báo X. đã cất công đến phỏng vấn Phạm Viết Đào về Nghị
định 02/2011/NĐCP quy định xử phạt vi phạm hành chính của
báo chí xuất bản; Bài phỏng vấn đã được người trả lời
phỏng vấn đọc, chỉnh sửa lại cẩn thận nhưng rồi báo X...
vẫn không đăng; chắc e ngại một điều gì đó, ai đó?! Đây
chỉ là bài tranh biện về một văn bản pháp luật tầm chính
phủ mà xem chừng một tờ báo chuyên ngành lề phải cũng không
dám "vuốt râu"...
Xin đưa lên mạng những ý kiến đã cất công suy nghĩ của
mình nhằm giúp nghề làm báo được thực thi đúng Hiến pháp
và Luật Báo chí đã được Quốc hội ban hành; bài này đưa
lên sau khi đã được báo X... thông tin lại là không
đăng!</div>
<h2>MỘT NGHỊ ĐỊNH LÀM KHÓ CHO BÁO CHÍ?</h2>
<em>"Xử phạt đối với những hành vi vi phạm là cần thiết,
nhưng nếu quá khắt khe, thít chặt thì vô hình chung sẽ làm
thui chột hoạt động cũng như chức năng thông tin của báo
chí. Đó là những chia sẻ của ông Phạm Viết Đào (Hội viên
Hội Nhà báo VN, Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam).</em>
Báo X… đề nghị ông Phạm Viết Đào với tư cách là nhà báo
- nhà văn cho biết suy nghĩa của mình về Nghị định
02/2011/NĐCP, quy định về xử phạt hành chính trong lĩnh vực
báo chí, xuất bản mới đây.
<strong>Ông Phạm Viết Đào:</strong> Trước hết tôi đề cập
tới Điều 7- NĐ-02, mục 3, khoản e quy định: "Khai thác các
văn kiện, tài liệu của thư riêng của cá nhân có liên quan
tới vụ án đang được điều tra hoặc chưa được xét xử,
các vụ việc tiêu cực hoặc có dấu hiệu vi phạm pháp luật
đang chờ kết luận của cơ quan nhà nước có thẩm quyền mà
không nêu rõ xuất xứ của các văn kiện, tài liệu, thư
riêng".
Quy định này của NĐ-02 là sái với Mục 2 Điều 4, chương II
của Luật Báo chí quy định về Quyền tự do báo chí và quyền
tự do ngôn luận của công dân: "Tiếp xúc, cung cấp thông tin
cho cơ quan báo chí và nhà báo; gửi tin, bài, ảnh và tác phẩm
khác cho báo chí mà không chịu sự kiểm duyệt của tổ chức,
cá nhân nào và chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội
dung thông tin;"
Và mục 3, Điều 6, chương III của Luật Báo chí quy định
nhiệm vụ và quyền hạn của báo chí: "Phản ánh và hướng
dẫn dư luận xã hội; làm diễn đàn thực hiện quyền tự do
ngôn luận của nhân dân;"
Như vậy, căn cứ vào quy định tại Điều 7, mục 3, khoản e
của NĐ-02, nếu công dân, nhà báo, cơ quan báo chí làm theo các
quy định của Luật Báo chí: tức là đưa thông tin lên báo
chí, kể cả vụ án và chịu trách nhiệm trước pháp luật về
thông tin mà mình đưa, vẫn sẽ bị xử phạt từ 10 tới 20
triệu đồng bất kể đúng sai vì không chịu chờ: "<em>kết
luận của cơ quan nhà nước có thẩm quyền mà không nêu rõ
xuất xứ của các văn kiện, tài liệu, thư riêng?</em>"
Về Nguyên tắc pháp lý: Nghị định không được trái với
Luật?!
Với quy định này, Chính phủ đã gần như tước vũ khí của
giới báo chí xuất bản trong công cuộc đấu tranh chống tham
nhũng, tiêu cực, tội phạm. Báo chí chỉ còn là cơ quan phát
ngôn của cơ quan chức năng, điều tra? Vậy nếu các cơ quan
này làm sai, vi phạm pháp luật thì ai giám sát, ai phát hiện, ai
đấu tranh. Phải chăng khi phát hiện thấy một cơ quan điều
tra nào đó làm sai, người dân, báo chí lại phải chờ cơ quan
điều tra cấp trên, cấp trên nữa vào cuộc rồi mới được
đưa tin. Nếu đưa tin ngay sẽ bị phạt!
Vậy cái cơ chế: dân biết, dân bàn, dân kiểm trả phải chăng
chỉ được thực thi trong lĩnh vực hiếu hỷ?!
Việc NĐ-02 dùng khái niệm thư riêng là một thuật ngữ tối
nghĩa về mặt pháp lý? Đã vi phạm pháp luật thì mọi hành vi
thể hiện trong thư riêng, thư chung đều là bằng chứng phạm
tội!
<em>Trong quá trình tác nghiệp, có rất nhiều lý do nhà báo cần
phải bảo vệ nguồn tin của mình. Nhưng việc không viện dẫn
nguồn tin; không nêu rõ xuất xứ của các văn kiện, tài liệu,
thư riêng… cũng là hành vi bị xử phạt như quy định tại
mục a khoản 1 Điều 7 của Nghị định 02. Điều này sẽ làm
khó cho nhà báo, thưa ông?</em>
<strong>Ông Phạm Viết Đào:</strong> Rất nhiều tờ báo trên
thế giới họ vẫn thường đưa tin nhưng không dẫn nguồn trong
một số trường hợp đặc biệt; họ có thể chú thích là
nguồn tin hiện chưa được kiểm chứng, hoặc theo một nguồn
tin riêng do một người giấu tên cung cấp; tất nhiên khi đăng
họ phải chịu trách nhiệm pháp lý và uy tín của tờ báo. Đó
là nét đặc thù của hoạt động báo chí, vì tin trên báo
không phải là một quyết định hay mệnh lệnh hành chính mang
tính cưỡng chế thức hiện mà nó chỉ tạo dư luận là chính.
Nếu theo quy định của Nghị định 02, hoạt động báo chí
Việt Nam sẽ "một mình một chợ", hoạt động chẳng giống
ai.
Các quy định tại điểm a,b, c của Điều 7 của NĐ-02 là trái
với Luật Báo chí; Điều 7 Luật báo chí quy định "Báo chí
có quyền và nghĩa vụ không tiết lộ tên người cung cấp
thông tin nếu có hại cho người đó, trừ trường hợp có yêu
cầu của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân hoặc Chánh án
Tòa án nhân dân cấp tỉnh và tương đương trở lên cần
thiết cho việc điều tra, xét xử tội phạm nghiêm trọng".
Theo Luật Báo chí: chỉ Viện trưởng Viện kiểm sát hoặc
Chánh án Tòa án nhân dân cấp tỉnh mới có quyền yêu cầu cung
cấp tên người cung cấp thông tin cho nhà báo, còn Chánh thanh
tra, Bộ trưởng Bộ Thông tin-Truyền thông không có quyền kiểm
tra nguồn cung cấp thông tin, khi mà không có quyền kiểm tra cung
cấp nguồn tin thì làm sao xử phạt? Nhà báo, Tổng Biên tập
khi đưa tin lên báo theo nguồn tin của mình điều tra được,
họ phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung
thông tin đã đưa. Nếu sai, bị đối tượng chịu thông tin sai
kiện và chứng minh được là báo chí sai thi đương nhiên báo
phải chịu trách nhiệm.
<em>Đề nghị ông cho biết ý kiến về các quy định tại mục
a, b, c của mục 1 Điều 7-NĐ02?</em>
<strong>Ông Phạm Viết Đào:</strong> Trong các trường hợp nhạy
cảm như đấu tranh chống tiêu cực, vụ việc có dính dáng
đến xã hội đen… thì việc quy định như vậy có thể đẩy
nhà báo vào tình trạng nguy hiểm, là đấy nhà báo vào thế
đối đầu trực diện khi mà trong tay họ chỉ có ngòi bút
không có vũ khì nào để tự vệ. Làm sao nhà báo dám viết bài
ký tên, bút danh quen thuộc?
<em>Các quy định liên quan đến rút tít tại khoản b mục 2 và
mục c về chuyện thần bí của Điều 7, theo ông là người
nhiều lần lập biên bản xử phạt báo chí, quy định này có
chính xác, rõ ràng?</em>
<strong>Ông Phạm Viết Đào:</strong> Theo tôi, nội dung này quá
mơ hồ. Thế nào là không đúng, thế nào là không phù hợp.
Thanh tra bảo không phù hợp nhưng nhà báo bảo tôi rút tít như
thế là hay, là chính xác, như thế mới là báo chí, có thế
mới bán được báo. Nhà báo là dân chữ nghĩa, còn Thanh tra là
dân nắm pháp luật là chính; đưa quy định này vào sẽ dẫn
tới cãi nhau cả ngày, dễ gì phạt được nhau!
Còn quy định tại mục c khoản 2 của Điều 7: "Đăng, phát
thông tin về những chuyện thần bí, các vấn đề khoa học
mới trên tạp chí nghiên cứu chuyên ngành nhưng không có chú
dẫn xuất xứ tư liệu".
Quy định này là vi hiến vì Điều 70 Hiến pháp 1992 quy định:
"Công dân có quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo, theo hoặc
không theo một tôn giáo nào. Các tôn giáo đều bình đẳng
trước pháp luật."
Thần bí là lĩnh vực tự do tin ngưỡng, giống như tôn giáo,
người ta có quyền tin và không tin; báo chí được quyền đưa
những thông tin mà công dân có quyền được hưởng thụ. Đã
là thần bí thì làm sao khoa học giải thích và cấp chứng chỉ
xác nhận cho là thần bí này là hợp pháp, thần bí kia là
không hợp pháp? Kể cả mê tín vẫn thuộc phạm trù tự do tín
ngưỡng, người dân không thể bị coi là phạm pháp khi mê tín
một tôn giáo nào đó. Vậy thì tại sao báo chí đưa tin lại
bị phạt?
Đã có cơ quan khoa học, công quyền nào ban hành chứng chỉ
rằng ông Phật này, ông Chúa Giesu kia dân có quyền thờ, còn
ông kia là thần bí không hợp pháp, thờ, viết bài đưa tin là
vi phạm NĐ 02?
Theo tôi, quy định này nên sửa chữa theo tinh thần chỉ xử
phạt những tin, bài mang yếu tố dị đoan làm ảnh hưởng xấu
tới an sinh xã hội… Còn đặt vấn đề xử phạt việc đưa
chuyện thần bí là không sát với quy định của Điều 70 Hiến
pháp.
<em>Từ trước đến giờ chúng ta nói nhiều về việc xử phạt
hành vi "Không cung cấp thông tin cho báo chí theo quy định tại
điều 7 của Luật báo chí". Nhưng từ trước đến giờ chưa
thấy cơ quan nào, cá nhân nào bị xử phạt về việc này. Ông
nghĩ sao về quy định này?</em>
<strong>Ông Phạm Viết Đào:</strong> Hành vi này được quy định
tại Điều 8 của Nghị định 02 mới đây. Nhưng tôi cho rằng,
quy định này quá mơ hồ và không có tính khả thi. Việc lấy
thông tin của nhà báo là vô cùng khó khăn. Vì vậy, người ta
mới cho phép phóng viên sử dụng các nghiệp vụ để lấy tin.
Làm gì có chuyện "bắt"… mà cũng có bắt được ai bao
giờ đâu. Nói cho cùng thì Bộ trưởng Bộ Thông tin-truyền
thông, hay Chánh Thanh tra Bộ cũng không thể gọi một một ông
Tổng Giám đốc của một Tập đoàn nào đấy lên để phạt
vì tội "không cung cấp thông tin cho Nhà báo", dù Thủ
tướng quy định.
Trước đó, Nghị định 56 cũng quy định về việc phạt hành
vi không cung cấp thông tin và bây giờ là Nghị định 02 nhưng
từ trước đến giờ cũng chưa thấy ai bị phạt vì tội này.
Lãnh đạo các cơ quan có hàng ngàn lý do để từ chối hoặc
trì hoãn việc cung cấp tin, như "bận họp", "hẹn dịp
khác"…, chứ không ai dại gì nói thẳng thừng là tôi không
cung cấp tin.
Theo tôi, trong những trường hợp này, cơ quan báo chí giỏi
lắm gửi công văn cho cơ quan quản lý chuyên ngành để họ xử
lý hành chính theo quy định của họ. Còn nói chuyện phạt là
không khả thi, quy định như vậy chỉ mang tính hình thức.
Là nhà báo anh phải dùng nghiệp vụ để mà moi tin và anh chịu
trách nhiệm trước trước tin mà anh đưa, như thế báo chí
mới phát triển được. Còn nhà báo chờ người ta bày cỗ cho
người ta xơi thì còn gì là nhà báo? Mỗi người có một
nghề, nghề nhà báo là nghề săn tin, moi tin… Do đó Nhà nước
phải sử dụng pháp luật để bảo vệ cho việc lấy tin,
điều tra tin. Còn quy định như một số điều trong NĐ 02 là
làm khó cho báo chí, nếu không muốn nói là một thứ vòng kim
cô còn chắc và chặt hơn NĐ56.
<em>Xin trân trọng cảm ơn ông!</em>
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/7816), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét