Tiểu Bối - Lưu manh hóa trí thức

Theo số liệu thống kê cho biết: Cả nước hiện có hơn 9.000
Giáo Sư, 24.000 tiến sĩ, 101.000 thạc sĩ và 2.700.000 cử nhân
đại học [1]. Một con số lý tưởng cho nền kinh tế tri thức.
Việt Nam hiện nay có nhiều điều kiện để trở thành nước
có nền kinh tế phát triển như: nguồn lao động trẻ, thuận
tiện giao thông, có nhiều loại tài nguyên,…. Tuy vậy, nước
ta vẫn trong cái vòng luẩn quẩn của nghèo nàn, lạc hậu.
Nguyên nhân chính là ở yếu tố con người, do đất nước
chúng ta không tôn trọng giá trị con người, không tôn trọng
trí thức đích thực. Yếu tố con người chưa được quan tâm
thích đáng trong khi nó mới là nhân tố chính cho sự hưng
thịnh / suy yếu của một quốc gia.

Một xã hội bảo thủ, trọng thành tích, hám danh sĩ diện với
bằng cấp thường đi đôi với sự coi thường sự tiến bộ
của khoa học, kỹ thuật đương nhiên sẽ tụt hậu. Và Việt
Nam đã và đang tụt hậu. Cũng theo số liệu thống kế cho
biết các chuyên gia WB tính toán "Việt Nam phải mất rất lâu
nữa mới đuổi kịp các nước trong khu vực Đông Nam Á: 158
hoặc cũng có thể là 175 năm với Singapore, 95 năm với Thái Lan
và 51 năm với Indonesia." [2]

Vấn đề đầu tư vào giáo dục luôn quyết định hưng, suy
của một quốc gia. Nền giáo dục của Việt Nam và cả xã hội
Việt Nam làm nhân tài không có đất dụng võ. Với bằng cấp
tràn lan, làm người Việt ảo tưởng về mình. Mỗi năm chúng
ta có rất nhiều kỹ sư, cử nhân, tiến sĩ, giáo sư mới nhưng
nền kinh tế của chúng ta lẹt đẹt, èo uột, đất nước
chúng ta lạc hậu. Nếu tính từ hàm Thứ trưởng trở lên, số
người có trình độ tiến sĩ ở Việt Nam cao gấp 5 lần Nhật
Bản [3]. Và với số lượng hùng hậu GS, TS, Ths, Cử nhân đã
nêu trên, Một con số lý tưởng cho nền kinh tế tri thức.
Nhưng hiện vẫn đốt đuốc tìm lao động chuyên gia, thiếu
hẳn những công trình khoa học - sáng tạo - sáng chế được
ứng dụng vào thưc tiễn cuộc sống... Trong khi nền kinh tế
sản xuất vẫn là nhân công giá rẻ, miệt mài với gia công
phụ thuộc, công nghệ thì vẫn đang loay hoay ở trình... "sản
xuất mì tôm".

Người Hàn Quốc họ có quyền tự hào vì họ xây dựng được
những sản phẩm mang tính thương hiệu trên toàn cầu như: Sam
Sung, Huyndai. Người Nhật có thể vỗ ngực tự hào với Sony,
Toyota. Sing có quyền hãnh diện về hàng xuất khẩu điện tử
của mình ra khắp thế giới,… Hoàn toàn thiếu một sản phẩm
Việt sánh ngang tầm các quốc gia khác trên thế giới.

Thực tế này cho thấy, chất xám Việt đang bi lãng phí. Lãng
phí từ khâu đào tạo (đào tạo quá nhiều GS, TS, Ths giả và
dỏm), lãng phí cả khâu sử dựng (Nhân tài thực sự chưa
được tin dùng và sử dụng hợp lý và trọng dụng họ).

Người Việt, trí thức Việt, dân Việt trách móc Xã hội này
đôi khi, nhưng nếu nhìn kỹ lại, thì chính họ chính chúng ta
tạo nên Xã hội này. Trí thức Việt nói riêng, dân Việt nói
chung nhiều lúc đôi khi có xu hướng, chờ đời mong mỏi một
vị minh quân, 1 vị lãnh đạo tài ba xuất chúng nào đấy xuất
hiện để đưa lối dẫn đường họ và lãnh đạo đất nước
đang tụt hậu này, nhưng họ quên rằng không ai dẵn dắt và
không ai hành động tốt hơn họ tự dẫn dắt mình định
hướng cho mình. Đã đến lúc cả dân tộc này và giới trí
thức Việt cần nhìn thẳng và nhìn thật vào chính mình, nhìn
vào thực tế và tự gánh trách nhiệm cũng như vài trò của
mình để tự thoát ra cái vòng luẩn quẩn này chứ không phải
một ai đó, 1 vị cứu tinh nào đó hay 1 vị minh quân còn ẩn
dật đâu đó.

Nghèo, dốt, thua kém người khác chưa hẳn là cái tội. Cái
tội là ở chổ: nghèo, đói, lạc hậu, thua kém người khác
nhưng lại không biết, hay biết mà không chiu thừa nhận và tệ
hơn là phải phủ nhận mình nghèo bằng mọi giá vì cái sĩ,
để rồi không chịu tìm tòi hướng đi, lối thoát cho mình. Và
nếu chúng ta không khắc phục được sự yếu kém của đất
nước nạn nhân cũng chính là chúng ta. Chúng ta là nạn nhân
của chúng ta.

Bất cứ xã hội nào, trí thức và yếu tố con người mới là
yếu tố hàng đầu để đưa đất nước đi lên. Nước Mỹ
phồn vinh với giấc mơ Mỹ và là miền Đất Hứa của biết
bao người trên thế giới, Người Hàn Quốc chấp nhận "ăn
mày chất xám" ở phương tây, tinh thần Samurai của Nhật….
Sao không để cho trí thức Việt được tự do trong sáng tạo,
tự do trong tư tưởng, tự do trong lựa chọn của mình!? Để
họ được cống hiến!?

Ở một góc độ nào đó, có thể nói và khẳng định rằng,
đất nước không phát triển được như người ta là vì trí
thức Việt chưa phát huy hết vai trò và sứ mệnh của mình. Và
lại ở 1 góc độ nào đó, họ bị kiềm kẹp, bị cột, bị
trói chặt tư duy, tư tưởng, và cả ý thức hệ, họ cũng
muốn sống, muốn cống hiến lắm, muốn được hy sinh nhưng ý
thức hệ, sự khác biệt trong tư duy và tư tưởng đã làm cho
họ không được chọn, và họ bị cuốn vào vòng xoáy luẩn
quẩn của giới trí thức Việt bao đời nay, vòng xoáy của
một xã hội mà ngay cả đến trí thức cũng bị đẩy vào con
đường "lưu manh hóa", ở đó nhân phẩm của trí thức bị
người khác chà đạp và tự mình chà đạp lên mà sống, để
rồi họ không kịp nhận ra họ vừa là "nạn nhân" mà còn
đồng thời là "thủ phạm". Họ hành hạ nhau và dẫm đạp lên
nhau mà sống:

- Một bác sĩ với mức lương èo uột, 3 đồng 3 cọc, chết
đói, anh ta tìm đủ cách làm khó bệnh nhân để được nhận
"lót tay". Nhưng khi anh ta sử dụng các dịch vụ khác, anh ta
lại bị làm khó lại.

- Một thương gia (doanh nhân) vì chạy theo lợi nhuận và tham
đồng tiền bẩn không ngại bán rẻ lương tâm mình sản xuất
ra những hàng hóa chất lượng kém, đọc hại tới sức khỏe
của người tiêu dùng, miễn sao lợi nhuận nhiều xả chất
thải độc hại ra môi trường, nhưng rồi chính anh ta hủy
hoại môi trường chung anh ta đang sống trong đó và sẽ ra sao
nếu anh ta mua phải những sản phẩm độc hại khác do người
khác cũng vì tham lam mà sản xuất ra như anh ta.

- Từ Vụ sập cầu Cần Thơ, cho đến sập cầu cống, hàng
loạt công trình thủy điện quốc gia công trình dân sự
khác,... những kỹ sư làm việc trên công trình đó đã làm
hại hoặc tiếp tay cho người khác làm hại rất nhiều người.
Sẽ ra sao nếu như những kỹ sư này đứng dưới công trình
của chính họ thiết kế và xây dựng.

- Một nền giáo dục thay vì dạy con người ta cách học, nó
chỉ dạy con người ta cách tin và phải đặt niềm tin vào
đấy, kết quả tạo ra khg phải 1 thế hệ mà nhiều thế hệ
cứ bắt thế hệ nối tiếp sau cứ tiếp tục đặt niềm tin.
Bởi lẽ thế hệ này tiếp tục "dẫn dắt" (chăn dắt!?) thế
hệ kia.

- Một công chức, phải bỏ ra 1 khoản tiền lớn để mua chạy
chức, hối lộ cho người này, cho cơ quan kia để có cái ghế,
cái chức. Khi có cái ghế, cái chức rồi lại quay lưng ra
cướp phá, cướp bóc, hạch sách nhũng nhiều người khác để
lấy lại những thứ mà mình từng bỏ ra. Và xem điều đó là
lẽ đương nhiên và cái vòng luẩn quẩn ấy cứ tiếp diễn

- Một nhà báo, nhà văn, người cầm bút vì lợi ích cá nhân
riêng, có thể nhẫn tâm bẻ cong ngoài bút, viết láo và viết
liều để nhận được những đồng tiền bẩn tưởng chừng
như chỉ làm tổn hại tới người đọc nói riêng và nền văn
báo chí văn hóa nước nhà nói chung nhưng anh ta cũng đang tự
biến mình thành trò bỉ ổi và lố bịch trong mắt người
đọc, vì người đọc bây giờ đủ thông minh để nhận biết
đâu đúng, đâu sai. Bởi trước khi hốt bùn để ném vào mặt
người khác, thì bàn tay anh ta cũng đã lấm bùn trước rồi…

Và cứ thế, mỗi người trong xã hội cứ tự hại mình và
hại người khác. Có thể nói trí thức Việt Nam nói riêng và
người Việt nói chung vừa tự hại mình và hại người, nạn
nhân của nhau, nạn nhân của định hướng xã hội, nạn nhân
của sự lãnh đạo và dẫn dắt tồi tệ.

Trong một xã hội, khi "sự thật" bị bóp méo, bị bẻ cong Trí
thức Việt từ chỗ "người sáng" cũng trở thành "người
mù", người thẳng cũng thành "còng lưng". Hoặc im lặng,
cúi đàu chấp nhận để mà sống yên ổn thay vì cất tiếng
nói phản kháng rồi bị vùi dập.

Với mức giá, mức lương hiện tại, Xã hội còn nhiều trí
thức không sống được vói mức lương thực của mình. Người
lao động trí thức bị bần cùng hóa và bị đẩy đến chỗ
không còn có thể nghĩ gì khác ngoài việc làm sao kiếm cho đủ
tiền để sống. Đây chính là một trong những lý do làm nên
sự tha hóa, biến chất của giới lao động trí thức, thay vì
đầu tư vào nghiên cứu, nâng cao chuyên môn,phát minh ra cái
này, khám phá ra cái kia họ lao đầu vào kiếm tiền, kiếm
sống làm sao phải sống được cái đã. Chính điều này dẫn
họ tới kết quả làm nhiều việc trái nghề, trái lương tâm,
trái đạo đức xã hội.

Mua quan, bán chức, mua vị trí công tác diễn ra đều đặn trong
giới lao động trí thức trong Xã hội để rồi khi lên nắm
quyền thì Vua quan thi nhau chia chác, nhũng nhĩu, quan liêu, thằng
lên sau thì dốt hơn nhưng lưu manh, khốn nạn hơn thằng
trước. Khốn khổ cho một xã hội !

Chưa dừng lại ở đó, giới lao động trí óc ở Việt Nam
không những bị bần cùng hóa về đời sống vật chất, mà
còn bị bần cùng hóa hay tự bần cùng hóa cả về tư duy đời
sống tinh thần khác. Hiện tượng này đang thành ra phổ biến:
những người, lẽ ra, phải làm việc với sách vở lại rất
ít đọc sách, không quan tâm đến các vấn đề xã hội. Họ
tự phủ nhận vai trò và trách nhiệm xã hội của họ. Hoặc
học nhiều đọc nhiều, có bằng này bằng nọ chỉ để tự
hào, để khoe khoang, để lên lớp nhau, để mơn trớn nhau vì
cái tính sĩ diện hảo. Và cách người Nga đáp trả: Mày giỏi
(giáo dục cao, học giỏi...) sao mày không giàu (sao mày không
thể bán chút kiến thức để kiếm tí tiền tiêu cho sang
trọng). Có lẽ câu nói đó hơi sống sượng. Nó hơi chợ búa.
Nhưng nó chỉ ra một thứ rất đáng nghĩ rằng: nếu như kiến
thức của bạn không mang lại giá trị cho chính bản thân bạn
thì bạn cần kiến thức đó làm gì. Để trang trí hả? Để
khoe mẽ hả? Nói thẳng ra, nó hơi chợ búa, nhưng đấy là cách
nghĩ của một con buôn chứ không phải 1 trí thức.

Mặt khác, một số đông trí thức và tự nhận mình là trí
thức lại cố định, cột chặt và để người khác cột, trói
chặt tư duy và suy nghĩ của mình bằng những định kiến có
sẵn, những quan điểm tâm lý đám đông và những quy luật
bất thành văn khác về tư duy và quan điểm của họ. Điều
này dẫn đến họ không tự do tư duy, không có tính bức phá
không có khả năng phán xét đâu đúng đâu sai, họ chỉ biết
nghe, biết chấp nhận những điều từ người khác mớm cho,
từ trên đưa xuống không cần phán xét coi nó đúng hay sai,
lợi hại ra sao. Sự bần cùng hóa tinh thần là một trong những
nguyên nhân khiến giới lao động trí óc ở đây đánh mất
sức mạnh, đánh mất khả năng phân biệt đúng sai, phải trái,
và khiến họ có thể vi phạm các chuẩn mực đạo đức mà
vẫn cảm thấy yên ổn lương tâm. Họ tìm sự yên ổn bằng
cách sử dụng các lý lẽ mang tính ngụy biện để bào chữa
hoặc hợp pháp hóa cho sự vi phạm đạo đức hay sự vi phạm
pháp luật. Họ đã dùng cái sai này để ngụy biện bao che,
phủ lấp cái sai khác, trong khi những giải pháp đúng đắn,
khoa học đã không được lựa chọn.

Chính sự bần cùng và tự bần cùng hóa về tư duy, đạo đức
và tinh thần, đời sống, trí tuệ đã khiến cho trí thức
Việt Nam bị tha hóa nhiều mặt, mất cả năng lực làm việc
trong lĩnh vực chuyên môn của mình, mất luôn cả bản lĩnh văn
hóa, cả ý thức về sự đúng sai, cả phẩm chất đạo đức
công dân. Để tự giữ cho mình trong sạch, chuẩn mực còn khó,
nói chi đến chuyện dám đứng lên bảo vệ công lý, bảo vệ
sự thật! Chính vì thế nhiều người còn chút lương tri họ
chấp nhận cắn răng chiệu đựng và thõa hiệp với cái ác và
cái xấu để yên ổn mà sống.

Họ dối trá, tiếp tay cho sự dối trá, họ lừa lọc, tiếp tay
cho sự lừa lọc, họ sĩ diện và tiếp tay cho sự sĩ diện.
Tất cả nó làm nên dung mạo của nền trí thức bị "lưu manh
hóa".

Đất nước này đã phải trả cái giá quá đắt cho tệ nạn
"lưu manh hóa trí thức" này rồi, bây giờ đã đến lúc
chúng ta phải biết tự đứng dậy, dám nhìn thẳng, nhìn thật
vào sự thật, nhìn vào thực tế,… tự bản thân mình thoát ra
khỏi cái vòng luẩn quẩn ấy, đừng tự hại mình và hại
người nữa.

_________________

[1] Số liệu Giáo sư Nguyễn Văn Tuấn (ĐH New South Wales, Úc)
đưa ra.

[2] Tính toán của các chuyên gia dựa trên báo cáo củ WB năm
2007

[3] Theo TS Nguyễn Khắc Hùng, nguyên Chuyên viên Đối ngoại,
Học viện Hành chính Quốc.

OH, 30/12/2012

***********************************

Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://danluan.org/tin-tuc/20121230/tieu-boi-luu-manh-hoa-tri-thuc), một
số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời độc
giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận
có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng
dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).

Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!