ngạc nhiên: ông đánh giá sai các đối thủ của
ông.</strong></em>
Putin là một con rắn – ông tự nói về mình như vậy. Tại
một buổi họp báo kéo dài 4 tiếng gần đây nhất của mình,
Thủ tướng Nga so sánh ông với Kaa, con trăn khổng lồ có
thuật thôi miên từ Truyện Rừng xanh của Rudyard Kipling. Và
đội ngũ ngày càng nhiều người phản kháng chống lại chế
độ của ông thì sao? Ông gọi họ là ''những con khỉ".
Như bất cứ người nào ưa thích Truyện Rùng xanh (bao gồm cả
hầu hết người Nga) đều biết, Kaa là "tất cả những gì
mà những chú khỉ lo sợ trong khu rừng này, vì không một ai
trong số chúng biết được những giới hạn trong quyền lực
của nó không một ai trong số chúng có thể nhìn nó một cách
trực diện, và không một ai từng sống sót thoát khỏi vòng
cuốn của nó". Điều đó hầu như không để lại chút hoài
nghi nào về sự đáp trả của Putin đối với hàng loạt cuộc
phản kháng đã đưa 100.000 người xuống đường phố của
Mátxcơva và 100 thành phố khác của Nga trong tháng 12/2011. Thôi
miên họ rồi sau đó khuất phục ho.
Kế hoạch của ông chỉ có một sai lầm: một bộ phận lớn
nước Nga đã bất ngờ thoát khỏi bùa mê của ông. Trong những
tuần kể từ các cuộc bầu cử quốc hội được điều hành
gian lận một cách vụng về vào tháng 12/2011, hệ thống kiểm
soát chính trị già nua của Cremli dường như đã lỗi thời và
nặng nề như chính bản thân Putin. Các đài, báo do nhà nước
kiểm soát đã từng giúp ông giữ trật tự trong dân chúng đã
phát triển không tương xứng với 60 triệu người Nga sử dụng
Internet có thể trao đổi tin tức và những chi tiết về các
cuộc phản kháng sử dụng mạng xã hội Facebook và Twitter. Các
cuộc chống phản kháng ủng hộ Putin bao gồm đám đông được
thuê trông thô thiển và lố bịch bên cạnh những cuộc tập
hợp thực sự chống lại chế độ này. Và tài sản lớn nhất
của Putin, thị trường dầu lửa đang tăng vọt là chỗ nương
tựa cho nền kinh tế Nga trong phần lớn thập kỷ qua, đã thu
nhỏ lại trong cuộc suy thoái toàn cầu đã đẩy giá dầu
xuống dưới 115 USD/thùng mức mà Nga cần chỉ để cân bằng
ngân sách của ông.
Tuy nhiên, viên cựu đại tá KGB này có ý định trở lại làm
tổng thống nhiệm kỳ thứ 3 vào tháng 3 tới, cho dù nó diễn
ra như thế nào. Andrei Illarionov một phụ tá thân cận của Putin
trước khi cả hai bất hòa vào năm 2005 nói rằng Putin cảm
thấy bị đe dọa như chưa bao giờ bị trước đây và do đó
là duy nhất nguy hiểm. Illarinov nói rằng người nhận sự bảo
trợ và là người kế nhiệm tống thống, Dmitry Medvedev, "đã
cho thấy rõ những dấu hiệu độc lập",'buộc Putin phải
miễn cưỡng quay trở lại ngai vàng. Và các đồng minh thân
cận nhất và những người bảo vệ Putin ở bên ngoài nước
Nga – Silvio Berlusconi, Gerhard Schroder và Jacques Chirac – không
còn nắm quyền nữa. Illarinov nói; uÔng tin chắc rằng phương
Tây không thể chờ đợi dể có một kết thúc lồi tệ đối
với ông".
Alexi Venediktov, người thường nói chuyện với nhà lãnh đạo
của Nga với tư cách là tổng biên tập của đài phát thanh Ekho
Moslvy, cho biết số phận của những nhà độc tài bị lật
đổ của Ai Cập và Libi gần đây đã ám anh Putin. Theo
Venediktov, Putin đặc biệt khó chịu bởi hình ảnh "chính các
tướng của Mubarak còng tây ông này. Putin không thể hiểu
được sự phản bội như vậy . Và Putin bị giáng một đòn
mạnh bởi sự rời bỏ của cựu bộ trưởng tài chính và là
người bạn của ông Alexei Kudrin sang hàng ngũ chống đối.
Illarionov nói: "Hiện nay Putin hiểu rằng những người theo tư
tưởng tự do đang sẵn sàng từ bỏ ông". "Cỗ xe cầm
quyền thực sự của những người theo chủ nghĩa tự do và các
cựu nhân viên tình báo" của Nga "đã tan vỡ".
Putin đổ lỗi tình trạng náo động ngày càng tăng là do các
kẻ thù nước ngoài, đặc biệt là Bộ Ngoại giao Mỹ, và tự
mô tả mình đang bảo vệ tổ quốc chống lại chúng. Yuri
Krupnov, một người bạn tâm tình của Putin lãnh đạo nhóm
chuyên gia cố vấn ủng hộ Crelmli ở Mátxcơva nói: "Người
Mỹ cần phải hiểu rằng Putin hành xừ với tình huống này
như là sự kiện 11/9 của chúng ta. Đây là thời điểm để
hành động cứng rắn … Putin sẽ nắm quyền lực trong tay mình
trước tháng Ba theo cách mà 80% người Nga sẽ phải khâm phục
ông. Hãy chờ đợi một số tin tức thú vị". Một số
người Nga chuẩn bị tinh thần cho một cuộc chiến tranh mới
ở Grudia; những người khác đoán trước sẽ xảy ra một
cuộc khủng hoảng an ninh trong nước giống như sự xuất hiện
ồ ạt các vụ đánh bom các khu nhà mà lần đầu tiên đưa
Putin lên nắm quyền vào năm 1999 – những vụ đánh bom đựợc
nhiều người tin là do FSB, hiện thân hậu Xô Viết của KGB,
đạo diễn.
Một khi đã bắt đầu, các cuộc phản kháng tiếp tục gia
tăng, bất chấp mọi nỗ lực ngăn chặn chúng. Các quan chức
thuộc ngành y tế cảnh báo mọi người không tham gia các cuộc
tập họp bởi vì có nguy cơ mắc bệnh cúm. Các trường trung
học của Mátxcơva ra lệnh kiểm tra tiếng Nga vào mỗi sáng
thứ 7, và cảnh sát làm cho mọi người hiểu rằng họ đang
giám sát những người trẻm tuổi trốn quân dịch. Các tòa án
đã nghiêm túc công bố các hình phạt tống giam 15 ngày đối
với những kẻ lãnh đạo cuộc phản kháng bị bắt giữ tại
một buổi tập hợp trước đó vì "chống lại những chỉ
dẫn hợp pháp của cảnh sát". Không một hình thức nào trong
số các biện pháp trên có tác dụng. Thay vì cố gắng bắt
giữ 100.000 người biểu tình ở Mátxcơva, Putin đã sáng suốt
cho phép họ tụ tập và hô những khẩu hiệu của ho. Krupnov
nói rằng "để cho họ gào thét và diễu hành như họ làm ơ
Pari"; là lôgích cua Putin. "Những người phản kháng sẽ sớm
bị chính những người dân thành phố họ lên án".
Thay vào đó, sự bất đồng chỉ lan rộng. Valery Zolotarev,
người đứng đâu Liên đoàn những người thợ mỏ ở Bắc
Urals tuyên bố rằng liên đoàn của ông sẽ không ủng hộ sự
tranh cử của Putin. Những người phản kháng đã diễu hành qua
những con phố thuộc Novosibirsk với các bức tranh cô động
gọi Putin là "kẻ thù của toàn thể nhân dân". Thậm chí
cả những thành viên thuộc nhóm giật dây của Putin cũng lên
tiếng. Vladislav Surkov, nhà tư tưởng hàng đầu từ lâu của
Cremli và là tác giả của ý tưởng về "chế độ dân chủ
có chủ quyền", thuật ngữ của Cremli dùng cho những cuộc
bầu cử giả hiệu của mình, nói: "Bộ phận người dân tốt
nhất trong xã hội chúng ta, bộ phận tạo ra nhiều của cải
nhất trong xã hội đang đòi hỏi phải có lòng tự trọng. Sự
thay đổi không phải vừa mới đến, nó đã diễn ra. Hệ
thống này đã thay đổi. Đây là một việc đã rồi … cấu
trúc xã hội mang tính kiến tạo đã được phát động".
Surkov đã nhanh chóng bị giáng chức, nhưng những người khác
không chịu im lặng. Valery Fadeev, một cố vấn của Putin đang
làm chủ bút tạp chí ''Chuyên gia", tán dương những kẻ
phản kháng là "những người tốt nhất và dũng cảm nhất"
trong số người dân Nga. Ông cảnh báo: "Để giữ hòa bình ở
đất nước này, Cremli sẽ phải vượt trội hơn những người
dân thông minh nhất ở Nga". Ksenia Sobchak, chủ một kênh
truyền hình cá nhân ớ Mátxcơva và là con gái của cố vấn cũ
của Putin Anatoly Sobchak, đã tuyên bố tại cuộc tập hợp vào
đêm Giáng sinh rằng "nhiều người có thể chỉ ngồi trên
chiếc ghế sô pha để làm đẹp cho đôi chân của họ. Thay vào
đó họ đã đến đây để phản đối. Điều đó khiến cho
tôi rất tự hảo".
Đối thủ của những người phản kháng khó có thể nói điều
tương tự. Một số trong các nỗ lực của họ chỉ là thô
bạo và vì bản thân, như các vụ sa thải tại đế chế xuất
bản của ông trùm phương tiện truyền thông đại chúng Alisher
Usmanov sau khi tạp chí Kommersant Vlas đưa tin chỉ trích về cuộc
bầu cử tháng 12/2011. Những nỗ lực khác gây lúng túng một
cách nực cười, như bức ảnh được chỉnh sửa một cách
vụng về đã đăng trên một tờ báo được phân phát bởi
Mặt trận bình dân ủng hộ Putin ở thành phố Yekaterinburg,
vùng Ural. Bức ảnh này cho thấy cảnh người thực hiện chiến
dịch chống tham nhũng và là nhà lãnh đạo cuộc phản kháng
Alexei Navalny được cho là cặp kè với Boris Berezovsky đang sống
lưu vong, một ông ba bị ưa thích của Cremli. Phần viết đi kèm
bức ảnh buộc tội Navalny nhận tiền từ Berezovsky để gây
rắc rối. Nhưng trong những phút sau khi bức ảnh này xuất
hiện, các blogger đã tìm thấy và đăng tải những bức ảnh
gốc được ghép chung với nhau, đưa nỗ lực "quan hệ công
chúng bôi đen" vụng về của Mặt trận bình dân ra làm trò
cười,
Đối với Putin, thế giới trên mạng là một môi trường xa
lạ và không thân thiện. Ông nhìn Internet bằng sự nghi ngờ và
hiểu biết về nó ít nhất có thể, tự hào trước thực tế
là ông thậm chí còn không biết sử dụng máy tính, Tháng
trước ông đã công khai tuyên bố rằng ông "không có thời
gian cho" Internet hay tivi, hai thứ mà ông rõ ràng coi là không
hơn gì những hình thức giải trí phù phiếm (mặc dù ông đã
lưu ý rằng mạng toàn cầu được sử dụng bởi "nhiều kẻ
đồi trụy"). Và khá chắc chắn, bất chấp những sự phủ
nhận của ông đối với việc ông sẽ có bất cứ nỗ lực
nào kiểm duyệt internet, FSB đã bắt đầu gây áp lực cho Pavel
Durov, nhà sáng lập Vkontakte, một mạng xã hội của Nga tương
tự như Facebook, buộc phải chặn các trang mạng chống đối.
Dù sao đi nữa, không phải tất cả các đồng minh của Putin
đều chia sẻ thái độ khinh thường của ông đối với lĩnh
vực không gian ảo: vào ngày bầu cử, một đội ngũ tin tặc
ủng hộ Cremli đã tấn công các trang web của Ekho Moskvy và tổ
chức tư vấn giám sát quá trình bầu cử Golos.
Một điều mà Putin dường như không sẵn sàng làm là lắng nghe
những gì mà những người phản kháng thực sự đang nói lên.
Nếu ông làm như vậy, ông sẽ phát hiện ra rằng phần lớn
các thông điệp của họ là sự nổi dậy chống lại nan tham
thũng tràn lan của các quan chức, một vấn đề mà cả ông
lẫn Medvedev đều hứa hẹn – và đã thất bại trong việc –
giải quyết. Các cuộc thăm dò dư luận (hay thậm chí việc
tình cờ xem trang Facebook của Medvedev) cho thấy rằng lời than
phiền thống thiết của hầu hết những người Nga là phản
ứng không chỉ đối với bản thân Putin mà còn đối với tính
hoàn toàn dễ mua chuộc của giới tinh hoa của đất nước. Đó
là những gì đã khiến blogger chống tham nhũng Navalny trở thành
người anh hùng
của những đám đông phản kháng thay vì bất cứ nhà chính
trị chống đối từ lâu nào của Nga. Trách nhiệm chính của
Putin không phải là các chính sách dân tộc chủ nghĩa của ông
(mà phần lớn người Nga đều thực sự tán thành). Đó là
mối liên hệ của ông với "đảng của những kẻ lừa gạt
và trộm cắp" (như Navalny đã gọi Đảng nước Nga thống
nhất của ứng cử viên tổng thống này) và với lực lượng
cảnh sát và bộ máy hành chính tham nhũng. Những mối liên kết
đó đã làm cho sự mến mộ dành cho Putin giảm từ 80% năm 2007
xuống còn 42% hiện nay.
Hai mươi năm sau khi Xôviết sụp đổ, Nga vẫn chưa thoát thai
hoàn toàn. Nước này có báo chí bán tự do, các thị trường
tự do, và những dấu hiệu khác của một nhà nước có chức
năng, nhưng tính tham lam ngự trị tối cao, Luật pháp được
thực thi một cách có chọn lọc, và cảnh sát thường làm
việc cho người trả giá cao nhất. Phần lớn các công ty lớn
nhất của nước này nhận thấy cần phải lập công ty ở
ngoài nước, ít nhất là một phần. Nhiều hợp đồng thương
mại giữa những người Nga quy định sự phân xử ở các tòa
án quốc tế bởi vì người Nga không thể tin vào hệ thống
pháp lý của mình đưa ra các phán quyết chân thật. Trên thực
tế, trận chiến pháp lý 5 tỷ USD giữa Berezovsky và đầu sỏ
chính trị Roman Abramovich – được cho là vụ kiện tụng cá
nhân lớn nhất trên thế giới – được tiến hành ở tòa án
tối cao của Luânđôn, chứ không phải của Mátxcơva.
Toàn bộ tình huống này làm cho nhiều người Nga thấy xấu hổ
và phẫn nộ. Nhà lãnh đạo phe chống đối Boris Nemtsov nói:
"Họ muốn xây dựng nước Nga mới dựa trên sự hoài nghi,
những lời nói dối, sự trộm cắp và sự thô bạo. Nhưng một
hố ga không phải là nền móng tốt nhất cho một ngôi nhà,
chứ chưa nói đến toàn bộ đất nước". Một báo cáo gần
đây do ông công bố liệt kê 6 người bạn vũ của Putin, những
người đã trở thành triệu phú trong 10 năm qua, phần lớn
đều nhờ các hợp đồng mua bán dầu lửa và khí đốt của
chính phủ.
Cho đến nay, những yêu cầu của những người phản kháng vấn
tương đối đúng mức – nếu Putin có quyết tâm để đáp
ứng chúng. Đặc biệt là họ đang kêu gọi các cuộc bầu cử
tự do và công bằng. Kudrin nói với các đám đông tại một
cuộc tụ tập chống đối lớn nhất vào ngày Giáng sinh rằng:
"Ngày nay có khả năng tạo ra một cuộc chuyển đổi nhằm
đảm bảo có được các cuộc bầu cử công bằng và đại
diện thực sự trong Quốc hội, mà không cần phải có bất cứ
hình thức cách mạng nào".
Putin có thể thoát khỏi điều đó nếu như ông lựa chọn. Dù
danh tiếng bị sứt mẻ, ông cách xa trước bất cứ thách thức
nào có thể xảy ra. Có thể ông không được đa số hoàn toàn
trong vòng bỏ phiếu đầu, nhưng hiện tại không một ai có
thể đánh bại ông ơ vòng sau. Một Putin được bầu ra hợp
lệ là cơn ác mộng tồi tệ nhất của phe chóng đối. Nhưng
Putin là người của bóng tối: môi trường của ông là những
hành lang quyền lực, chứ không phải vũ đài chính trị. Ông
thích đánh cắp cuộc bầu cử hơn là chiến đấu trong một
cuộc bầu cử minh bạch. Tuy nhiên, cho dù ông nghĩ như thế
nào, thì những người chỉ trích ông cũng không phải là những
con khỉ. Và ông có thể nhớ rất rõ ràng Kaa có thể bị tất
cả các loài khác coi khinh vì lý do chính đáng./.
THÔNG TẤN XÃ VIỆT NAM
Tài liệu tham khảo đặc biệt
Thứ ba, ngày 28/2/2012
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/11845), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét