S.Radhankrishnan - Giá trị giáo dục

<div class="special_quote"><strong>LỜI DỊCH GIẢ</strong>

Không ai có thể phủ nhận được rằng chiến tranh là một
tội ác, là một hình thức dã man. Nó là hiện thân của đau
khổ, chết chóc, tàn phá và hủy diệt. Ngôn ngữ loài người
không đủ để nói lên nhũng hậu quả thảm khốc và tàn nhẫn
của nó. Trên thế giới hiện nay, hơn bất cứ dân tộc nào,
chỉ có dân tộc Việt Nam mới cảm nhận được một cách sâu
xa và thấm thía tất cả những hậu quả đó.

Nhưng, trong cái thời đại mà con người rất tự hào về nền
văn minh của mình, đã đặt được chân lên nguyệt cầu, tóm
lại, là đã chinh phục được thiên nhiên, đã lột bỏ được
lôi sống của "rừng rú", người ta có còn nên dùng hình
thức chém giết, chết chóc và tàn phá để giải quyết những
sự bất đồng về quyền lợi kinh tế, chế độ xã hội và
ảnh hưởng chính trị nữa không? Những cái đó có giá trị
gì cao hơn chính sự sống của chính con người? Đã đến lúc
các vấn đề này cần được đặt thẳng với các nhà lãnh
đạo thế giới còn chút lương tri, tự gán cho mình cái trách
nhiệm đối với vận mệnh nhân loại (dưới, chiêu bài dân
chủ, tự do, thường được dùng như một đàn cừu làm công
cụ cho những tham vọng cá nhân).

Về vấn đề này, S. Radhankrishnan đã bày tỏ nhiều trong tác
phẩm Tôn giáo và Xã hội của ông. Cuốn sách này gồm những
bài diễn thuyết ông đọc tại các đại học Caltutta và Benares
vào mùa đông năm 1942. Tập sách này chúng tôi trích dịch tập
I và II trong tác phẩm nói trên và đặt chung vào một tiêu đề
Chiến Tranh Và Bất Bạo Động. Chúng tôi đã không dịch trọn
bộ vì những đề mục kia phần nhiều chỉ nói về Ấn Độ,
không có tính cách phổ biến. Độc giả nào muốn biết về
tư tưởng, nếp sống cũng như những phong tục, tập quán của
người Ấn, có thể tìm đọc trong cuốn "Religion and Society"
by S.Radhankrishnan do nhà xuất bản George Allen and Unwin LTD ấn
hành.

S. Radhankrishnan là một nhà triết học nỗi tiếng của Ấn Độ
hiện đại; ông đã viết rất nhiều sách, trong đó bộ lớn
nhất là bộ Triết Học Ấn Độ (Indian Philosophy). Ông cũng là
một chính khách có tài. Sau khi Ấn Độ thu hồi thống nhất,
ông được bầu làm phó Tổng thống và khi bác sĩ Rajendra Prasad
từ trần, ông lên kế vị làm Tổng thống. Năm 1966, vì già
yếu, ông đã rời bỏ chính trường để tịnh dưỡng.

Sàigon mùa xuân Canh Tuất
Thích Quảng Độ.</div>

<h2>GIÁ TRỊ GIÁO DỤC</h2>

Nếu nền văn minh của chúng tiêu diệt thì đó sẽ không phải
là vì ta không biết cách cứu chữa mà là vì ta chống lại cái
phương cách cứu chữa, ngay cả khi mà con bệnh gần chết.
Chúng ta không đủ năng lực đạo lý và quan niệm xã hội về
những nguyên tắc của một xã hội hòa bình và trật tự mới.
Mục đích của sự giáo dục không phải để thích ứng chúng
ta với hoàn cảnh xã hội mà là để giúp ta chiến đấu chống
lại tội ác để xây dựng một xã hội hoàn thiện hơn. Thế
giới này không phải tiến hóa bằng dã man và đổ máu. Cuộc
chiến tranh này không phải là một giai đoạn, không thể tránh
trong cuộc chiến đấu cách mạng để đi đến một tương lai
hạnh phúc. Chúng ta không phải hoàn toàn chịu sự chi phối
của haòn cảnh xã hội như quan điểm tiến hóa chủ trương.
Đó là sự thật của con người được phản ảnh trong sự
thất bại của xã hội. Liên Minh thất bại là bởi vì thiếu
ý chí phục vụ cho Liên Minh. Các cơ cấu chính trị không thể
vượt qua nhưng tình cảm và thói quen suy tư của những cá nhân
công dân. Sự khôn ngoan về chính trị không thể có trước sự
trưởng thành về xã hội. Sự tiến bộ xã hội không thể
đạt được bằng những phương tiện bên ngoài, mà nó được
quyết định bởi những kinh nghiệm nội tại của con người.
Chúng ta phải hoạt động để thay đổi những giá trị và
hồi phục tâm linh. Chúng ta tất cả đều nhìn chung lên vì sao,
mơ ước dưới cùng một bầu trời, là những người đồng
hành trên cùng một hành tinh, và bất luận chúng ta có đi theo
những con đường nào để đạt đến chân lý chung cùng, điều
đó không quan trọng gì cả. Không phải chỉ có một con
đường dẫn đến một mục đích trong đời sống phức tạp
này.

Những máy móc từ chiếc bánh xe kéo chỉ tới cái đầu máy
đốt ở bên trong là những máy móc có công dụng thuần túy xã
hội. Chúng không có một giá trị đạo đức cố hữu nào.
Chúng chỉ giá trị nếu chúng lệ thuộc vào những mục đích
đạo đức cao hơn. Những phương tiện của sự tiến bộ tự
chúng không phải là cứu kính. Thói quen hiểu lầm những giá
trị bằng cách lệ thuộc vĩnh viễn vào tạm thời, căn bản
vào ngẫu nhiên, lâu dài vào tạm bợ chỉ có thể được gội
sạch bằng sự giáo dục lành mạnh. Giáo dục là sự sinh
trưởng liên tục của con người trong tâm linh, nó là con
đường đưa đến thế giới nội tâm. Tất cả vẻ huy hoàng
bên ngoài chỉ là sự phản ánh ánh sáng nội tâm. Giáo dục
dự liệu sự lựa chọn và kiên trì với những giá trị cao
tột. Chúng ta phải hoạt động cho một cộng đồng ấy dựa
trên lý tưởng của chúng ta. Nếu chúng ta là những người
tiến bộ thì tính chất là nhân loại, nếu là bảo thủ thì
nó là quốc gia, nếu là cộng sản thì nó là vô sản thế
giới, nếu là Đức Quốc Xã thì nó là chủng tộc. Quốc gia
tự nó chưa phải là cứu kính chung cục. Còn có một cộng
đồng rộng lớn hơn đòi hỏi sự trung thành sâu xa nhất của
chúng ta.

Các nhà tư tưởng và văn học phải căn nhắc những mục đích
cuối cùng của hoạt động chính trị. Qua họ xã hội ý thức
được và phê phán những mục đích ấy. Họ là những người
bảo vệ các giá trị của một xã hội. Công việc của họ là
giáo dục chúng ta ý thức được bản ngã thật của xã hội,
giúp ta bồi bổ tâm linh và làm cho tinh thần phong phú. Họ
phải giúp chúng ta phát triển tình thân hữu và tình đồng
loại giữa các dân tộc trên thế giới. Aristote nói: <em>không
có tình thân hữu thì không có công bằng</em>. Các nhà tư
tưởng lớn coi nhân loại là đối tượng của tình thương yêu
của họ. Thế giới đối với họ là một gia đình. Goethe cảm
thấy không thể nào thù ghét được người Pháp. Ông đã viết
cho Eckermann: "<em>Đối với tôi, một người yêu chuộng hòa
bình và không thích chiến tranh, những bài ca như thế là sẽ
là cái mặt nạ không vừa với tôi chút nào. Trong thi ca, tôi
chưa bao giờ dối trá. Làm sao tôi có thể viết được những
bản nhạc hận thù trong khi tôi không có niềm thù hận trong
lòng. Vả lại, giữa chúng ta, tôi không oán ghét người Pháp
mặc dầu tôi sẽ cảm ơn Thượng Đế khi chúng ta loại trừ
được họ. Với tôi, văn minh và dã man chỉ là hai cái bất
đồng về sự quan trọng thì làm sao tôi có thể thù ghét một
dân tộc vốn là một trong những dân tộc văn minh nhất thế
giới mà phần lớn sự giáo dục của chính tôi cũng phải mang
nợ? Nói một cách tổng quát, mối hận thù dân tộc là một
điều kỳ dị. Nó luôn luôn mạnh nhất và bạo ngược nhất
trong những trình độ văn minh thấp nhất. Nhưng có một điểm
mà ở đấy nó sẽ tiêu tan – nơi mà chúng ta vượt hẳn lên
trên các quốc gia và cảm nhận niềm vui sướng cũng như nỗi
thống khổ của một dân tộc láng giềng tựa hồ cũng như
của chính chúng ta</em>". Thường thì chủ nghĩa ái quốc chỉ
là thù hận được ngụy trang bằng những điều kiện có thể
chấp nhận được, và hấp dẫn người dân thường bằng
những bộ đồng phục, những huy chương và những bản thánh ca
ngọt ngào. Tình yêu thế giới là lý tưởng cứu kính mà tình
yêu quốc gia là những phương tiện để đạt đến cứu kính
ấy.

Những kẻ thù của chúng ta cũng vẫn là nhân loại. Họ có
cùng một phản ứng đối với hạnh phúc và khổ đau. Dưới
làn da chúng ta là anh em, chị em. Chúng ta phải tìm lại sự an
tĩnh và thanh thản, và cảm thấy bất an trong ngôi nhà điên
của thế giới đang trở nên cuồng loạn và tàn bạo ngoài
sức chịu đựng. Thế giới này phải được hướng dẫn bằng
trí tuệ.

Những nhà trí thức không cần phải đóng vai trò tích cực
trong chính trị hay trong một bộ thật sự nào của guồng máy
hành chính. Bổn phận đầu tiên của họ là phục vụ xã hội
bằng sự thành thật và trí thức chính trực. Họ phải gây
nên ý thức xã hội và ý thức trách nhiệm vượt lên trên
giới hạn của cộng đồng chính trị. Những ai có thể phụng
sự xã hội bằng đường lối ấy thì có bổn phận không tham
gia chính trị. Và trong xã hội nào cũng có một thiểu số mà
việc tham gia các hoạt động chính trị đối với họ sẽ là
sự phản bội chính họ và bại hoại thiên tính. <span
class="underlined-text">Đứng nguyên ở vị trí của họ, họ giữ
được sự trung trực của thiên tính và giúp xã hội tẩy trừ
phần nào sự ngu muội.</span> Đứng ngoài vòng tranh chấp là
điều kiện để họ cống hiến. Họ phải phụng sự những
giá trị xã hội và tâm linh, nhưng rủi ro là những chế độ
công lợi đã lệ thuộc những hoạt động xã hội và trí
thức vào những mục đích riêng của họ. Chính trị mới là
chính trị tôn giáo, xây dựng trên ước vọng giải thoát xã
hội. Những người cha tâm linh của chủ nghĩa công lợi là giai
cấp trí thức. Nếu những người trí thức từ bỏ quyền lợi
và văn hóa và những giá trị tâm linh thì chúng ta không thể
đổ lỗi cho những nhà chính trị có trách nhiệm đối với
sự an toàn của quốc gia. Nếu viêm thuyền trưởng đặt sự an
toàn của con tàu lên quyền lợi của hành khách thì ta không
thể trách cứ ông ta. Quốc gia là một phương tiện, không
phải là một cứu kính. Chỉ có một số ít người trên thế
giới sống cho những giá trị tuyệt đối mà không màng cả
sự sống. Những giá trị chính trị và kinh tế là tương đối
và hỗ trợ. Chúng là phương tiện để đi đến cứu kính.
Những nhà tiên tri giúp ta thấy cái không thể thấy, và chỉ
cho ta thấy cái vĩnh viễn trong những hoàn cảnh của cuộc
sống hiện tại. Họ không chú ý đến những giá trị của
thế giới này, mà hiến đời mình cho sự thể hiện lẽ
thiện. Họ nhìn thấy sự nhất trí và chỉ cho người khác
thấy. Họ khiêu dậy tính đồng loại trong chúng ta. Họ có
tính can đảm, tinh thần nhã nhặn và nụ cười thanh thản.
Trước giờ từ giã cuộc đời, Thomas Naylor, trong di bút cuối
cùng, nói: "<em>Có một tinh thần mà tôi cảm thấy, đó là
sự sung sướng không làm ác, cũng không trả thù, nhưng vui vẻ
chịu đựng tất cả trong niềm hy vọng cuối cùng sẽ an úy
tất cả. Hy vọng ấy vượt lên tất cả sự vui, buồn, thiện,
ác. Nó thấy suốt tất cả mọi cám dỗ. Vì nó không dính dấp
một chút tội ác nên trong tâm tưởng nó cũng không gây tội
ác cho ai. Nếu nó bị phản bội, nó sẵn sàng gánh chịu… Nó
sinh ra trong khổ đau và lớn lên không một tình thương, nhưng
nó không phàn nàn, mà cũng không thốt lời oán trách trách sự
thảm sầu và áp bức. Không bao giờ nó sung sướng nhưng luôn
luôn đau khổ vì nó bị giết chết cùng với niềm hoan lạc
của thế giới. Tôi thấy nó cô độc và bị bỏ rơi, tôi kết
tình đồng loại với những người sống trong những chỗ hoang
liêu và tăm tối</em>".
(Pháp Thoại)

<strong>Nguồn:</strong> <em>Trích từ cuốn Religion and Society của
S. Radhankrishnan, bản dịch của thầy Thích Quảng Độ,
thuvienhoasen.org.</em>

***********************************

Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://danluan.org/tin-tuc/20121113/sradhankrishnan-gia-tri-giao-duc),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).

Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!