9DLiDujnh7RIkJaGy1QZHLV8TvZOEN0nD4w/s1600/no-face-danlambao.jpg"
width="550" /></center>

<blockquote>Con đường của chúng ta là không tự nguyện ủng hộ
bất kì sự dối trá nào. Khi chúng ta đã biết bản chất của
hư ngụy ở đâu, thì chúng ta mỗi người sẽ biết cách nhìn
ra đâu là dối, đâu là thật.

Con đường của chúng ta là tránh xa chỗ thối nát. Nếu chúng
ta đừng ghép đống xương tàn và lớp vảy khô của ý thức
hệ lại với nhau, nếu chúng ta đừng mất công vá lại mớ
giẻ rách, thì chúng ta sẽ ngạc nhiên thấy là sự dối trá
sẽ hóa ra bất lực và tiêu ma nhanh chóng. Lúc đó, cái gì cần
lột trần mới thực phơi ra trước cả và thiên
hạ...</blockquote>


Đã có thời thậm chí rỉ tai nhau chúng ta cũng không dám! Bây
giờ thì chúng ta viết và đọc sách báo chui, và thỉnh thoảng
có tới Khoa Học Viện hút thuốc gặp nhau thì cũng thành thật
mà phàn nàn với nhau rằng:

Chúng đang giở trò gì đây? Chúng còn xỏ mũi ta tới đâu
nữa? Quê hương vừa nghèo vừa điêu tàn mà chúng cứ huyênh
hoang khoe nhau những thành tựu trên vũ trụ. Chúng ôm mấy cái
chế độ cai trị lạc hậu và dã man, rồi thổi cho lửa nội
chiến bùng lên. Chúng rút ruột để nuôi Mao Trạch Đông một
cách vô tội vạ - rồi tống cổ chúng ta ra chiến trường
đánh nhau với hắn, mà chúng ta phải đi. Trốn sao cho thoát?
Chúng thích đưa ai ra tòa thì đưa, chúng nhốt người tỉnh táo
vào nhà thương điên – chúng nó luôn giở những trò đó, còn
chúng ta thì bất lực.

Mọi thứ sắp rớt xuống đáy cùng. Tinh thần chúng ta đã
chết hết, còn thân xác chúng ta và cả con cái chúng ta nữa,
cũng sắp bị ném vào lửa cháy rụi. Thế mà chúng ta vẫn bình
chân như vại, cứ nhếch mép cười một cách tiểu nhân, và
lưỡi không bị ngọng mà vẫn lúng búng trong miệng. Nhưng
chúng ta biết làm gì mà ngăn nó cho được? Hay là chúng ta
không đủ sức?

Chúng ta bị tước đoạt nhân tính một cách tàn bạo tới mức
chỉ vì miếng cơm manh áo qua ngày thôi mà chúng ta sẵn sàng
vứt bỏ mọi nguyên tắc và linh hồn của mình, mọi nỗ lực
của tiền nhân và mọi cơ hội của hậu thế - miễn sao đừng
đụng tới sự tồn tại mong manh của mình là được. Chúng ta
không có khí phách, không có tự trọng, không có nhiệt tình.
Vũ khí hạch tâm, thế chiến thứ ba chúng ta không sợ. Chúng ta
đã nấp kĩ trong hang rồi. Chúng ta chỉ sợ làm người công
dân có dũng khí. Chúng ta sợ lạc đàn, sợ đi một mình không
có cơm ăn, không có khí đốt, không có hộ khẩu thành phố.
[i]

Chúng ta bị nhồi sọ chính trị, bị người ta tiêm cho cái ý
nghĩ phải an thân đã, rồi sau sẽ tốt đẹp hết. Chúng ta
không thoát khỏi được hoàn cảnh và điều kiện xã hội của
mình. Cuộc sống hàng ngày quyết định ý thức. Chúng ta thì
có liên quan gì tới mấy việc đó? Và có thật là chúng ta
không thay đổi được gì không?

Được chứ, được tất cả là đàng khác. Nhưng chúng ta dối
lòng mình để an thân. Đừng trách bọn chúng, có trách thì
trách chúng ta đi. Có người vặn hỏi: thì ông muốn nghĩ gì
mà chẳng được. Chúng đã dém miệng chúng ta. Có ai chịu nghe
chúng ta, có ai thèm đoái hoài chúng ta. Làm sao mà bắt chúng
nghe chúng ta nói được? Không thể nào thay đổi được não
trạng của chúng.

Tất nhiên là có thể đầu phiếu để loại bọn chúng, nhưng
mà đất nước này làm gì có tuyển cử. Ở phương Tây người
ta có bãi công và biểu tình phản đối, còn chúng ta thì bị
đàn áp thẳng tay, có những cảnh mới nghĩ tới đã thấy rùng
mình: ai dám thình lình bỏ việc mà xuống đường? Song le,
những con đường chết chóc mà dân tộc Nga đã mò mẫm trong
đau khổ suốt thế kỉ qua không phải dành cho chúng ta, mà quả
thật chúng ta không cần đi lại những con đường như vậy.

Bây giờ búa liềm đã làm xong việc, hạt giống gieo xuống đã
nảy mầm, chúng ta có thể thấy là những kẻ còn trẻ tuổi
mà cuồng vọng, cho là có thể dùng khủng bố, cách mạng đẫm
máu và nội chiến để mang lại bình đẳng và hạnh phúc cho
đất nước chúng ta, chính họ là những kẻ lạc lối.

Thế đủ rồi, xin cảm ơn các vị giác ngộ cách mạng tiên
phong! Bây giờ chúng ta mới biết phương pháp xú uế tất sinh
kết quả xú uế. Hãy để cho tay của chúng tôi trong sạch.

Cái vòng trói buộc này đã đóng chặt rồi sao? Không còn lối
thoát? Và chúng ta chỉ còn một đường duy nhất thôi, là khoanh
tay đợi? Đợi cho tới khi có biến? Chừng nào mỗi ngày chúng
ta đều thừa nhận, ca ngợi, và nuôi dưỡng – chứ không tự
mình chém phăng đi một điều không ai không thấy, là sự dối
trá – thì đừng mong có chuyện gì xảy ra.

Bạo động len lỏi vào cuộc sống an bình, cái mặt nó toát ra
vẻ ngạo mạn, y như đang khoác một ngọn cờ và hô to: "Bạo
động đây. Tránh ra, nhường đường cho tao, không tao nghiến
nát tụi bay." Nhưng mà bạo động mau già. Rồi nó mất hết
tự tín, và để giữ cho cái mặt ra vẻ khả kính nó rước
thằng dối tra về làm đồng minh – vì không phải ngày nào nó
cũng thò bàn tay thô bạo của nó ra được, mà thò ra được
cũng bất tất chụp hết mọi người. Nó chỉ cần chúng ta
ngoan ngoãn phục tùng dối trá và hàng ngày thực hành dối trá
– đây chính là yếu huyệt của mọi sự trung thành.

Cái chìa khóa đơn giản nhất và dễ làm nhất mở ra cánh cửa
tự do, tự do mà bấy lâu nay chúng ta lãng quên, là: mỗi
người cùng tẩy chay dối trá. Mặc dù dối trá che giấu tất
cả, mặc dù dối trá phủ lấy tất cả, nhưng tôi tuyệt không
nhúng tay.

Làm vậy tức là mở một lối thoát ra khỏi cái vòng luẩn
quẩn hoang tưởng do chúng ta khoanh tay đứng nhìn mà ra. Cách
đó vừa dễ làm nhất vừa tiêu diệt dối trá mau nhất. Vì rũ
bỏ dối trá, tức là cắt đứt đường sống của nó. Dối
trá giống như bệnh dịch, chỉ có thể sống bám vào một sinh
vật.

Chúng ta không cần phải ám thị mình. Chúng ta chưa đủ già
dặn để tiến vào các quảng trường mà gào lên sự thật hay
biểu hiện tư tưởng của mình. Chưa tới lúc phải làm thế.
Nguy hiểm nữa. Chỉ cần điều gì mình không nghĩ thì chúng ta
từ chối đừng nói là được.

Đó là con đường của chúng ta, con đường dễ nhất ai cũng
làm được, con đường đã chiếu cố sự hèn nhát thâm căn
cố đế của chúng ta. Nó dễ hơn phương pháp công dân bất
phục tùng của Gandhi xiển dương – dễ tới mức viết những
lời này còn nguy hiểm hơn.

Con đường của chúng ta là không tự nguyện ủng hộ bất kì
sự dối trá nào. Khi chúng ta đã biết bản chất của hư ngụy
ở đâu, thì chúng ta mỗi người sẽ biết cách nhìn ra đâu là
dối, đâu là thật.

Con đường của chúng ta là tránh xa chỗ thối nát. Nếu chúng
ta đừng ghép đống xương tàn và lớp vảy khô của ý thức
hệ lại với nhau, nếu chúng ta đừng mất công vá lại mớ
giẻ rách, thì chúng ta sẽ ngạc nhiên thấy là sự dối trá
sẽ hóa ra bất lực và tiêu ma nhanh chóng. Lúc đó, cái gì cần
lột trần mới thực phơi ra trước cả và thiên hạ.

Vì thế, dù có dè dặt, mỗi chúng ta hãy lựa cho mình: hoặc
là, cam tâm làm nô lệ cho hư ngụy – tất nhiên chúng ta nuôi
dưỡng con cái mình trong tinh thần dối trá không phải vì đó
là bản tính của chúng ta, mà chẳng qua là để kiếm ăn nuôi
gia đình – hoặc là rũ sạch mọi sự dối trá làm một
người lương thiện xứng đáng được con cái và người đồng
thời kính trọng.

Và từ đó trở đi chúng ta sẽ:

• Bằng mọi cách không viết, kí, hay in một lời nào chúng ta
cho là bóp méo sự thật;

• Không nói những lời như thế, dù là nói chuyện riêng hay
nói trước đông người, tự ý mình hay theo ý người khác, dù
làm công tác cỗ vũ, dạy học, giáo dục hay đóng trò trên sân
khấu;

• Không mô tả, cổ vũ, hay truyền đi một ý tưởng nào chúng
ta thấy rõ ràng là sai hay bóp méo sự thật, dù bằng hội
hoạ, điêu khắc, nhiếp ảnh, khoa học kỹ thuật hay âm nhạc;

• Không trích lời người khác nói hoặc viết mà không đặt
lời trích vào ngữ cảnh, để lấy lòng ai đó, hay để lót
đường cho mình, hay để thành công trong công việc nếu mình
không hoàn toàn đồng ý với ý tưởng trích dẫn, hoặc nếu ý
trích dẫn đó không phản ánh chân thực bản chất vấn đề;

• Không để cho mình bị ép phải dự những cuộc biểu dương
hay hội họp nào trái với sở thích hay ý nguyện mình, không
cầm hoặc giương lên những tiêu ngữ hay biểu ngữ nào mình
không hoàn toàn chấp nhận;

• Không giơ tay biểu đồng tình cho một đề xuất mà ta không
thành thật tán đồng, không bầu cho người mình cho không xứng
đáng hay đáng ngờ về tài năng, dù bầu công khai hay bí mật;

• Không để cho mình bị lôi tới những cuộc họp mà mình
đoán người ta sẽ bức mình thảo luận hoặc bóp méo một
vấn đề;

• Lập tức bước ra khỏi những cuộc họp, hội nghị,
thuyết trình, biểu diễn, chiếu phim nếu nghe thấy diễn giả
nói láo, rêu rao những rác rưởi ý thức hệ, hoặc những lời
tuyên truyền lố bịch;

• Không đóng góp hoặc mua những báo chí bóp méo thông tin
hoặc giấu giếm những sự thật hiển nhiên.

Tất nhiên là chúng ta chưa liệt kê hết mọi biến thái hư
ngụy cần phải liệt kê. Nhưng người nào thanh luyện mình sẽ
nhờ lương tâm trong sạch mà phân biệt được chân ngụy.

Những người chọn con đường này ban đầu cuộc sống sẽ
rất thay đổi. Có người bị mất việc. Những người trẻ
muốn sống chân thật, thì những việc như thế này sẽ làm cho
đời thanh xuân của họ ra phức tạp, vì khóa học bắt buộc
nào cũng nhét toàn dối trá, không thể không chọn lọc.

Nhưng không có lối đi nào dễ dãi hơn cho người muốn làm
người lương thiện. Ngày nào chúng ta cũng có người phải
đối diện ít nhất là một trong những tình huống trên, cho dù
là trong những ngành khoa học kĩ thuật vô thưởng vô phạt dễ
tìm được chỗ nương náu nhất. Hoặc là chân thật, hoặc là
hư ngụy: một đường đi tới tự do tinh thần, một đường
đi tới nô lệ tinh thần. Còn những kẻ không đủ dũng khí
bảo vệ linh hồn mình– các người chớ vin vào mấy quan
điểm 'tiến bộ' của mình mà kiêu ngạo, chớ huyênh hoang
mình là hàn lâm học sĩ, là nghệ sĩ nhân dân, là yếu nhân có
nhiều công trạng, hay là đại tướng – các người hãy tự
nói với mình: Mình thà ở lại đàn làm một thằng hèn. Sao
cũng được, miễn no bụng ấm lưng thì thôi.

Lối phản kháng này tuy nhu nhược nhất trong mọi lối phản
kháng cũng không phải là dễ. Tất nhiên là dễ hơn tự thiêu
hay tuyệt thực: lửa sẽ không dìm thân anh, mắt anh không bị
nung cho nổ ra, và gia đình anh sẽ không lúc nào thiếu cơm ăn
nước uống.

Một dân tộc vĩ đại ở châu Âu, dân Tiệp Khắc, họ bị
chúng ta phản bội và lừa dối, chẳng là họ đã cho chúng ta
thấy nếu trong lồng ngực có một trái tim cao thượng thì tấm
ngực mỏng manh kia có thể đứng lên chống lại xe thiết giáp
đấy sao? [ii]

Anh bảo làm thế không dễ? Nhưng trong mọi cách thì cách đó
là dễ nhất. Cách đó có thể nguy tới tánh mạng, nhưng muốn
cứu linh hồn thì không còn cách nào khác. Phải, con đường
đó không phải là con đường dễ đi. Nhưng mà có nhiều
người, rất nhiều nữa là khác, năm này qua năm nọ đã theo
đuổi lí tưởng ấy, chỉ vì họ lấy chân thật làm lẽ
sống.

Cho nên anh không phải là người đầu tiên chọn đi đường
này, anh chỉ gia nhập dòng người đã dấn thân vào đó. Nếu
chúng ta nâng đỡ nhau và sát cánh nhau thì con đường này sẽ
dễ đi và ngắn bớt lại. Nếu chúng ta đông tới hàng ngàn
người thì bọn chúng sẽ không làm gì được chúng ta. Nếu
chúng ta lên tới hàng vạn người thì đất nước này sẽ
khoác bộ mặt mới đến mức chúng ta không còn nhận ra nữa.
Nếu chúng ta khiếp nhược quá, thì đừng trách người ta đàn
áp mình mãi.

Chính chúng ta đang tự mình đàn áp mình đấy. Lúc đó thì hãy
khom lưng xuống nữa, hãy rên xiết nữa, và đợi tới ngày
những người anh em của chúng ta, các nhà sinh học, tìm ra cách
đọc được tư tưởng của chúng ta, một thứ tư tưởng vô
giá trị và tuyệt vọng.

Và nếu thậm chí đã chọn con đường yên thân mà chúng ta
vẫn rơi vào chỗ cùng khốn, thì chúng ta đúng là đồ bỏ đi,
không còn cách gì cứu vớt được. Lúc đó, chúng ta đáng dành
cho những lời khinh bỉ này của Pushkin: "Đồ súc sinh thì làm
gì có tự do. Muôn đời di sản của nó chỉ là ách nặng và
roi vọt."

Aleksandr Solzhenitsyn

Người dịch:

Thái Phục Nhĩ
danlambaovn.blogspot.com

_________________________________

Chú thích:

[i] Nguyên văn là hộ khẩu Moscow

[ii] Mùa xuân năm 1968 dân Tiệp Khắc đứng lên đòi tự do,
muốn li khai khỏi Liên Bang Soviet. Nhà cầm quyền Liên Bang Soviet
cho thiết giáp vào Prague nghiến nát người biểu tình.

<center>* * *</center>

<h2>Tiểu sử văn hào Aleksandr Solzhenitsyn</h2>

<div class="boxleft220"><img
src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgOYWjNof_xHVNlgGVQuBJtffIHWgyaBS2y1n5Ba7Wa69ROtTOPN032QyrJx3WJ8V13yQqtjqhY3OsdfCK-AWutRz2jt0wVx3rNI-aXwVkMZY_WOuwUICfPqlbMTtkndXIRLfqJ2TzQMVs/s320/solzhenitsyn_time_1974.jpg"
/></div>

Văn sĩ Aleksandr Isayevich Solzhenitsyn (1918 - 2008) được nhiều
người coi là văn hào Nga lớn nhất thế kỉ 20. Sống, thành
tài và thành danh trong Thời Đại Hắc Ám Mới – chủ nghĩa
cộng sản, Solzhenitsyn viết những tác phẩm tả thật chế độ
Liên Bang Soviet, và can đảm sống một cuộc đời của một
chính nhân quân tử ông còn được nhiều người gọi là lương
tâm của một thời đại.

Solzhenitsyn bắt đầu sự nghiệp viết văn của mình trong khi
phục vụ cho Hồng Quân trong Đệ Nhị Thế Chiến. Ở trong đó,
ông đã hoài nghi những giá trị luân lí của chế độ Stalin.
Đệ Nhị Thế Chiến sắp chấp dứt, năm 1945, Solzhenitsyn bị
bắt vì dám phê bình chính sách chiến tranh của Joseph Stalin.
Ông bị khép vào tội tuyên truyền chống nhà nước xã hội
chủ nghĩa Soviet, bị áp giải về Moscow và xử tám năm lao
động khổ sai trong trại lao động cưỡng bức. Trong trại, ông
ghi chép và lưu lại nhiều tài liệu làm đề tài cho những tác
phẩm sau này. Năm 1950, ông bị đưa vào Trại Giam Đặc Biệt
dành cho tù nhân chính trị. Tuy việc chính là thợ nề, thợ
mỏ, ông cũng dành thì giờ ghi chép. Những ghi chép của ông ở
trại đặc biệt này là tài liệu cho cuốn One Day in the Life of
Ivan Denisovich sau này.

Năm 1953, mãn án, ông bị đưa đi Kazakhstan giam lỏng. Trong thời
kì giam lỏng này, ông bị ung thư suýt chết, và bắt đầu suy
tư sâu sắc hơn về giá trị của cuộc đời, của tự do. Từ
đây, ông quyết định giã từ chủ nghĩa cộng sản của Marx.

Khrushchev lên thay Stalin cai trị Liên Bang Soviet, nới lỏng bàn
tay sắt và cho văn sĩ tự do ngôn luận. Nhờ vậy mà Solzhenitsyn
được tha bổng năm 1956. Về lại Nga, ông ban ngày dạy học,
ban đêm bí mật viết lách. Khrushchev đang chủ trương bài
Stalin, cho phép ông xuất bản bộ One Day in the Life of Ivan
Denisovich, năm 62. Bộ đó mô tả nhiều tội ác của chế độ
Stalin trong các trại tù lao động cưỡng bức, là tác phẩm văn
học thời Soviet viết về chủ đề chính trị mà tác giả lại
là người không theo cộng sản. Tất nhiên là phải kiểm duyệt
gắt gao và cắt bỏ nhiều. Bộ đó còn được đưa vào
trường dạy cho học sinh. Nhưng thời vàng son đó không lâu;
Solzhenitsyn chỉ xuất bản được thêm vài ba tác phẩm ngắn
nữa thì Khrushchev thoái vị, và ông cũng bị treo bút. Từ đó
trở đi, viết lách đối với ông là một sự cả gan, vì sợ
mật thám KGB. Trong diễn văn nhận giải Nobel Văn Chương, ông
viết rằng từ sau khi được thả lỏng cho tới 1961, ông tin là
mình sẽ không bao giờ xuất bản được một dòng nào nữa,
viết rồi cũng không dám đưa cho bạn bè và người thân đọc,
vì sợ người ta biết. Mặc dù sau này có bạn bè làm trong
ngành xuất bản giúp đỡ, tác phẩm của ông cũng không qua
khỏi con mắt dò xét của Hội Nhà Văn. One Day in the Life of Ivan
Denisovich là một trong những tác phẩm ít ỏi của ông được
xuất bản tại Liên Bang Soviet.

Sau khi chính quyền Liên Bang Soviet siết chặt lại chính sách
văn nghệ, Solzhenitsyn gần như bị treo bút. Bị mật thám KGB
theo dõi, ông vẫn cặm cụi làm việc để viết cho xong tác
phẩm lớn nhất của ông The Gulag Archipelago. Mật thám KGB cuối
cùng cũng biết ông đang lén lút cưu mang những tác phẩm phê
phán chế độ. Bản thảo bị cướp; năm 1969 Solzhenitsyn bị
khai trừ khỏi Hội Nhà Văn. Ông hoảng sợ và tuyệt vọng.
Trong cơn tuyệt vọng ấy, ông ngộ ra sự tự do tâm thức mà
không công an mật hay nhà tù nào có thể cướp đi được của
một người muốn xiển dương chân lí. Dần dần ông giải
phóng mình khỏi cái bẫy của những vinh dự dối trá dành cho
những nhà văn được chính quyền công nhận. Mặc dù toàn bộ
tài liệu và ghi chép của ông bị tịch thu, ông vẫn tìm cách
bí mật chuyển bản thảo The Gulag Archipelago (viết 1958–67) cho
một người bạn cất giữ. Bộ đó đợi tới sau khi chế độ
cộng sản sụp đổ tại Liên Bang Soviet, ông mới có dịp công
bố và xuất bản. Thật là một lịch sử li kì của một áng
văn bất hủ.

The Gulag Archipelago tả trại lao động cưỡng bức dưới chế
độ cộng sản Soviet, chủ yếu dành cho tù binh chiến tranh và
tù nhân chính trị. Solzhenitsyn dùng lời chứng của nhiều tù
nhân và công trình khảo cứu của ông về hệ thống trại tù
này, truy lại nguồn gốc của nó từ thời cách mạng Bolsheviks.
Nhờ nó mà độc giả biết được Lenin mà nhiều người cộng
sản tôn sùng chính là tác giả của các quy trình tra vấn, vận
chuyển tù binh, cách xử sự trong trại tù, và các phương pháp
giam lỏng liên quan tới hệ thống tù khét tiếng này. Tác phẩm
này nhanh chóng trở thành tác phẩm kinh điển của thế kỉ hai
mươi, được dịch ra nhiều thứ tiếng, và đưa gulag vào thành
một mục từ trong các từ điển của phương Tây.

Năm 1970, ông được trao giải Nobel Văn Chương, nhưng không sang
Stockholm nhận thưởng được, vì ra đi tức là sẽ không còn
ngày về lại quê hương. Năm 1974, khi đang lưu vong ở Tây
Đức, người ta mới làm lễ trao giải riêng cho ông.

Ngày 12 tháng Hai 1974, Solzhenitsyn bị công an đột nhập vào nhà.
KGB tìm thấy một phần bản thảo bộ The Gulag Archipelago. Ông
bị tước quyền công dân Soviet và trục xuất sang Frankfurt, Tây
Đức. Sau đó ông lưu vong ở nhiều nơi, Thụy Sĩ, Mĩ, cho tới
khi chế độ Liên Bang Soviet sụp đổ, ông cùng vợ trở về Nga
và phục hồi quyền công dân.

Thái Phục Nhĩ (Danlambao) biên soạn

***********************************

Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://danluan.org/tin-tuc/20130123/dung-lay-doi-tra-lam-le-song), một
số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời độc
giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận
có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng
dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).

Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét