height="350" alt="VIETNAM-articleLarge.jpg" />
<em>Bất chấp tăng trưởng tiếp tục, nền kinh tế Việt Nam
đang gặp những vấn đề mà tầng lớp lao động sẽ gánh
chịu. Với Đại Hội Đảng diễn ra vào Thứ Ba tới tại Hà
Nội, cả Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh, pháo đài tư bản
chủ nghĩa, sẽ đều trang hoàng đón sự kiện.</em>
Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam - Cờ đỏ búa liềm đang bay
trên thành phố Hồ Chí Minh, pháo đài dường như không thể
dập tắt của chủ nghĩa tư bản Việt Nam, đánh dấu sự bắt
đầu vào hôm thứ Ba tới của đại hội toàn quốc của Đảng
Cộng Sản Việt Nam, một sự kiện được tổ chức năm năm
một lần để lên đường hướng cho quốc gia đã chứng kiến
một phép lạ kinh tế trong những thập niên gần đây.
Nhưng lần này, mọi thứ sẽ khác. Trong một khu vực mà các
chính phủ đang bị sưng lên với dự trữ ngoại hối và lạm
phát vẫn còn tương đối nhẹ nhàng, thì Việt Nam là một hòn
đảo của sự bất ổn kinh tế.
Nền kinh tế Việt Nam vẫn tăng trưởng ở mức 7 phần trăm
một năm, nhưng lạm phát hai con số đối với mặt hàng thực
phẩm và nhu yếu phẩm khác đang trừng phạt tầng lớp lao
động, và góp phần dẫn đến quyết định hạ mức xếp hạng
vay nợ nước ngoài (sovereign debt) của một cơ quan xếp hạng
tín dụng hàng đầu thế giới dành cho Việt Nam. Tiền nội tệ
của Việt Nam liên tục nằm dưới mức giá hối đoái chính
thức, tạo ra một thị trường chợ đen phát triển mạnh cho
vàng và đô la.
Và một trong những tập đoàn kinh tế nhà nước lớn nhất
của quốc gia này đang rơi vào tình trạng mất khả năng thanh
toán, với các khoản nợ tương đương với hơn 4 phần trăm
tổng sản lượng của đất nước.
"Chúng tôi đang ở mép vực; không còn nhiều chỗ cho những sai
lầm", ông Lê Anh Tuấn, trưởng nhóm nghiên cứu tại Dragon
Capital, một công ty đầu tư ở Việt Nam. "Câu chuyện Việt Nam
sẽ phụ thuộc nhiều vào việc chính phủ hiểu đến đâu
nguồn gốc của vấn đề để có thể sửa chữa nó."
Những vấn đề, theo như nhiều doanh nhân và nhà kinh tế, bắt
nguồn từ sự phụ thuộc nặng nề của Việt Nam vào các doanh
nghiệp nhà nước, mặc dù quốc gia này đã mở cửa nhiều hơn
đối với các doanh nghiệp tư nhân, thành phần kinh tế mà đã
mở rộng nhanh chóng và đem lại nhiều lợi nhuận.
Trong nhiều năm, chính phủ coi đội tiên phong của nền kinh tế
chính là mạng lưới rộng lớn các công ty nhà nước, các tập
đoàn lớn mà Đảng Cộng sản có thể sử dụng để lèo lái
quốc gia đến thịnh vượng.
Cánh tay vươn dài của các doanh nghiệp nhà nước, ngay cả sau
khi làn sóng tư nhân hóa đã diễn ra hàng loạt, vẫn rất ấn
tượng. Người tiêu dùng ở Việt Nam dễ dàng dành cả ngày
làm kinh doanh với chính phủ: trả một hóa đơn điện thoại di
động, gửi séc tại ngân hàng, mua sắm tại một siêu thị
địa phương, đổ xăng xe và ăn trưa tại một khách sạn ưa
thích.
Nhưng vấn đề dường như rất khó chữa ở Vinashin, công ty
nhà nước đang mắc nợ sâu, đã làm nổi bật những thiếu
sót của việc dựa quá nhiều vào doanh nghiệp nhà nước của
Việt Nam.
Từ nhiệm vụ cốt lõi là đóng tàu, Vinashin đã mở rộng ra
khoảng 450 doanh nghiệp mà không làm ra lợi nhuận và không phù
hợp để quản lý, bao gồm spa, lắp ráp xe máy và bất động
sản. Trên bờ vực phá sản với các khoản nợ tổng cộng 4,5
tỷ USD, công ty này hiện đang coi như đang được sự giải
cứu của chính phủ: nó đã được miễn nộp thuế trong năm
nay và sẽ được vay vốn không có lãi suất, theo báo cáo của
báo chí Việt Nam.
Như một thước đo cho sự kém hiệu quả của các doanh nghiệp
nhà nước, các công ty quốc doanh ở Việt Nam sử dụng 40 phần
trăm vốn đầu tư trong nước nhưng chỉ sản xuất 25 phần
trăm của tổng sản phẩm quốc nội.
Các nhà kinh tế nói một cách lờ mờ rằng cách mà chính phủ
giải quyết cuộc khủng hoảng Vinashin và sự thiếu nhất quán
giữa các quan chức kinh tế hàng đầu đã làm niềm tin vào
đồng nội tệ và vào thị trường nói chung bị xói mòn. Thị
trường chứng khoán Việt Nam là một trong số những thị
trường [kinh doanh] tồi tệ nhất Châu Á trong ba năm qua.
Các nhà kinh tế và doanh nhân ở Việt Nam đang quan sát đại
hội Đảng để xem liệu các công ty nhà nước sẽ tiếp tục
được nuông chiều hay sẽ phải tuân thủ luật chơi của kinh
tế thị trường: Không bơi được thì mời anh chìm!
"Cho đến nay chúng ta chưa thấy nhiều trường hợp mà chính
phủ để cho họ chết," bà Nguyễn Thị Mai Thanh, Tổng giám
đốc của Tổng công ty Ree, một công ty kỹ thuật lớn chuyên
về điều hòa không khí. "Đôi khi bạn phải tạo ra một ví
dụ."
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, người đang tìm kiếm sự ủng
hộ tại đại hội để ở lại thêm một nhiệm kỳ nữa, đã
được các báo Việt Nam trích lời rằng việc cải cách các
doanh nghiệp quốc doanh là "một tiêu chí quan trọng cho một
nền kinh tế thị trường." Các nhà phân tích nói rằng những
nỗ lực cải cách có thể sẽ phức tạp bởi nó liên quan
đến các quan chức chính phủ và thân nhân của họ trong các
doanh nghiệp.
Các nhà đầu tư nói họ cũng đang quan sát để xem liệu chính
phủ có thực hiện kế hoạch đã được thảo luận từ lâu
về việc giảm bớt mạng lưới các quy định và hạn chế
ngặt nghèo.
Fred Burke, giám đốc quản lý các văn phòng Baker & McKenzie tại
Việt Nam, một công ty luật quốc tế, cung cấp ví dụ: lái
một chiếc xe tải có vẽ quảng cáo qua thành phố Hồ Chí Minh
cần tới 17 giấy tờ có sự phê duyệt của chính quyền riêng
biệt.
Các công ty muốn gọi một cuộc họp báo hoặc thông báo cần
phải có sự cho phép của chính phủ.
Năm ngoái, trong một nỗ lực kiểm soát lạm phát mà các công
ty đánh giá là lạc hướng, chính phủ đã thông qua quy định
yêu cầu công ty phải nộp giá của tất cả các thành phần
của họ trong một số sản phẩm tiêu dùng.
Ông Burke, người nằm trong ban tư vấn của chính phủ nhằm
giảm nạn quan liêu, nói rằng đã có "những bước thụt lùi
về cải cách" trong những năm gần đây, và mô tả việc quản
lý tiền tệ ở Việt Nam là "rối loạn". Nhưng ông cũng thấy
dấu hiệu rằng chính quyền đang cố gắng để giảm bớt thủ
tục giấy tờ. Ông cũng chứng kiến các nhà sản xuất cao cấp
đi vào đầu tư tại quốc gia này.
"Việc kinh doanh của chúng tôi chưa bao giờ được tốt hơn,
xét về chất lượng đầu tư trong nước", ông Burke nói.
Thật vậy, nền kinh tế Việt Nam đã tăng trưởng trung bình 7
phần trăm một năm trong vòng năm năm qua và đã phát triển
nhanh chóng ở tốc độ tương tự từ những năm 1980.
Sự tăng trưởng đó đã giúp cho đời sống người dân Việt
Nam được cải thiện chưa từng có: Công nhân với thu nhập
tối thiểu cũng có xe máy, tivi, nồi cơm điện và điện thoại
di động. Nhưng lạm phát, đang ở mức 12 phần trăm / năm, đã
trở thành một mối bận tâm lớn, đặc biệt là của người
nghèo.
"Làm thế nào người dân có thể được hạnh phúc?" Phạm Thị
Ngọc, một người bán trái cây ở ngoại ô thành phố Hồ Chí
Minh, đặt câu hỏi. "Tiền đang mất dần giá trị của nó."
Những lo lắng đã vươn ra khỏi biên giới Việt Nam. Công ty
Moody's, một công ty đánh giá tín dụng, đã hạ xếp hạng mức
vay nợ nước ngoài của Việt Nam vào tháng trước vì cái mà
họ miêu tả là "bất cập trong chính sách kinh tế", bao gồm
một không có khả năng giải quyết vấn đề lạm phát. Hậu
quả của sự hạ mức xếp hạng này là vay nợ đã trở nên
đắt hơn. PetroVietnam, công ty quốc doanh sản xuất xăng dầu,
công bố tuần trước rằng họ sẽ hoãn một bán 1 tỷ USD trái
phiếu dự kiến do điều kiện thị trường "bất lợi".
Các công ty Việt Nam ngại ngần đi vay ngân hàng vì lãi suất
lên tới 18 phần trăm.
"Công ty nhỏ bây giờ có thể làm gì?" Nguyễn Lâm Viên, một
cựu nhân viên tại một trang trại nhà nước hiện là chủ
tịch của Công ty Vinamit, một công ty chế biến thực phẩm
xuất khẩu trái cây sấy khô và các sản phẩm khác, đặt câu
hỏi. "Viễn cảnh tài chính tại Việt Nam là xấu, và chính
phủ chỉ đáp ứng bằng thuốc giảm đau."
Tuy nhiên, nhiều nhà đầu tư nước ngoài nói rằng họ đang
đặt cược vào khả năng lao động huyền thoại, cũng như
truyền thống khắc phục khó khăn của Việt Nam, sẽ giúp quốc
gia này vượt qua những khó khăn mới nhất.
"There's no way you can understand Vietnam unless you can see the
frenetic activity and the happiness that's here," said Peter Ryder, the
chief executive of Indochina Capital, an investment company. "It's one of
the reasons the government gets away with its incompetence. After 100 years
of war and starvation, people never thought life would be this good."
"Không có cách nào bạn có thể hiểu Việt Nam, trừ khi bạn có
thể tận mắt chứng kiến các hoạt động điên cuồng và
hạnh phúc ở đây", ông Peter Ryder, Giám đốc điều hành của
Indochina Capital, một công ty đầu tư. "Đó là một trong những
lý do khiến chính phủ Việt Nam không phải trả giá cho sự
bất tài của nó. Sau 100 năm chiến tranh và nạn đói, người
dân không bao giờ nghĩ rằng cuộc sống sẽ có lúc tốt đẹp
như thế này."
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/7487), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét