công nhân…</em>
Bắt đầu từ tháng 01/01/2011, mức lương tối thiểu của lao
động Việt Nam làm cho doanh nghiệp có vốn đầu tư nước
ngoài tại Việt Nam được tính theo như sau:
Mức lương tối thiểu được tính theo vùng:
- Vùng 1 (gồm các quận của Hà Nội và thành phố Hồ Chí
Minh): 1.550.000 đồng/tháng. Mức lương năm 2010 của vùng 1 là
1.340.000 đồng. Như vậy được tăng khoảng 15%.
- Vùng 2: 1.350.000 đồng/tháng.
- Vùng 3: 1.170.000 đồng/tháng.
- Vùng 4: 1.100.000 đồng/tháng.
Mức lương thấp nhất mà doanh nghiệp phải trả cho người lao
động đã qua học nghề phải cao hơn ít nhất 7% so với mức
lương tối thiểu của vùng. Lấy vùng 1 làm ví dụ, một lao
động phổ thông sau 2 tháng thử việc thì công ty có vốn đầu
tư nước ngoài phải trả mức lương khoảng 1.658.500
đồng/tháng cho mỗi công nhân.
Theo thông tin chính thống, năm 2010 lạm phát là 11.75%, cho nên
mức tăng 15% lương cơ bản hầu như không có cải thiện đáng
kể nào lên đời sống công nhân nếu không muốn nói là công
nhân tiếp tục bị chủ doanh nghiệp lạm dụng và bóc lột.
Trong khi đó, công nhân chính là đối tượng tự nguyện để
bị bóc lột.
Lý do tại sao? Một doanh nghiệp khi thuê công nhân, họ luôn
luôn dùng mức lương tối thiểu để trả cho công nhân. Sau 1 ca
làm việc 8 tiếng, nếu công nhân muốn có thêm tiền để lo cho
bản thân và gia đình, thì buộc phải làm tăng ca. Tùy theo nhu
cầu doanh nghiệp, số giờ tăng ca trong 1 ngày có thể từ 2
đến 4 giờ. Như vậy thực tế 1 công nhân có hợp đồng (ở
vùng 1) có thể lãnh khoảng 2,280,000 đồng đến 2,902,000 đồng
một tháng nếu có thời gian tăng ca như trên.
Với số tiền này, nếu sống một mình tại thành phố Hồ Chí
Minh hoặc Hà Nội thì có thể đắp đổi qua ngày. Nếu ai đã
lập gia đình rồi thì quả thực cuộc sống vô cùng vất vả.
Tiền ăn sáng tạm được cũng phải 10 ngàn một ngày (1 ổ
bánh mì), cơm trưa thường công ty cho, cơm tối ít cũng 20 ngàn
một ngày. Như vậy tiền ăn đã mất 900 ngàn một tháng/một
người. Tiền nhà trọ cũng mất 300 ngàn/tháng khi chia phòng
với những người khác. Cộng với các chi phí như tiền xăng
đi làm hằng ngày, quần áo, dày dép, tiền gởi về cho gia
đình… như vậy hầu như cứ đến cuối tháng thì chẳng mấy
ai còn tiền để mà chi tiêu.
Trong khu vực châu Á, công nhân Việt Nam thuộc diện được
hưởng mức lương bèo bọt nhất. Nói chi đâu xa, tại Thái Lan,
nước có giá cả thực phẩm, giá cả cho sinh hoạt hằng ngày
rất gần với Việt Nam. Tuy nhiên, thu nhập tối thiểu của
một lao động phổ thông tại Bangkok khoảng 206 baht một ngày
hay khoảng 200 USD một tháng. Như vậy, so với Việt Nam, một lao
động của họ có thể kiếm được mức lương gấp 2.5 lần
một lao động tại Việt Nam.
Trở lại thực trạng các doanh nghiệp nước ngoài đầu tư vào
Việt Nam, chỉ có những doanh nghiệp có kỹ thuật thấp (lắp
ráp điện tử, giày dép, may mặc, tái chế, đồ gỗ, chế
biến nông sản…), công việc nặng nhọc, độc hại… thì họ
mới có nhu cầu tuyển dụng lao động phổ thông. Ngược lại,
các công ty lớn, có kỹ thuật cao thì nhu cầu sử dụng nguồn
lao động chân tay là rất ít. Vì mức lương qui định theo pháp
luật tại nước sở tại quá thấp, nên đây là miếng mồi
ngon để cho các công việc tay chân phát triển, hoặc các công
việc nếu ở nước họ thì không được phép làm hoặc không
có lời gì nếu làm việc đó, nay thì họ mang sang Việt Nam.
Tôi từng tham quan một số công ty nằm trong khu công nghiệp
đàng hoàng, họ nhập rác điện tử đủ loại như phụ kiện
máy tính, điện thoại cũ nát về tân trang sửa chữa, hoặc lau
rửa rồi đóng gói xuất ngược lại sang các nước khác hoặc
giữ lại Việt Nam tiêu thụ. Hầu hết các ông chủ "low
tech" này đều dùng chiến thuật "biển người" khi điều
hành công ty. Tại các công đoạn thay vì có thể sử dụng máy
móc để giảm sức người, họ không đầu tư vào máy móc mà
đưa trực tiếp rất nhiều người vô làm để giải quyết
công việc. Lý do vì nhân công quá rẻ, dùng nhiều người để
làm thì rẻ hơn đầu tư vào máy móc hiện đại thì không lý
gì nhà tư bản họ lại chọn con đường tốn kém hơn để làm
cả. Mặt khác, do nhân lực quá nhiều, nên việc quản lý nhân
sự không quán xuyến hết, họ không tập trung vào việc nâng
cao kỹ năng của mỗi cá nhân, mức độ hiệu quả trong công
việc của mỗi công nhân. Trong trường hợp một việc 5 người
giải quyết không xong thì họ sẽ đưa 7 người, 10 người vô
làm… hoặc tăng ca, tăng giờ cho kịp tiến độ công việc.
Một số các công việc ở các nước tiên tiến được xem là
đặc biệt độc hại, bị cấm làm hoặc phải đóng thuế môi
trường rất cao, trả lương có phần phụ cấp lao động cao cho
công nhân. Tại nước ta, do thiếu cơ sở pháp lý, các công ty
này vẫn được mời gọi đầu tư và cấp phép hoạt động.
Đã nói thì có dẫn chứng. Tại US, châu Âu và Nhật Bản,
hiện nay họ đã áp dụng tiêu chuẩn RoHS cho các sản phẩm
điện tử. Nói nôm nay, các sản phẩm điện tử không được
sử dụng chì để hàn và không chứa chì trong bất cứ linh
kiện cũng như các phụ liệu khác. Tuy nhiên, các công nhân làm
việc trong lĩnh vực lắp ráp (assembly) tại Việt Nam hằng ngày
vẫn tiếp xúc với chì hàn mà không có phương tiện bảo vệ
hữu hiệu. Hoặc ai đã đi xem các dây chuyền xi mạ trong các
nhà máy chế tạo PCB, mùi acid, hóa chất nồng nặc bốc lên,
cây cối xung quanh khô héo hết tuy nhiên những anh công nhân ốm
o gầy mòn với khẩu trang mỏng manh vẫn miệt mài làm việc mà
không biết nguy cơ bệnh tật sẽ đổ xuống đầu mình trong
một ngày không xa.
Về phía những người công nhân bán sức lao động của mình,
hầu hết học vấn thấp, từ thôn quê di chuyển ra thành thị
nên suy nghĩ của họ cũng rất ngắn hạn. Do các công ty đều
áp dụng mức lương thấp nhất do nhà nước qui định, nên
người đi làm rất chú trọng đến việc có được tăng ca hay
không. Nếu họ đang làm ở một công ty tốt về điều kiện
làm việc nhưng ít về thời gian tăng ca, họ sẵn sàng bỏ
việc để đi đến công ty khác có thời gian tăng ca nhiều hơn.
Ở đó, họ có thể bán sức lao động nhiều hơn. Một anh công
nhân tháng này có thể đang làm ở một khâu lắp ráp điện
tử, tháng sau có thể trở thành một anh thợ đứng máy cắt
đá, máy đánh bóng gỗ… là chuyện bình thường. Chính vì
vậy họ không có tay nghề gì chuyên sâu và khả năng cải
thiện thu nhập dựa trên kỹ năng tay nghề là rất thấp. Cũng
do mức lương kém, dẫn đến tình trạng tinh thần làm việc
không cao. Trong các nhà máy, tình trạng người công nhân mất
tập trung trong khi làm việc rất nhiều. Khi không có người
quản lý, họ hay tập trung nói chuyện, thái độ uể oải, làm
cho qua lần, chất lượng trong công việc thấp, làm ra các sản
phẩm có chất lượng không tốt… Điều này dẫn đến hiệu
quả làm việc của công nhân Việt Nam không theo kịp các lao
động khác trong khu vực. Trong thực tế cuộc sống chúng ta
thấy cùng một nhà sản xuất, cùng một loại hàng hóa có cùng
nhãn hiệu, tuy nhiên chất lượng của sản phẩm từ Việt Nam
luôn kém hơn sản phẩm có xuất xứ từ Thái Lan, Indonesia,
Malaysia, Singapore, Philippines… Cũng trong thời gian gần đây,
chúng ta cũng hay nghe quản đốc Hàn Quốc, Đài Loan… đánh
công nhân Việt Nam. Khi biết chuyện này thì mọi người cũng
như bản thân tôi cũng thấy rất bất bình. Tuy nhiên khi nhìn
kỹ lại vấn đề, bỏ qua các trường hợp có thái độ kỳ
thị hay các trường hợp cá biệt khác, đa phần đều do lỗi
của nạn nhân. Do họ không được đào tạo về cách làm việc
bài bản, vẫn giữ nguyên các nguyên tắc làm việc trong nông
nghiệp trong khi đang làm việc trong môi trường công nghiệp,
không hiểu cách làm việc trong môi trường kỷ luật cao… cho
nên dẫn đến các trường hợp đáng tiếc xảy ra.
Từ các vấn đề nêu trên, chúng ta có thể thấy được các
mối liên hệ sau:
- Do nhà nước thiết lập mức lương tối thiểu quá
thấp, cho nên các doanh nghiệp dùng mức lương này trả cho lao
động phổ thông.
- Các doanh nghiệp thay vì tập trung vào việc đầu tư máy
móc, công nghệ; họ lại dùng sức lao động con người là
chính và ra sức khai thác nó. Họ cũng ít tập trung vào việc
cải thiện tay nghề của công nhân dựa trên nền tảng máy móc
hiện đại.
- Người lao động phổ thông do lương thấp, không đủ
nuôi sống bản thân và gia đình cho nên muốn có thêm thu nhập
phải làm việc thên rất nhiều giờ. Sự bất mãn của họ là
nguy cơ của bất ổn xã hội.
- Sản phẩm tạo ra có chất lượng không cao so với khu
vực và thế giới.
Do đó, việc nhà nước cần xem xét lại mức lương tối thiểu
áp dụng cho lao động phổ thông tại các doanh nghiệp nước
ngoài là điều hết sức cần thiết. Theo ý kiến của cá nhân
tôi, nếu nhà nước tăng mức lương tối thiểu cho lao động
phổ thông tại vùng một lên khoảng 4 triệu đến 5 triệu
đồng một tháng thì Việt Nam vẫn giữ nguyên sự hấp dẫn
với doanh nghiệp nước ngoài và các doanh nghiệp trong nước
cũng buộc phải tăng lương theo, đồng thời có những lợi ích
như sau:
- Người lao động được hưởng mức lương có thể sống
được và hết mình với công việc.
- Loại bỏ bớt các doanh nghiệp có kỹ thuật quá thấp,
lạc hậu… trên lãnh thổ Việt Nam. Chính các doanh nghiệp này
cũng là nguyên nhân gây tình trạng thiếu điện trầm trọng, ô
nhiễm môi trường tệ hại như hiện nay.
- Các doanh nghiệp nước ngoài phải lo tập trung vào việc
hiện đại hóa, tối ưu hóa trong sản xuất và quản trị nhân
viên. Không dám thuê người bừa bãi, sử dụng nguồn nhân lực
thừa thãi nhu hiện nay.
- Nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong
nước. Ngay cả nhà nước cũng phải xét tăng lương cho người
làm việc cho nhà nước, tình trạng hống hánh cửa quyền sẽ
giảm đi, tình trạng tham nhũng cũng sẽ giảm đi.
- Một lượng lao dộng không tìm được việc làm phải có
sự cố gắng nâng cấp bản thân để đáp ứng nhu cầu của
nhà tuyển dụng. Một lượng khác phải trở về nông thôn để
làm nông nghiệp. Hiện nay tại khu vực nông thôn, thanh niên
chỉ muốn về thành thị làm thuê. Ruộng vườn bỏ hoang, chỉ
còn ông già bà lão, thôn quê không còn sức sống.
- Giảm thiểu áp lực lên khu vực thành thị và nhất là 2
trung tâm kinh tế lớn của Việt Nam là thành phố Hồ Chí Minh
và Hà Nội.
Nhân ngày đầu năm, lời chúc mọi người được "an khang
thịnh vượng" chỉ trở thành hiện thực nếu các vị lãnh
đạo thực sự quan tâm đến quyền lợi của người lao động
có vị trí thấp nhất trong xã hội và cũng là giai cấp làm
nên cuộc cách mạng trong quá khứ. Đừng hy sinh lợi ích của
họ để phục vụ cho lợi ích một số cá nhân có quyền, có
tiền trong tay. Đừng để lời chúc trở thành lời đãi bôi.
Mong mỏi lắm thay!
Tri Vu
Đã đăng trên my.opera.com/trivu/blog
_________________________________________________
<h2>Tham khảo:</h2>
- Lương cơ bản năm 2011:
http://dantri.com.vn/c20/s20-434355/bat-dau-tang-luong-toi-thieu-tai-doanh-nghiep-tu-112011.htm
- Lạm phát năm 2010:
http://vnexpress.net/GL/Kinh-doanh/2010/12/3BA249CF/
Lương cơ bản năm 2010 tại Thái Lan:
http://www.boi.go.th/english/how/demographic.asp
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/7808), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét