Đào Tuấn - “Tình trạng 30%” và câu chuyện xứ Thanh

<em><strong>Phải khẳng định là cán bộ của chúng ta đang sống
"quá tài", chứ không phải là"quá khổ", khi mà hầu hết
đều chĩnh chện trong bối cảnh lương lậu, phụ cấp chỉ
đảm bảo "mức sống âm", tức là tự "ăn vào mình"
để sống.</strong></em>

<div class="boxleft300"><img
src="http://danluan.org/files/u1/sub02/canbotietkiem.jpg" /></div>
Phát biểu tại phiên chất vấn hôm 14-6, Đại biểu QH Phạm
Xuân Thăng đã đưa ra một định lượng: Có nơi phụ cấp chỉ
bằng "vài ngày công lao động phổ thông". Ấy thế mà thật
tréo ngoe, người ta phải "chạy" để được làm cán bộ.
Thế mà không có cán bộ nào muốn ra đường làm… cửu vạn.
Thậm chí, tuần rồi, một kỷ lục mới được xác lập khi
báo chí công bố một con số khiến những người làm dân phải
giật mình: Có tới 500 cán bộ ở một xã.

Đó là xã Quảng Vinh, huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa. Đây
là địa phương còn tới 30,6% hộ nghèo. Là nơi thu ngân sách
tất tật 400 triệu mỗi năm thì mất tới 105 triệu nuôi cán
bộ. Và tất nhiên đó là nơi mà cứ làm ra 5 tạ thóc, người
dân phải đóng "1 tạ phí".

Theo NNVN, Quảng Vinh có 15 thôn, 2.000 hộ, 9.500 dân nhưng
có tới… 500 cán bộ lớn bé các loại. Tức là cứ 4 hộ dân
thì có một "cán bộ". Số lượng này không dùng chữ
"khổng lồ", không bảo "đông như quân…Nguyên" thực
không biết dùng từ nào khác. Ngoài cán bộ có tí "chuyên"
được hưởng lương từ NSNN, số cán bộ còn lại đương
nhiên sống bằng…thóc do người dân đóng góp. Một vị phó
chủ tịch Mặt trận được dẫn lời phát biểu: "Tất cả
phụ cấp cho những cán bộ như thế đều được tính bằng
thóc. Cứ đến hạn nhận lương là họ lấy tiền theo giá thóc
thị trường. Còn xã phải thu phí từ hoạt động sản xuất
nông nghiệp của người dân vì ngân sách quá ít ỏi, không
gánh nổi. Xã giao chỉ tiêu cho thôn, mỗi thôn 40 triệu đồng,
cứ thế mà thu".

Người 200 cân thóc, kẻ 2 triệu đồng. Thu nhập này đúng là
"mức sống âm", là mở miệng nói "không đủ sống".
Nhưng là "trưởng giả", là "phú ông" rất nhiều so với
chính những người phải đóng thóc nuôi họ. Ở Quảng Vinh,
mỗi hộ bình quân chỉ 2 sào ruộng 2 vụ với 5 tạ thóc mỗi
năm (chưa trừ 1 tạ đóng phí). Lương cán bộ mỗi tháng, dù
"mức sống âm", dù "tự ăn vào mình" cũng bằng nửa thu
nhập của một hộ dân mỗi năm.

Bây giờ thì có lẽ rất nhiều người mới vỗ trán để hiểu
cho sự không đủ sống một cách… danh giá của chức dịch
các loại.

Rất tình cờ cựu Phó trưởng đoàn ĐBQH Thanh Hóa Lê Văn Cuông
là người chất vấn nhiều nhất xung quanh chuyện "cái
ghế". Tháng 6-2006, ông Lê Văn Cuông đã làm nóng nghị
trường khi thẳng thắn chất vấn Bộ trưởng Bộ Nội vụ
Đỗ Quang Trung về việc chạy chức chạy quyền. Không chịu
được lối trả lời "phải được xem xét bằng những
trường hợp cụ thể", năm 2007, ông thậm chí còn chuyển
đơn thư khiếu tố về việc "cán bộ xã chạy chức, cán bộ
huyện bao che" ở chính Thanh Hóa cho Bộ trưởng Bộ Nội vụ
Trần Văn Tuấn. Nghị trường hôm đó không ít nụ cười nửa
miệng. Cũng thật khó tin khi đến cái chức bằng hột mè hột
cải cũng phải "chạy". Nhưng "Câu chuyện xứ Thanh" hôm
nay có vẻ là câu trả lời thỏa đáng nhất: Không làm gì mà
mỗi tháng cũng bằng dân đen chổng mông cày cả năm thì tội
gì mà không làm cán bộ.

Thực ra "câu chuyện xứ Thanh" còn có một nguyên do khác mà
sách "Phong tục Việt Nam" đã nhắc tới. Đó là việc bỏ
tiền mua bằng được một chức dịch trong làng, thậm chí chỉ
một chân Nhiêu, chân Xa để thoát tiếng "bạch đinh", để
khỏi bị bắt nạt, để "một tiếng giữa làng hơn một sàng
xó bếp".

Nhưng nói câu chuyện "lạm phát chức dịch", không thể
không nhắc lại "phút thật thà đột xuất" của ông Chủ
tịch UBND tỉnh Đồng Tháp Lê Minh Hoan "Hiện có 30% cán bộ,
công chức làm việc tốt, 30% làm việc cầm chừng và 30% có
mặt chỉ để lãnh lương" - lời ông Hoan. (Dù sau này Thứ
trưởng Bộ Nội vụ Trần Anh Tuấn có lần thanh minh con số 30%
là "chưa có thống kê rõ ràng", là "chỉ là cách nói
định tính chứ không phải định lượng").

Nhưng câu chuyện "tăng cường cán bộ" dường như chưa có
dấu hiệu dừng lại. Nhân dân và cử tri còn chưa quên hồi
tháng 10 năm ngoái, rất nhiều các vị đại biểu QH đã đề
nghị: Tăng số chức danh cán bộ công chức. Thêm cán bộ không
chuyên cấp xã. Nâng phụ cấp. Cứ theo ý tứ của 3 cái gạch
đầu dòng này thì dường như chúng ta đang thiếu cán bộ trầm
trọng và số cán bộ "nghiến răng đương chức" đang đói
trầm trọng. Bị đề xuất dữ quá, Bộ trưởng Bộ Nội vụ
Nguyễn Thái Bình khi đó đành hứa sẽ báo cáo, xin ý kiến
để sửa nghị định 92. Tuy nhiên, ông cũng khôn ngoan khi ném
trả hàng loạt con số. Rằng tổng số cán bộ, công chức từ
cấp Trung ương đến các huyện khoảng 270.000 người, tăng 13,7%
so với thời điểm đầu nhiệm kỳ của Chính phủ khóa XII.
Lượng quan chức cấp xã, phường, thị trấn là 233.000. Con
số cán bộ dù "không chuyên trách" từ xã, phường đến
thôn ấp thậm chí lên tới 550.000. Và 150.000 bổ sung "tùy
tình hình thực tế".

Tổng cộng số cán bộ ăn lương từ tiền thuế hay tiền thóc
của dân lên tới 1,2 triệu người, chiếm khoảng 1,4% so với
85,7 triệu dân.

Họa đơn vô chí, "đông như quân Nguyên", "30% cầm chừng,
30% không làm gì cả" chỉ là một trong vô số những căn
bệnh kinh niên của nền hành chính. Kèm theo đó phải kể đến
những loại nan y khác mà chính Bộ Nội vụ cũng thừa nhận.
Đó là cơ chế "xin-cho" trong tuyển dụng. Đó là bệnh
"sống lâu lên lão làng". Đó là tình trạng "làm giả
hưởng lương thật". Đó chủ nghĩa cào bằng "Làm nhiều
như làm ít, làm ít như không làm". Và đó là căn bệnh "khô
cứng": "Có vào nhưng khó ra".

Trở lại với câu hỏi: Vì sao lương không đủ sống
nhưng ai cũng muốn làm cán bộ? Câu trả lời có khi đơn giản
đến không ngờ. Bởi không có cán bộ nào sống bằng lương,
dù ai cũng lĩnh lương. Bởi "trong lương có lậu". Chẳng
phải là trong vở tuồng dân gian "Nghêu-Sò-Ốc-Hến" nổi
tiếng, các tác giả dân gian đã dùng một từ rất tuyệt là:
"thất lộc". Quan chức chỉ hết lộc khi "về giời",
hoặc xuống làm bạch đinh.

Dân gian nói gì cấm có sai bao giờ.

Chừng nào mà vẫn còn "tình trạng 30%" , chừng nào những
"hột mè hột cải" ở nông thôn vẫn sống bám vào hột
thóc như dáng giọt mồ hôi thứ dân, thì chừng đó vẫn sẽ
còn tồn tại "câu chuyện xứ Thanh".

***********************************

Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/13184), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).

Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét